Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

§11.31. Οι εξαρτημένες επιρρηματικές τελικές προτάσεις δηλώνουν τον σκοπό και τον στόχο της ρηματικής ενέργειας ή, γενικότερα, της κατάστασης πραγμάτων που εκφράζει η κύρια πρόταση.

Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι οι εξαρτημένες τελικές προτάσεις δεν χρησιμοποιούνται μόνο για να εκφράσουν τον σκοπό που επιδιώκει κανείς πραγματικά, το αποτέλεσμα μιας πρόθεσης, αλλά και για να δηλώσουν το "φυσικό", κατά κάποιον τρόπο, επακόλουθο που πρέπει να προσδοκάται ή που προκύπτει από μια σειρά περιστάσεων. Αυτό ισχύει ήδη για την ομηρική εποχή και γλώσσα:

ΟΜ Ιλ 2.357-359 εἰ δέ τις ἐκπάγλως ἐθέλει οἶκόνδε νέεσθαι, ἁπτέσθω ἧς νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης, ὄφρα πρόσθ' ἄλλων θάνατον καὶ πότμον ἐπίσπῃ || αν πάλι κανείς δεν μπορεί να κρατηθεί να γυρίσει στην πατρίδα, ας αγγίξει το στέρεο καράβι του το μαύρο, για να τον πάρει νωρίτερα από τους άλλους ο χάρος και η μοίρα.

ΟΜ Οδ 9.12-13 σοὶ δ' ἐμὰ κήδεα θυμὸς ἐπετράπετο στονόεντα εἴρεσθ', ὄφρ' ἔτι μᾶλλον ὀδυρόμενος στεναχίζω || εσένα όμως το μυαλό σου γύρισε να ρωτήσει για τα βάσανά μου τα βαριά, για να οδύρομαι και να αναστενάζω ακόμη πιο πολύ.

§11.32. Εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους ἵνα, ὡς, ὅπως "για να" (Το ὄφρα και το ἕως, που έχουν τη ίδια σημασία, χρησιμοποιούνται στην επική και τη λυρική ποίηση).

Η άρνηση είναι ἵνα μή, ὡς μή κ.λπ., ή απλό μή "για να μη".

§11.33. Το παλαιότερο είδος τελικών προτάσεων αποτελούν αυτόνομες, αρχικά, απαγορευτικές ή αποτρεπτικές προτάσεις που εισάγονται με το μή, οι οποίες κατόπιν προσαρτώνται στην πρόταση που προηγείται και μεταβάλλονται σε εξαρτημένες. Το μή λειτουργούσε δηλαδή στην ΑΕ και ως απαγορευτικό ή αποτρεπτικό μόριο που εισάγει δευτερεύουσες τελικές προτάσεις. (Πρβ. την διάκριση των αρχαίων Γραμματικών μεταξύ του οὐ ως έκφραση της ἀρνήσεως αφενός και του μή, με το οποίο δηλώνεται η ἀπαγόρευσις αφετέρου).

Προτάσεις που εισάγονται με το μή αρχικά δικαιολογούσαν την επιθυμία, τη βούληση ή την απαίτηση που εκφραζόταν στην προηγούμενη πρόταση και δεν διέφεραν σε τίποτα από προτάσεις που δήλωναν μιαν επιθυμία ή βούληση με καταφατικό τρόπο. Μια πρόταση όπως λ.χ.:

ΟΜ Ιλ 10.65 αὖθι μένειν[,] μή πως ἀβροτάξομεν ἀλλήλοιν.

είναι ως προς το σημείο που ενδιαφέρει εδώ αντίστοιχη πρός την

ΟΜ Ιλ 23.71 θάπτε με ὅττι τάχιστα[,] πύλας Ἀίδαο περήσω.

Και οι δύο προτάσεις από αυτά τα ομηρικά χωρία που εκφέρονται σε υποτακτική (το μή πως ἀβροτάξομεν ἀλλήλοιν και το ὅττι τάχιστα πύλας Ἀίδαο περήσω), οι οποίες, όπως διαφαίνεται από το ασύνδετο, σχετίζονται στενά με την προηγούμενή τους πρόταση, θα μπορούσαν να αποδοθούν στα ΝΕ τόσο με μιαν ανεξάρτητη πρόταση όσο και με μιαν εξαρτημένη τελική πρόταση (από την ερμηνεία της σχέσης τους προς την προηγούμενή τους πρόταση εξαρτάται και η στίξη):

ΟΜ Ιλ 10.65 μείνε εδώ∙ θέλω να μη χάσουμε ό ένας τον άλλον. ή: μείνε εδώ, για να μη χάσουμε ό ένας τον άλλον.

ΟΜ Ιλ 23.71 θάψε με∙ θέλω να περάσω όσο γίνεται πιο γρήγορα τις πύλες του Άδη ή:θάψε με, για να περάσω όσο γίνεται πιο γρήγορα τις πύλες του Άδη.

Στο παράδειγμα από το 10.65 της Ιλιάδας η πρόταση που εισάγεται με το μή (μή πως ἀβροτάξομεν ἀλλήλοιν) δηλώνει κάτι το οποίο θέλει να αποτρέψει ο ίδιος ο ομιλητής τη στιγμή που εκφέρει τον λόγο, και γι' αυτό ακριβώς η πρόταση αυτή έχει τον χαρακτήρα μιας ανεξάρτητης πρότασης, μιας πρότασης δηλαδή που μπορεί να κατανοηθεί και χωρίς την αμέσως προηγούμενη (αὖθι μένειν) και στον προφορικό λόγο διακρινόταν από αυτήν προφανώς μέσω μιας παύσης.

Διαφορετικά είναι τα πράγματα στο παράδειγμα:

ΟΜ Ιλ 5.844-845 αὐτὰρ Ἀθήνη δῦν' Ἄϊδος κυνέην, μή μιν ἴδοι ὄβριμος Ἄρης.

Εδώ περιγράφεται μια ανάλογη συπεριφορά με συντακτικά αντίστοιχες προς το 10.65 προτάσεις. Αυτή τη φορά, όμως, η αποτροπή δεν εκφέρεται από τον ομιλητή και επομένως δεν αφορά τον ίδιο, αλλά εκείνον για την ενέργεια του οποίου γίνεται λόγος στην αμέσως προηγούμενη πρόταση. Η πρόταση που εισάγεται με το μή (μή μιν ἴδοι ὄβριμος Ἄρης) δεν είναι εδώ κατανοητή ανεξάρτητα από την προηγούμενη πρόταση (αὐτὰρ Ἀθήνη δῦν' Ἄϊδος κυνέην), αλλά μόνο σε συνάρτηση με αυτήν και γι' αυτό ακριβώς είναι χωρίς αμφιβολία εξαρτημένη ή δευτερεύουσα. (Ο χαρακτήρας της αυτός προκύπτει και από την ευκτική ἴδοι, η οποία υπαγορεύεται από τον παρατατικό δῦνε της κύριας πρότασης). Η μετάφρασή της λοιπόν θα έπρεπε, σύμφωνα με τα προηγούμενα, να είναι:

ΟΜ Ιλ 5.844-845 η Αθηνά όμως φόρεσε το κράνος του Άδη για να μη την ιδεί ο κραταιός Άρης.

