Εξώφυλλο

Αριάδνη

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας

της Δήμητρας Μήττα

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

    1 Παραθέτουμε τους ομηρικούς στίχους, επισημαίνοντας με έντονα τυπογραφικά στοιχεία τα ονόματα των γεννητόρων από τη μια γενιά στην άλλη, και, στη συνέχεια, σχηματικά το γενεαλογικό δέντρο, όπως αυτό δίνεται στο απόσπασμα. Με διαφορετικό χρώμα επισημαίνονται αυτοί από τους οποίους διακλαδώθηκε η γενιά και τα ονόματα των επιγόνων (και πάλι όσα αναφέρονται στο συγκεκριμένο απόσπασμα και όχι όσα είναι γνωστά από τον ίδιο ποιητή και από άλλες πηγές)
    Ζευς -> Δάρδανος -> Εριχθόνιος -> Τρως -> Ίλος, Ασσάρακος, Γανυμήδης.
    Ίλος -> Λαομέδων -> Τιθωνός, Πρίαμος, Λάμπος, Κλυτίος, Ικετάων
    Ασσάρακος -> Κάπυς -> Αγχίσης -> Αινείας
    Πρίαμος -> Έκτωρ

    2 Από το ρήμα πρίαμαι που σημαίνει αγοράζω. Ο Πρίαμος ανοικοδόμησε την γκρεμισμένη πόλη, ενώ ο Ηρακλής και ο Τελαμώνας με τον στρατό και την Ησιόνη γύρισαν στην Ελλάδα.

    3 U. von Wilamowitz, Die Ilias und Homer. Βερολίνο 1916, σ. 103· N. Richardson, ΟμήρουΙλιάδα. Κείμενο και Ερμηνευτικό υπόμνημα. τ. ΣΤ, ραψωδίες Φ-Ω. Επιμ. Α. Ρεγκάκος - Μετ. Μαρία Νούσια. Θεσσαλονίκη: University Studio Press 2005, σ. 272· J. Griffin, Homer on Life and Death. Oxford 1980, 138 αντίστοιχα.

    4 Θύμβρη λεγόταν μια μικρή πόλη κοντά στον Σκάμανδρο. Στον ναό αυτό διαδραματίστηκαν και άλλα γεγονότα, ο θάνατος του Τρωίλου και ο θάνατος του Αχιλλέα, όπως αυτοί παραδίδονται από διάφορες πηγές.

    5 Στον μύθο είναι συνηθισμένο να εκτίθενται σε άγρια βουνά τα αρσενικά παιδιά (Οιδίπους, Αμφίων, Ζήθος, Ασκληπιός, Πάρης, Τήλεφος) που συνήθως διασώζονται και εκπληρώνουν ένα σπουδαίο πεπρωμένο.

    6 Βλ. Πολυξένη.

    7 Θύμβρη λεγόταν μια μικρή πόλη κοντά στον Σκάμανδρο. Στον ναό αυτό διαδραματίστηκαν και άλλα γεγονότα, ο θάνατος του Τρωίλου και ο θάνατος του Αχιλλέα, όπως αυτοί παραδίδονται από διάφορες πηγές.

    8 Για τις παραστάσεις της Εκάβης και των Τρωάδων του Ευριπίδη δείτε και το Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου, κυρίως τα προγράμματα.

    9 Είναι διαπιστωμένη η ταφή των νεκρών σε πιθάρια κατά τη μινωική εποχή, όπως και η ταρίχευση με μέλι, γνωστή στους λαούς της Μεσογείου. Ο μύθος αντανακλά μια λατρευτική παράδοση για τον θάνατο και την αναγέννηση της ζωής αλλά αποτελεί και αναπαράσταση του τρόπου ταφής και της ταρίχευσης.

    10 Λεγόταν ότι η αγελάδα άλλαζε χρώμα τρεις φορές την ημέρα ανά τέσσερις ώρες. Στην αρχή ήταν άσπρη, ύστερα κόκκινη και στο τέλος μαύρη, όπως ακριβώς και το βατόμουρο.

    11 Τα φίδια παίζουν ρόλο σημαντικό στους μύθους και άλλων μάντεων (Ίαμος, Μόψος, Πολύιδος, Τειρεσίας).

    12 Η πράξη αυτή θυμίζει τον τρόπο με τον οποίο ο Λάιος ακινητοποίησε τον μικρό Οιδίποδα, όταν ήταν να τον πετάξει στο βουνό (Σοφ., Οιδ. Τ. 717-8).

    13 Και το λοφίο του Δόλοπα είχε πέσει στη σκόνη, λίγο πριν ο ίδιος σκοτωθεί από τον Μενέλαο (Ρ 538), το αίμα λέρωσε την όμορφη κόμη του Εύφορβου (Ρ 51 κ.ε.). Στερεότυπο είναι το μοτίβο της ανθρώπινης κόμης ή των λοφίων από χαίτη αλόγου που λερώνονται από τη σκόνη.