Το ίδιο ισχύει και για τις προτάσεις με τις οποίες κάποιος αφηγείται πράξεις που έκανε ο ίδιος στο παρελθόν, διαρθρώνοντας και νοηματοδοτώντας κατά την αναδρομική αφήγηση τις πράξεις και τα βιώματά του, όπως π.χ.:

ΟΜ Οδ 9.100-103 αὐτὰρ τοὺς ἄλλους κελόμην […] ἑταίρους […] νηῶν ἐπιβαινέμεν ὠκειάων, μή πώς τις λωτοῖο φαγὼν νόστοιο λάθηται || όμως εγώ παρότρυνα τους άλλους συντρόφους να ανεβούν στα γοργόπλοα καράβια, για να μη λησμονήσει κανείς τρώγοντας από τον λωτό την επιστροφή στην πατρίδα.

Ήδη στον Όμηρο οι αρνητικές τελικές προτάσεις αντί με το απλό μή εισάγονται και με το ἵνα μή, ὡς μή αργότερα και με το ὅπως μή. Προφανώς επειδή οι θετικές τελικές προτάσεις εισάγονταν συνήθως με το ἵνα, ὄφρα, ὡς άρχισαν και οι αρνητικές να εισάγονται όλο και πιο συχνά με τα ίδια μόρια, στα οποία τώρα προτασσόταν το μή. Τη μεταβολή μπορεί να την παρατηρήσει κανείς μέσα στον ίδιο λογότυπο όπως εμφανίζεται αφενός στην Ιλιάδα και αφετέρου στην Οδύσσεια:

ΟΜ Ιλ 11.704-705 τὰ δ' ἄλλ' ἐς δῆμον ἔδωκε δαιτρεύειν, μή τις οἱ ἀτεμβόμενος κίοι ἴσης || και τα άλλα [λάφυρα] τα έδωσε να τα μοιραστούν στον λαό, για να μη φύγει κανείς χωρίς το ίσο μερίδιο που του αναλογεί.

ΟΜ Οδ 9.41-43 ἐκ πόλιος δ' ἀλόχους καὶ κτήματα πολλὰ λαβόντες δασσάμεθ', ὡς μή τίς μοι ἀτεμβόμενος κίοι ἴσης || αφού πήραμε γυναίκες και πολλά αγαθά από την πόλη τα μοιράσαμε μεταξύ μας, για να μη φύγει κανείς χωρίς το ίσο μερίδιο που του αναλογεί.

Βαθμιαία η χρήση του απλού μή υποχωρεί όλο και περισσότερο. Ο Ηρόδοτος και οι Αττικοί το χρησιμοποιούν σποραδικά μόνο, ενώ σε ορισμένους ρήτορες, όπως ο Λυσίας, δεν εμφανίζεται ποτέ. Μεμονωμένα, ωστόσο, το μή με τη σημασία του "για να μη", δηλαδή ως απαγορευτικό ή αποτρεπτικό μόριο που εισάγει δευτερεύουσες τελικές προτάσεις, χρησιμοποιείται και στην Κοινή, ακόμη και στη ΝΕ, πρβ. λ.χ.: έκοψε ταχύτητα μη [= για να μη] τον χτυπήσει.

§11.34. Ως προς την εκφορά των τελικών προτάσεων ισχύουν τα εξής:

Όταν στην κύρια πρόταση υπάρχει αρκτικός χρόνος, αλλά και μια ευκτική ή ένας τύπος αορίστου με σημασία ενεστώτα, τότε η εξαρτημένη τελική πρόταση εκφέρεται μευποτακτική:

ΟΜ Ιλ 11.289-290 ἀλλ' ἰθὺς ἐλαύνετε μώνυχας ἵππους ἰφθίμων Δαναῶν, ἵν' ὑπέρτερον εὖχος ἄρησθε || κατευθείαν λοιπόν πάνω στους Δαναούς οδηγείστε τα μονόνυχα άλογα, για να κερδίσετε περισσότερη δόξα.

ΟΜ Οδ 18.202-204 αἴθε μοι ὣς μαλακὸν θάνατον πόροι Ἄρτεμις ἁγνὴ αὐτίκα, ἵνα μηκέτ' ὀδυρόμενη κατὰ θυμὸν αἰῶνα φθινύθω || μακάρι να μου έδινε τώρα αμέσως η αγνή Άρτεμις έναν τέτοιον ήπιο θάνατο, για να μη μαραζώσει η ζωή μου μέσα στης καρδιάς το κλάμα.

ΟΜ Οδ 13.363-364 χρήματα μυχῷ ἄντρου θεσπεσίοιο θείομεν αὐτίκα νῦν, ἵνα περ τάδε τοι σόα μίμνῃ || ας εναποθέσουμε μέσα στο εσωτερικό του θεϊκού σπηλαίου τα πράγματα, για να τα φυλάξεις.

ΞΕΝ Απομν 3.2.3 βασιλεὺς αἱρεῖται οὐχ ἵνα ἑαυτοῦ καλῶς ἐπιμελῆται, ἀλλ' ἵνα καὶ οἱ ἑλόμενοι δι' αὐτὸν εὖ πράττωσι || ο βασιλιάς εκλέγεται όχι μόνο για να φροντίζει καλά τον εαυτό του, αλλά για να ευημερούν εξαιτίας του και όσοι τον εξέλεξαν.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 1.2.3 ἐντεῦθεν [ἐκ τῆς τῶν Περσῶν ἐλευθέρας ἀγορᾶς καλουμένης] τὰ μὲν ὤνια καὶ οἱ ἀγοραῖοι καὶ αἱ τούτων φωναὶ καὶ ἀπειροκαλίαι ἀπελήλανται εἰς ἄλλον τόπον, ὡς μὴ μιγνύηται ἡ τούτων τύρβη τῇ τῶν πεπαιδευμένων εὐκοσμίᾳ || από εκεί [από την αγορά που οι Πέρσες την ονομάζουν ελεύθερη] έχουν εξοριστεί και έχουν μεταφερθεί σε άλλον τόπο τα προς πώληση εμπορεύματα και οι αγοραστές και πωλητές και οι φωνές και οι χυδαιότητές τους, για να μην ανακατώνεται ο θόρυβός τους με την κοσμιότητα των μορφωμένων.

ΠΛ Πολ 614a χρὴδ' αὐτὰ [ἃ τελευτήσαντα ἑκάτερον περιμένει] ἀκοῦσαι, ἵνα τελέως ἑκάτερος αὐτῶν ἀπειλήφῃ τὰ ὑπὸ τοῦ λόγου ὀφειλόμενα ἀκοῦσαι || και είναι ανάγκη να τα ακούσουμε και αυτά [εκείνα που περιμένουν τον καθένα (δηλαδή και τον δίκαιο και τον άδικο) από τους δύο όταν πεθάνει] για να αποκομίσει ο καθένας τους από τη συζήτηση όλα όσα χρειάζεται να ακούσουν.

ΠΛ Πρωτ 324b ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται[…] ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ || αυτός όμως που προσπαθεί να τιμωρήσει με περίσκεψη δεν επιβάλλει ποινή για το αδίκημα που έγινε στο παρελθόν, αλλά αποβλέποντας στο μέλλον, για να μην διαπράξει κανείς πάλι αδίκημα.

ΔΗΜ 54.18 φασὶ τοίνυν ταύτας [κακηγορίας δίκαι] διὰ τοῦτο γίγνεσθαι, ἵνα μὴ λοιδορούμενοι τύπτειν ἀλλήλους προάγωνται || λένε λοιπόν ότι αυτές [οι δίκες για προσβολή με λόγια] γίνονται για τούτο, για να μην παρασύρωνται οι άνθρωποι όταν βρίζουν ο ένας τον άλλον στον αλληλοξυλοδαρμό.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, μετά από αρκτικό χρόνο στην κύρια πρόταση η εξαρτημένη τελική πρόταση εκφέρεται, αντί με υποτακτική, με ευκτική. Αυτό, ειδικότερα, ενδέχεται να συμβαίνει όταν η ενέργεια που δηλώνει η τελική πρόταση επιδιώκεται να παρουσιαστεί από τον ομιλητή ως απλή σκέψη, ανεξάρτητα, δηλαδή, από την πραγμάτωσή της:

• Μετά από ευχετική ευκτική στην κύρια πρόταση:

ΑΙΣΧ Ευ 297-298 ἔλθοι [Ἀθηναία], ὅπως γένοιτο τῶνδ' ἐμοὶ λυτήριος || ας έρθει, για να με λυτρώσει από αυτά.

ΣΟΦ Φιλ 324-326 θυμὸν γένοιτο χειρὶ πληρῶσαί ποτε, ἵν' αἱ Μυκῆναι γνοῖεν ἡ Σπάρτη θ' ὅτι χἠ Σκῦρος ἀνδρῶν ἀλκίμων μήτηρ ἔφυ || μακάρι να μπορέσω κάποτε να εκπληρώσω τον πόθο της εκδίκησης με τα ίδια μου τα χέρια, για να μάθουν οι Μυκήνες και η Σπάρτη πως και η Σκύρος είναι μάνα γενναίων ανδρών.

• Μετά από ευκτική (στην κύρια πρόταση) που δηλώνει μιαν αυθαίρετη υπόθεση ή μιαν απλή μελλοντική πιθανότητα:

ΞΕΝ ΚΠαιδ 1.6.22 εἰ δὴ πείσαις ἐπαινεῖν τέ σε πολλούς, ὅπως δόξαν λάβοις[…] ἄρτι τε ἐξηπατηκὼς εἴης ἂν || αν πείσεις πολλούς να σε επαινούν, για να αποκτήσεις φήμη […] μπορείς προσωρινά μόνο να εξαπατήσεις τον κόσμο.

ΠΛ Πολ 370d ἀλλ' οὐκ ἄν πω πάνυ μέγα τι εἴη [τὸ πολίχνιον], εἰ αὐτοῖς βουκόλους τε καὶ ποιμένας τούς τε ἄλλους νομέας προσθεῖμεν, ἵνα οἵ τε γεωργοὶ ἐπὶ τὸ ἀροῦν ἔχοιεν βοῦς || δεν θα μεγάλωνε όμως και πάρα πολύ η μικρή μας πόλη αν προσθέταμε σε αυτούς αγελαδάρηδες, βοσκούς και άλλους κτηνοτρόφους, για να έχουν και οι γεωργοί βόδια για το όργωμα.

§11.35. Όταν στην κύρια πρόταση υπάρχει ιστορικός χρόνος, τότε η εξαρτημένη τελική πρόταση εκφέρεται μεευκτική του πλαγίου λόγου:

ΟΜ Ιλ 21.547-548 ἐν μέν οἱ κραδίῃ θάρσος βάλε, πὰρ δέ οἱ αὐτὸς ἔστη, ὅπως θανάτοιο βαρείας χεῖρας ἀλάλκοι || σε αυτόν έρριξε θάρρος στην καρδιά και στάθηκε δίπλα του, για να αποκρούσει τα βαριά χέρια του θανάτου.

ΟΜ Ιλ 21.422 αὐτή μιν πόμπευον, ἵνα κλέος ἐσθλὸν ἄροιτο κεῖσ' ἐλθών || εγώ η ίδια ήμουν οδηγός του, για να αποκτήσει δόξα ξεχωριστή φτάνοντας εκεί.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 1.4.25 [Καμβύσης] ἐπεὶ δ' ἤκουσεν ἔργα ἀνδρὸς ἤδη διαχειριζόμενον τὸν Κῦρον, ἀπεκάλει δή, ὅπως τὰ ἐν Πέρσαις ἐπιχώρια ἐπιτελοίη || ο Καμβύσης, όταν έμαθε πως ο Κύρος αναλαμβάνει πια έργα που χαρακτηρίζουν τους άντρες, τον ανακάλεσε για να ολοκληρώσει εκείνα που συνηθίζονται στην Περσία.

ΠΛ Απολ 22b διηρώτων ἂν αὐτοὺς τί λέγοιεν, ἵν' ἅμα τι καὶ μανθάνοιμι παρ' αὐτῶν || τους ρωτούσα τι ήθελαν να πουν, για να μαθαίνω ταυτόχρονα και εγώ κάτι από αυτούς.

Τις περιπτώσεις της §11.35., δηλαδή ιστορικός χρόνος στην κύρια πρόταση, ευκτική στην εξαρτημένη τελική πρόταση, και της §11.34., δηλαδή αρκτικός χρόνος στην κύρια, υποτακτική στη εξαρτημένη τελική πρόταση, συνδυάζει το ακόλουθο χωρίο από τον Ξενοφώντα:

ΞΕΝ ΚΠαιδ 1.4.25 ἀλλὰ καὶ τῶν φυομένων ἐκ τῆς γῆς τὰς δυνάμεις οἱ παῖδες πρόσθεν μὲν ἐμάνθανον, ὅπως τοῖς μὲν ὠφελίμοις χρῷντο, τῶν δὲ βλαβερῶν ἀπέχοιντο· νῦν δὲ ἐοίκασι ταῦτα διδασκομένοις, ὅπως ὅτι πλεῖστα κακοποιῶσι || τα παιδιά μάθαιναν άλλοτε ακόμη και τις ιδιότητες των φυτών, για να χρησιμοποιούν τα ωφέλιμα και να αποφεύγουν τα βλαβερά∙τώρα φαίνεται πως τα μαθαίνουν για να βλάπτουν όσο γίνεται πιο πολύ.

§11.36. Συχνά, μετά από έναν ιστορικό χρόνο στην κύρια πρόταση, η εξαρτημένη τελική πρόταση εκφέρεται με υποτακτική αντί ευκτικής. Αυτό συμβαίνει συνήθως στις εξής περιπτώσεις:

• Όταν η ενέργεια της κύριας πρότασης ανήκει στο παρελθόν, ο ομιλητής, ωστόσο, επιδιώκει να παρουσιάσει τον σκοπό ή τη συνέπεια αυτής της ενέργειας ως κάτι που εξακολουθεί να ασκεί επίδραση και στο παρόν:

ΟΜ Οδ 11.92-93 τίπτ' αὖτ', ὦ δύστηνε, λιπὼν φάος ἡελίοιο ἤλυθες, ὄφρα ἴδῃ νέκυας καὶ ἀτερπέα χῶρον; || γιατί, δύστυχε, ήρθες ξανά εγκαταλείποντας το φως του ήλιου, για να δεις τους νεκρούς και τον θλιβερό τόπο;

ΗΡΟΔ 7.8 διὸ ὑμέας νῦν ἐγὼ συνέλεξα, ἵνα τὸ νοέω πρήσσειν ὑπερθέωμαι || γι' αυτό λοιπόν σας συγκέντρωσα, για να σας ανακοινώσω αυτό που σκέφτομαι να πράξω.

ΘΟΥΚ 2.60.1 ἐκκλησίαν τούτου ἕνεκα ξυνήγαγον, ὅπως ὑπομνήσω καὶ μέμψωμαι ὑμῖν εἴ τι μὴ ὀρθῶς ἢ ἐμοὶ χαλεπαίνετε ἢ ταῖς ξυμφοραῖς εἴκετε || γι' αυτό συγκάλεσα τη συνέλευση, για να σας υπενθυμίσω ορισμένα πράγματα και να σας ψέξω αν αγανακτείτε άδικα με μένα ή λιποψυχείτε στις συμφορές.

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.6.6 παρεκάλεσα ὑμᾶς, ἄνδρες φίλοι, ὅπως σὺν ὑμῖν βουλόμενος ὅτι δίκαιόν ἐστι καὶ πρὸς θεῶν καὶ πρὸς ἀνθρώπων, τοῦτο πράξω περὶ Ὀρόντα τουτουί || σας προσκάλεσα, φίλοι μου, για να συσκεφτώ μαζί σας σχετικά με αυτό που είναι δίκαιο και ενώπιον των θεών και ενώπιον των ανθρώπων και αυτό να το εφαρμόσω στην περίπτωση τούτου εδώ του Ορόντα.

ΠΛ Θεαιτ 205b οὐκοῦν τοῦτο ἵνα μὴ γένηται, ἕτερον αὐτῶν [τῶν στοιχείων] αὐτὴν [τὴν συλλαβήν] ἐθέμεθα; || για να μη παρουσιαστεί αυτό δεν υποθέσαμε ότι τούτη [η συλλαβή] διαφέρει από αυτά [τα στοιχεία που την αποτελούν];

ΛΥΣ 1.4 οὔτε χρημάτων ἕνεκα ἔπραξα ταῦτα, ἵνα πλούσιος ἐκ πένητος γένωμαι ούτε για τα χρήματα τα έκανα αυτά, για να γίνω πλούσιος από φτωχός.

• Όταν πρόκειται για την αντικειμενική παρουσίαση γεγονότων του παρελθόντος. Στην περίπτωση αυτήν ο ομιλητής υιοθετεί το πνεύμα και την οπτική γωνία του παρελθόντος και των προσώπων που δρούσαν τότε. Οι προθέσεις του παρελθόντος εμφανίζονται έτσι σαν να ανήκουν και να υπάρχουν στο παρόν του ομιλητή.

Αυτός ο τρόπος παρουσίασης χρησιμοποιείται συχνά από του ιστορικούς, προπαντός από τον Θουκυδίδη:

ΟΜ Οδ 16.367-370 ἐνὶ πόντῳ νηῒ θοῇ πλείοντες ἐμίμνομεν Ἠῶ δῖαν, Τηλέμαχον λοχόωντες, ἵνα φθείσωμεν ἑλόντες αὐτόν || πλέοντας με γοργό καράβι στο πέλαγος περιμέναμε τη θεϊκή αυγή, παραμονεύοντας τον Τηλέμαχο για να τον σκοτώσουμε αφού τον πιάσουμε.

ΗΡΟΔ 1.29 Σόλων […] ἀπεδήμησε ἔτεα δέκα […], ἵνα μὴ τινα τῶν νόμων ἀναγκασθῇ λῦσαι τῶν ἔθετο || ο Σόλων αποδήμησε για δέκα χρόνια, για να μην βρεθεί στην ανάγκη να ακυρώσει κάποιον από τους νόμους που θέσπισε.

ΘΟΥΚ 1.31.3 οἱ δὲ Κορίνθιοι πυθόμενοι ταῦτα ἦλθον καὶ αὐτοὶ ἐς τὰς Ἀθήνας πρεσβευσόμενοι, ὅπως μὴ σφίσι πρὸς τῷ Κερκυραίων ναυτικῷ καὶ τὸ αὐτῶν προσγενόμενον ἐμπόδιον γένηται θέσθαι τὸν πόλεμον ᾗ βούλονται || οι Κορίνθιοι όταν τα έμαθαν αυτά ήρθαν και αυτοί στην Αθήνα με μια αντιπροσωπεία, για να μην τους εμποδίσει το αθηναϊκό ναυτικό, αφού ενωθεί με το κερκυραϊκό, να δώσουν στον πόλεμο τη λύση που ήθελαν.

ΘΟΥΚ 1.132.5 παρασημηνάμενοςσφραγῖδα, ἵνα, ἢν ψευσθῇ τῆς δόξης ἢ καὶ ἐκεῖνός τι μεταγράψαι αἰτήσῃ, μὴ ἐπιγνῷ, λύει τὰς ἐπιστολάς || αφού παραχάραξε τη σφραγίδα για να μην το αντιληφθεί κανείς αν διαψευσθεί η εικασία του ή ζητήσει ο βασιλιάς να αλλάξει κάτι στο περιεχόμενο, παραβιάζει τις επιστολές.

ΘΟΥΚ 4.66.3 ξυνέβησάντε πρῶτα μὲν τὰ μακρὰ τείχη ἑλεῖν Ἀθηναίους […], ὅπως μὴ ἐπιβοηθήσωσιν ἐκ τῆς Νισαίας οἱ Πελοποννήσιοι || συμφώνησαν λοιπόν πρώτα να καταλάβουν οι Αθηναίοι τα Μακρά Τείχη, για να μην έρθουν για υποστήριξη οι Πελοποννήσιοι από τη Νίσαια.

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.4.18 Ἀβροκόμας προϊὼν κατέκαυσεν [πλοῖα], ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ || ο Αβροκόμας που προπορευόταν πυρπόλησε τα πλοία για να μη διαβεί ο Κύρος.

ΙΣΟΚΡ 4.96 ἐπειδὴ γὰρ οὐχ οἷοί τ' ἦσαν πρὸς ἀμφοτέρας ἅμα παρατάξασθαι τὰς δυνάμεις, παραλαβόντες ἅπαντα τὸν ὄχλον τὸν ἐκ τῆς πόλεως εἰς τὴν ἐχομένην νῆσον ἐξέπλευσαν, ἵν' ἐν μέρει πρὸς ἑκατέραν κινδυνεύσωσιν || και αφού δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα και τις επίγειες και τις θαλάσσιες δυνάμεις του εχθρού, αφού πήραν όλο τον άμαχο πληθυσμό έπλευσαν στο γειτονικό νησί της Σαλαμίνας, για να μπορέσουν να πολεμήσουν πρώτα με τη μια [το πεζικό] και ύστερα με την άλλη [το ναυτικό] από τις δυο δυνάμεις του εχθρού.

§11.37. Τελικές προτάσεις με το ἄν:

(α) Οι τελικοί σύνδεσμοι ὡς και ὅπως (επ. ὄφρα) όταν συντάσσονται με υποτακτική συνοδεύονται ενίοτε από το τροπικό επίρρημα ἄν (επ. κεν), το οποίο παραπέμπει σε μια κατά κανόνα υπόρρητη και ενοούμενη υποθετική πρόταση. Τούτο είναι προφανές από χωρία όπως:

ΟΜ Οδ 5.167-169 πέμψω δέ τοι οὖρον ὄπισθεν, ὥς κε μάλ' ἀσκηθὴς σὴν πατρίδα γαῖαν ἵκηαι, αἴ κε θεοὶ γ' ἐθέλωσι || θα σου στείλω ούριο άνεμο πίσω σου, για να φτάσεις σώος και ακέραιος στην πατρική σου γη, αν βέβαια το θελήσουν οι θεοί.

Με την προσθήκη του ἄν (επ. κεν) η έκφραση μετριάζεται και αποκτά μιαν επιφυλακτική χροιά∙ έτσι το ὡς και το ὅπως (επ. ὄφρα) με το ἄν (επ. κεν) θα μπορούσαν εδώ να αποδοθούν με τη φράση "ενδεχομένως για να". Αυτός ο τρόπος έκφρασης προσιδιάζει κυρίως στην επίσημη γλώσσα, γι' αυτό στις αττικές επιγραφές της κλασικής εποχής χρησιμοποιείται σχεδόν πάντοτε το ὅπως ἄν, ενώ στη λογοτεχνία είναι πολύ πιο συχνό το απλό ὅπως με υποτακτική:

ΟΜ Οδ 2.373-376 ἀλλ' ὄμοσον μὴ μητρὶ φίλῃ τάδε μυθήσασθαι, […] ὡς ἂν μὴ κλαίουσα κατὰ χρόα καλὸν ἰάπτῃ || ορκίσου μου όμως να μη το φανερώσεις στη μάνα μου, […] για να μην χαλάσει κλαίγοντας το όμορφο πρόσωπό της.

ΣΟΦ Φιλ 127-129 αὖθις ἐκπέμψω πάλιν τοῦτον τὸν αὐτὸν ἄνδρα, ναυκλήρου τρόποις μορφὴν δολώσας, ὡς ἂν ἀγνοία προσῇ || θα στείλω ξανά αυτόν τον ίδιο άνθρωπο, αφού τον μεταμφιέσω σε καπετάνιο, για να παρουσιαστεί αγνώριστος.

ΗΡΟΔ 1.11 ἢ γὰρ Κανδαύλεα ἀποκτείνας ἐμέ τε καὶ τὴν βασιληίην ἔχε τὴν Λυδῶν, ἢ αὐτόν σε αὐτίκα οὕτω ἀποθνῄσκει δεῖ, ὡς ἂν μὴ πάντα πειθόμενος Κανδαύλῃ τοῦ λοιποῦ ἴδῃς, τὰ μή σε δεῖ || ή αφού σκοτώσεις τον Κανδαύλη πάρε εμένα και τη βασιλεία των Λυδών, ή ο ίδιος πρέπει αμέσως τώρα να πεθάνεις, για να μην δεις στο εξής υπακούοντας σε όλα στον Κανδαύλη όσα δεν σου επιτρέπεται.

ΘΟΥΚ 6.91.4 καὶ ὃ τῆς στρατιᾶς ἔτι χρησιμώτερον εἶναι νομίζω, [πέμψετε] ἄνδρα Σπαρτιάτην ἄρχοντα, ὡς ἂν τούς τε παρόντας ξυντάξῃ καὶ τοὺς μὴ ᾿θέλοντας προσαναγκάσῃ || και αυτό που μου φαίνεται ότι είναι ακόμη πιο σημαντικό από το στράτευμα: στείλτε έναν Σπαρτιάτη ως αρχηγό, για να οργανώσει τους στρατιώτες που βρίσκονται εκεί και να αναγκάσει με τη βία όσους δεν θέλουν [να πολεμήσουν].

ΞΕΝ ΚΠαιδ 5.2.21 διὰ τῆς σῆς χώρας ἄξεις ἡμᾶς, ὅπως ἂν εἰδῶμεν ἅ τε δεῖ φίλια καὶ πολέμια νομίζειν || να μας οδηγήσεις δια μέσου της χώρας σου, για να μάθουμε ποια πρέπει να θεωρούμε ότι ανήκουν στους φίλους μας και ποια στους εχθρούς μας.

ΔΗΜ 20.127 Λεπτίνης εἶπεν […], ὅπως ἂν οἱ πλουσιώτατοι λειτουργῶσιν, ἀτελῆ μηδέν' εἶναι πλὴν τῶν ἀφ' Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονος || ο Λεπτίνης πρότεινε, για να λειτουργούν οι πιο πλούσιοι τις δημόσιες υπηρεσίες με δικές τους δαπάνες, να μην είναι κανένας απαλλαγμένος από τη φορολογία εκτός από τους απογόνους του Αρμόδιου και του Αριστογείτονα.

(β) Το τροπικό επίρρημα ἄν (επ. κεν) ενδέχεται όμως να συνοδεύει τους τελικούς συνδέσμους ὡς και ὅπως (επ. ὄφρα) και όταν αυτοί συντάσσονται με ευκτική.

Αυτό συμβαίνει στους Αττικούς, με εξαίρεση τον Ξενοφώντα, σε μεμονωμένες απλώς περιπτώσεις, ενώ στον Ηρόδοτο και στον Ξενοφώντα το φαινόμενο παρουσιάζεται τις περισσότερες φορές μετά από έναν παρατατικό στην κύρια πρόταση:

ΟΜ Οδ 8.21-22 καὶ μιν μακρότερον καὶ πάσσονα θῆκεν ἰδέσθαι, ὥς κεν Φαιήκεσσι φίλος πάντεσσι γένοιτο || και τον έκανε να φαίνεται πιο ψηλός και πιο γεμάτος, για να γίνει προσφιλής σε όλους τους Φαίακες.

ΗΡΟΔ 1.99 ταῦτα δὲ περὶ ἑωυτὸν ἐσέμνυνε τῶνδε εἵνεκεν, ὅκως ἂν μὴ ὁρῶντες οἱ ὁμήλικοι […] λυπεοίατο καὶ ἐπιβουλεύοιεν || αυτό το τυπικό το καθιέρωσε γύρω από τον εαυτό του για τον εξής λόγο: για να μην τον βλέπουν οι συνομήλικοί του και στεναχωριούνται και επιδιώκουν να τον βλάψουν.

ΘΟΥΚ 7.65.2 τὰς γὰρ πρῴρας καὶ τῆς νεὼς ἄνω ἐπὶ πολὺ κατεβύρσωσαν, ὅπως ἂν ἀπολισθάνοι καὶ μὴ ἔχοι ἀντιλαβὴν ἡ χεὶρ ἐπιβαλλομένη || τις πλώρες και ένα μεγάλο μέρος από το κατάστρωμα των πλοίων τα κάλυψαν με δέρματα, για να γλιστράει η αρπάγη και να μην έχει που να γαντζωθεί όταν ριχτεί πάνω στο καράβι.

ΞΕΝ Ελλ 4.8.16 λάθρᾳ γε μέντοι ἔδωκε χρήματα Ἀνταλκίδᾳ, ὅπως ἂν πληρωθέντος ναυτικοῦ ὑπὸ Λακεδαιμονίων οἵ τε Ἀθηναῖοι καὶ οἱ σύμμαχοι αὐτῶν μᾶλλον τῆς εἰρήνης προσδέοιντο || έδωσε όμως κρυφά χρήματα στον Ανταλκίδα, για να οργανώσουν στόλο οι Λακεδαιμόνιοι και να αναγκαστούν οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους να επιζητούν περισσότερο την ειρήνη.

ΞΕΝ ΚΑναβ 7.4.2 τὴν λείαν ἀπέπεμψε διατίθεσθαι Ἡρακλείδην εἰς Πέρινθον, ὅπως ἂν μισθὸς γένοιτο τοῖς στρατιῶταις || τα λάφυρα τα έστειλε στον Ηρακλείδη στην Πέρινθο για να πάρουν την αμοιβή τους οιστρατιώτες.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 8.3.33 τοῖς δὲ νικῶσι πᾶσιν ἐδίδου βοῦς τε, ὅπως ἂν ἑστιῷντο || και σε όλους τους νικητές έδωσε βόδια για θυσιάσουν και να γευματίσουν.

Όπου, αντίθετα, το ὡς ἄν με ευκτική ακολουθεί μετά από αρκτικό χρόνο στην κύρια πρόταση είναι ακόμη εμφανής η αρχική αναφορική φύση του τελικού συνδέσμου:

ΟΜ Οδ 23.133-135 αὐτὰρ θεῖος ἀοιδὸς ἔχων φόρμιγγα λίγειαν ἡμῖν ἡγείσθω πολυπαίγμονος ὀρχηθμοῖο, ὥς κέν τις φαίη γάμον ἔμμεναι ἐκτὸς ἀκούων || και ο θείος αοιδός κρατώντας την ψιλόφωνη κιθάρα στο χέρι ας παίξει στον παιχνιδιάρικο χορό, έτσι που κάποιος ακούγοντας από έξω "γάμος γίνεται" να πει.

ΗΡΟΔ 1.110 κελεύεισε Ἀστυάγης τὸ παιδίον τοῦτον λαβόντα θεῖναι ἐς τὸ ἐρημότατον τῶν ὀρέων, ὅκως ἂν τάχιστα διαφθαρείη || ο Αστυάγης σε διατάζει αφού πάρεις αυτό το παιδί να το εγκαταλείψεις στο πιο έρημο βουνό έτσι που να αφανιστεί όσο πιο γρήγορα γίνεται.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 1.3.8 οἱ δὲ τῶν βασιλέων τούτων οἰνοχόοι κομψῶς τε οἰνοχοοῦσι […] καὶ προσφέρουσιν ὡς ἂν ἐνδοῖεν τὸ ἔκπωμα εὐληπτότατα τῷ μέλλοντι πιεῖν || οι οινοχόοι αυτών των βασιλιάδων και κομψά βάζουν το κρασί και το προσκομίζουν με τρόπο που να μπορούν να δίνουν το ποτήρι όσο πιο πρόσφορα γίνεται για το χέρι εκείνου που πρόκειται ναπιει.

§11.38. Όταν υπάρχει μια σειρά εξαρτημένων τελικών προτάσεων, τότε είναι ενίοτε δυνατόν να εναλλάσσονται σε αυτές η υποτακτική και η ευκτική. Στην περίπτωση αυτήν ορισμένες φορές, στις περισσότερες από τις οποίες προηγείται η υποτακτική και ακολουθεί η ευκτική, ενδέχεται η πρώτη να δηλώνει τον εγγύτερο και άμεσο σκοπό, ενώ η ευκτική τις απώτερες επιδιωκόμενες ή δυνατές συνέπειες από την πραγματοποίηση ή μη πραγματοποίηση του άμεσου σκοπού. Μπορεί επίσης η υποτακτική να δηλώνει τον κύριο και πρωτεύοντα, η ευκτική τον δευτερεύοντα σκοπό. Στο υπό συζήτηση φαινόμενο υπάρχει, με άλλα λόγια, αρκετά συχνά ένα είδος διαβάθμισης των σκοπών ως προς το χρόνο (εγγύτερος/απώτερος), τη σημασία τους (κύριος/δευτερεύων) ή τη γνησιότητά τους (αληθινός/προσχηματικός). Για ποιον ακριβώς πρόκειται, προκύπτει από τα εκάστοτε συμφραζόμενα της τελικής πρότασης. Αυτό που φαίνεται, πάντως, να ισχύει γενικότερα είναι ότι η ευκτική συνήθως μεταθέτει τον επιδιωκόμενο σκοπό στο απώτερο μέλλον:

ΟΜ Οδ 12.156-157 ἀλλ' ἐρέω μὲν ἐγών [Κίρκης θέσφατα], ἵνα εἰδότες ἤ κεν θάνωμεν ἤ κεν ἀλευάμενοι θάνατον καὶ κῆρα φύγοιμεν || εγώ όμως θα σας τις πω τις προφητείες της Κίρκης για να τις γνωρίζουμε και είτε να πεθάνουμε είτε ίσως, γλιτώνοντας από το θάνατο και τη μοίρα, να ξεφύγουμε.

ΗΡΟΔ 8.76 τῶνδε δὲ εἵνεκα ἀνῆγον τὰς νέας, ἵνα δὴ τοῖσι Ἕλλησι μηδὲ φυγεῖν ἐξῇ, ἀλλ' ἀπολαμφθέντες ἐν τῇ Σαλαμίνι δοῖεν τίσιν τῶν ἐπ' Ἀρτεμισίῳ ἀγωνισμάτων || και γι' αυτό οδήγησαν τα πλοία τους στο ανοιχτό πέλαγος, για να μην έχουν την δυνατότητα οι Έλληνες να φύγουν, αλλά αποκλεισμένοι στη Σαλαμίνα να πληρώσουν για τα κατορθώματά τους στο Αρτεμίσιο.

ΘΟΥΚ 3.22.8 παρανῖσχον δὲ καὶ οἱ ἐκ τῆς πόλεως Πλαταιῆς ἀπὸ τοῦ τείχους φρυκτοὺς πολλοὺς πρότερον παρασκευασμένους ἐς αὐτὸ τοῦτο, ὅπως ἀσαφῆ τὰ σημεῖα τῆς φρυκτωρίας τοῖς πολεμίοις ᾖ καὶ μὴ βοηθεῖεν, ἄλλο τι νομίσαντες τὸ γιγνόμενον εἶναι ἢ τὸ ὄν || ύψωσαν όμως απαντώντας και οι Πλαταιείς μέσα στην πόλη πάνω από το τείχος πολλούς αναμμένους δαυλούς που τους είχαν ετοιμάσει γι' αυτόν ακριβώς τον σκοπό, για να υπάρχει σύγχυση στην επικοινωνία των εχθρών με τα φωτεινά σημάδια και να μην σπεύσουν για βοήθεια, αλλά να πιστέψουν πως συμβαίνει κάτι άλλο από αυτό που γίνεται πραγματικά.

Περιπτώσεις όπου προηγείται η ευκτική και ακολουθεί η υποτακτική:

ΗΡΟΔ 1.185 ἐποίεε δὲ ἀμφότερα ταῦτα, τόν τε ποταμὸν σκολιὸν καὶ τὸ ὄρυγμα πᾶν ἕλος, ὡς ὅ τε ποταμὸς βραδύτερος εἴη περὶ καμπὰς πολλὰς ἀγνύμενος, καὶ οἱ πλόοι ἔωσι σκολιοὶ ἐς τὴν Βαβυλῶνα, ἔκ τε τῶν πλόων ἐκδέκηται περίοδος τῆς λίμνης μακρή || έκανε λοιπόν και τα δύο αυτά, και το ποτάμι δηλαδή να ακολουθεί ελικοειδή πορεία και το όρυγμα να γίνεται όλο βάλτος, τόσο για να επιβραδυνθεί σπάζοντας σε πολλές καμπές η ροή του, όσο και για να είναι ο πλους προς την Βαβυλώνα περίπλοκος, αλλά και για να ακολουθεί μετά τον διάπλου του ποταμού μια μακρά πεζοπορία γύρω από τη λίμνη.

ΘΟΥΚ 6.96.3 ἑξακοσίους λογάδας τῶν ὁπλιτῶν ἐξέκριναν πρότερον, ὧν ἦρχε Διόμιλος φυγὰς ἐξ Ἄνδρου, ὅπως τῶν τε Ἐπιπολῶν εἶεν φύλακες, καὶ ἢν ἐς ἄλλο τι δέῃ, ταχὺ ξυνεστῶτες παραγίγνωνται || ξεχώρισαν προηγουμένως εξακόσιους επίλεκτους από τους βαριά οπλισμένους, υπό τη διοίκηση του Διόμιλου, εξόριστου από την Άνδρο, για να αποτελέσουν την φρουρά των Επιπολών και, αν παρουσιαστεί κάποια άλλη ανάγκη, να οργανωθούν γρήγορα και να σπεύσουν για βοήθεια.

ΛΥΣ 32.22 πρὸς τὸ κεφάλαιον συνελογίζετο, ὥσπερ διὰ τοῦτο ἐπίτροπος τῶν παιδίων καταληφθείς, ἵνα γράμματα αὐτοῖς ἀντὶ χρημάτων ἀποδείξειε καὶ πενεστάτους ἀντὶ πλουσίων ἀποφήνειε καὶ ἵνα, εἰ μέν τις αὐτοῖς πατρικὸς ἐχθρὸς ἦν, ἐκείνου μὲν ἐπιλάθωνται, τῷ δὲ ἐπιτρόπῳ τῶν πατρῴων ἀπεστερημένοι πολεμῶσι || τα συνυπολόγιζε στο συνολικό ποσό, σαν να ορίστηκε κηδεμόνας των παιδιών ακριβώς γι' αυτό, για να παρουσιάζει δηλαδή σε αυτά λογαριασμούς αντί για χρήματα και να τα βγάλει πάμπτωχα αντί για πλούσια, καθώς και για να λησμονήσουν όποιον προγονικό εχθρό είχαν και να κάνουν πόλεμο με τον κηδεμόνα τους που τους στέρησε την πατρική κληρονομιά.

§11.39. Οι τελικοί σύνδεσμοι ἵνα και ὡς, σπανιότερα το ὅπως, συντάσσονται με οριστική ιστορικού χρόνου όταν πρόκειται να δηλωθεί ένας σκοπός που δεν πραγματοποιήθηκε ή είναι ανέφικτος. Η κύρια πρόταση πρέπει στην περίπτωση αυτή να σημαίνει επίσης κάτι μη πραγματικό, το οποίο μπορεί να διατυπώνεται με πολλούς τρόπους, όπως π.χ. με έναν ιστορικό χρόνο και το ἄν, με εκφράσεις που δηλώνουν αναγκαιότητα, το πρέπον κ.λπ. μαζί με απαρέμφατο, οι οποίες σημαίνουν μιαν ανεκπλήρωτη απαίτηση (όπως ἔδει, χρῆν, ἐχρῆν, προσῆκεν, ἄξιον ἦν κτό.), με εκφράσεις που σημαίνουν ανεκπλήρωτη επιθυμία (όπως εἰ γάρ ή εἴθε με παρατατικό οριστικής, π.χ. εἰ γὰρ ὤφελον), με μια ερώτηση με το οὐ και έναν ιστορικό χρόνο (π.χ. τί οὐ τοῦτο ἐποίησας που έχει τη σημασία "θα έπρεπε να το κάνεις αυτό"), κ.ά.:

ΣΟΦ ΟΤ 1391-1393 τί μ' οὐ λαβὼν ἔκτεινας εὐθύς, ὡς ἔδειξα μήποτε ἐμαυτὸν ἀνθρώποισιν ἔνθεν ἦ γεγώς; || γιατί δεν με έπιασες να με σκοτώσεις αμέσως, για να μην φανέρωνα ποτέ στους ανθρώπους από πού κατάγομαι;

ΣΟΦ Ηλ 1131-1134 ὡς ὤφελον πάροιθεν ἐκλιπεῖν βίον, […] ὅπως θανὼν ἔκεισο τῇ τόθ' ἡμέρᾳ μακάρι να είχα πεθάνει νωρίτερα, για να έπεφτες και εσύ νεκρός εκείνη την ημέρα.

ΕΥΡ Ιππ 645-648 χρῆν δ' εἰς γυναῖκα πρόσπολον μὲν οὐ περᾶν ἄφθογγα δ' αὐταῖς συγκατοικίζειν δάκη θηρῶν, ἵν' εἶχον μήτε προσφωνεῖν τινα μήτ' ἐξ ἐκείνων φθόγγων δέξασθαι πάλιν || θα έπρεπε να μην αφήνει κανείς δούλο να βλέπει μια γυναίκα, αλλά να δίνει σε αυτές για συντροφιά άφωνα άγρια θηρία, για να μην έχουν κανέναν ούτε να του μιλούν ούτε να τις ανταποδίδει το λόγο.

ΞΕΝ ΚΑναβ 7.6.23 ἔδει τὰ ἐνέχυρα τότε λαβεῖν, ὡς μηδ' εἰ ἐβούλετο ἐδύνατο ἐξαπατᾶν || έπρεπε τότε να πάρω εγγυήσεις, για να μη μπορούσε να μας εξαπατά ακόμη και αν το ήθελε.

ΠΛ Κριτ 44d εἰ γὰρ ὤφελον ὦ Κρίτων οἷοί τ' εἶναι οἱ πολλοὶ τὰ μέγιστα κακὰ ἐργάζεσθαι, ἵνα οἷοί τ' ἦσαν καὶ ἀγαθὰ τὰ μέγιστα, καὶ καλῶς ἂν εἶχεν || μακάρι, Κρίτωνα, να ήταν το πλήθος ικανό να κάνει το μεγαλύτερο κακό, για να μπορούσε να κάνει και το μεγαλύτερο καλό, και τα πράγματα θα πήγαιναν μια χαρά.

ΠΛ Ευθυδ 304d-e - καὶ μήν, ἔφη, ἄξιόν γ' ἦν ἀκοῦσαι. - τί δέ; ἦν δ' ἐγώ. - ἵνα ἤκουσας ἀνδρῶν διαλεγομένων οἳ νῦν σοφώτατοί εἰσι τῶν περὶ τοὺς τοιούτους λόγους || ήταν, είπε, πράγματι κάτι που άξιζε να το ακούσει κανείς. ― Γιατί; ρώτησα. ― Για να άκουγες τη συζήτηση ανδρών που είναι οι πιο ικανοί της εποχής μας στις συζητήσεις αυτού του είδους.

ΛΥΣ 3.21 ἐβουλόμην δ' ἂν […] Σίμωνα τὴν αὐτὴν γνώμην ἐμοὶ ἔχειν, ἵν' ἀμφοτέρων ἡμῶν ἀκούσαντες τἀληθῆ ῥᾳδίως ἔγνωτε τὰ δίκαια || θα επιθυμούσα ο Σίμωνας να είχε τις ίδιες προθέσεις με μένα, για να φτάνατε, αφού ακούγατε την αλήθεια και από τους δυο μας, εύκολα στην δίκαιη απόφαση.

ΙΣΟΚΡ 9.5 ἐχρῆν μὲν οὖν καὶ τοὺς ἄλλους ἐπαινεῖν τοὺς ἐφ' αὑτῶν ἄνδρας ἀγαθοὺς γεγενημένους, ἵν' οἵ τε δυνάμενοι τὰ τῶν ἄλλων ἔργα κοσμεῖν ἐν εἰδόσι ποιούμενοι τοὺς λόγους ταῖς ἀληθείαις ἐχρῶντο περὶ αὐτῶν || και άλλοι τεχνίτες του λόγου όφειλαν να εγκωμιάζουν τους άνδρες που ξεχώρισαν στη δική τους εποχή, για να έλεγαν και αυτοί που μπορούν να εξυμνούν τα έργα των άλλων, μιας και απευθύνονται σε γνώστες των συμβάντων, την αλήθεια σχετικά με αυτά.

ΔΗΜ 29.17 ἐξῄτησεν ἄν με τὸν παῖδα τὸν γράφοντα τὰς μαρτυρίας, ἵν', εἰ μὴ παρεδίδουν, μηδὲν δίκαιον λέγειν ἐδόκουν || θα απαιτούσε από μένα τον δούλο που κατέγραφε τις καταθέσεις, για να φαινόταν, αν δεν του τον παρέδιδα, ότι όσα αναφέρω δεν είναι δικαιολογημένα.

ΔΗΜ 53.24 ἡγούμην τε δεῖν τὴν ἀρχὴν ἢ τοὺς εἰρημένους ὑπὸ τῆς βουλῆς γράφεσθαι, καὶ κατασημηναμένους τὰς βασάνους , ὅτι εἴποιεν οἱ ἄνθρωποι, παρέχειν εἰς τὸ δικαστήριον, ἵν' ἀκούσαντες ἐκ τούτων ἐψηφίσασθε, ὁποῖόν τι ὑμῖν ἐδόκει || νόμιζα ότι η επίσημη αρχή [οι Ένδεκα (επόπτες των φυλακών)] ή αυτοί που όρισε η βουλή έπρεπε να καταγράψουν τα πάντα, και αφού επικυρώσουν τα αποδεικτικά στοιχεία που αποσπάστηκαν με βασανιστήρια ―τις απαντήσεις, δηλαδή, που έδωσαν οι άνθρωποι― να τα προσκομίσουν στο δικαστήριο, για να τα ακούγατε και, στηριγμένοι σε αυτά, να εκδίδατε την ετυμηγορία που θα θεωρούσατε ορθή.