ΜΗΔΕΙΑ

• Μήδεια και Ιάσων. Η μάγισσα και ο ήρωας
• Μήδεια και Ηρακλής
• Μήδεια και Αιγέας
• Η Μήδεια μάγισσα
• Ιερότητα Μήδειας
• «Εξορθολογισμός» του μύθου[5]

Με βεβαιότητα παραδίδεται ότι πατέρας της ήταν ο Αιήτης, βασιλιάς της Κολχίδας, ενώ το όνομα της μητέρας της αλλάζει, με αποτέλεσμα να αλλάζει και η συγγένεια που έχει με την Κίρκη και την Εκάτη. Άλλοτε είναι η Ωκεανίδα Ιδυία ή η Εκάτη (Διόδωρος), άλλοτε είναι ανεψιά και άλλοτε αδελφή της Κίρκης. Πάντως, και οι τρεις ανήκουν στον ίδιο κύκλο των μαγισσών, με προστάτιδα την Εκάτη και τη Μήδεια να αποκτά αυτόν τον ρόλο και στην αττική τραγωδία στον μύθο των Αργοναυτών. Ακόμη, ο Άψυρτος ήταν αδελφός της ή ετεροθαλής αδελφός της από τη δεύτερη γυναίκα του Αιήτη.

 

 

 

Μήδεια και Ιάσων. Η μάγισσα και ο ήρωας

 

Από την Ιωλκό στην Κολχίδα και από την Κολχίδα στην Ιωλκό

1. Ο Πελίας ζήτησε από τον Ιάσονα να επιτελέσει έναν άθλο, να του φέρει το χρυσόμαλλο δέρας που βρισκόταν στη χώρα των Κόλχων, κρεμασμένο σε μια βαλανιδιά στο άλσος του Άρη και φρουρούμενο από ακοίμητο δράκο.

2. Ο βασιλιάς των Κόλχων Αιήτης ζήτησε με τη σειρά του από τον Ιάσονα να επιτελέσει δύο άθλους. α) Να ζέψει δύο άζευτους μέχρι εκείνη τη στιγμή ταύρους με χάλκινα πόδια, που έβγαζαν φλόγες από τα ρουθούνια τους, δώρο του Ηφαίστου στον Αιήτη. β) Να οργώσει με αυτούς ένα χωράφι και να το σπείρει με τα δόντια του δράκου που είχε σκοτώσει ο Κάδμος στη Βοιωτία, τα μισά από τα οποία είχε δώσει ο Κάδμος στον Αιήτη. Σκοπός και των δύο άθλων ήταν η εξόντωση του νέου.

3. Επειδή η Μήδεια ερωτεύτηκε τον Ιάσονα -οι δύο νέοι συναντήθηκαν στον ναό της Εκάτης-, τον βοήθησε. [Παραλλαγή] Του έδωσε μιαν αλοιφή που είχε φτιάξει από το προμήθειο, βότανο που είχε φυτρώσει από το αίμα της πληγής του Προμηθέα. Με αυτό ο Ιάσονας άλειψε το σώμα του και επικάλυψε τα όπλα του και παρέμεινε προστατευμένος για εικοσιτέσσερις ώρες -τόσο διαρκούσε η δύναμη της αλοιφής. Πριν από αυτό ο Ιάσονας έπρεπε να επικαλεστεί τη θεά Εκάτη. Προμήθειο και προσευχή τον προφύλαξαν από τις πύρινες ανάσες και τα χάλκινα πόδια των ταύρων.

4. Η Μήδεια αποκάλυψε στον Ιάσονα ότι, καθώς θα έσπερνε τα δόντια του δράκου, θα φύτρωναν αυθωρεί οπλισμένοι πολεμιστές, που θα επεδίωκαν να τον σκοτώσουν, όπως είχε συμβεί και με τον Κάδμο στην Αρεία πηγή, και ότι θα έπρεπε να κάνει ό,τι και ο Κάδμος: να ρίξει μια πέτρα ανάμεσα στους πολεμιστές που «έσπειρε», οπότε αυτοί θα αλληλοσκοτώνονταν θεωρώντας ότι κάποιος από τους ίδιους την έριξε.

5. Με τις συμβουλές της Μήδειας ο Ιάσονας κατάφερε: α) να ζέψει τους ταύρους χωρίς να καεί από τις φλόγες τους, β) να γλυτώσει από την επιθετική μανία των «Σπαρτών» της Κολχίδας.

6. Αν και ο Ιάσονας επιτέλεσε τους δύο αυτούς άθλους, ο Αιήτης αθέτησε την υπόσχεσή του. Προσπάθησε μάλιστα να κάψει το πλοίο τους, την Αργώ, και να εξοντώσει τους Αργοναύτες.

7. Ο Ιάσονας έπρεπε να πάρει το δέρας μόνος του, κάτι που δεν θα κατόρθωνε χωρίς τις ιδιαίτερες ικανότητες της Μήδειας που με τα μάγια της αποκοίμισε τον ακοίμητο δράκο που το φυλούσε. (Εικ. 85, 86, 87, 88, 89) Τότε ο Ιάσονας πλησίασε, ξεκρέμασε το δέρας από το δέντρο όπου ήταν κρεμασμένο και το πήρε μαζί του. (Εικ. 90, 91, 92)

8. Ο Αιήτης κατεδίωξε το ζευγάρι με πλοίο, αλλά η Μήδεια έσφαξε τον αδελφό της, από την ίδια ή από άλλη μητέρα, Άψυρτο, τον κομμάτιασε και πετούσε ένα-ένα τα κομμάτια στη θάλασσα, οπότε ο Αιήτης έχασε πολύ χρόνο για να περισυλλέξει τα κομμάτια του γιου του και οι Αργοναύτες διέφυγαν. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (Ηρ. Ι2) ο Αιήτης μάζεψε τα κομμάτια του γιου του στον Φάση ποταμό, τον σημερινό ποταμό Ριόνι, (Εικ. 93, 94) στο έσχατο νοτιοανατολικό άκρο του Εύξεινου Πόντου, που θεωρούνταν όριο ανάμεσα σε Ασία και Ευρώπη. (Εικ. 95, 96) [Παραλλαγή]

9. Οργισμένος ο Δίας από τον φόνο του Άψυρτου έστειλε καταιγίδα, το πλοίο μίλησε και αποκάλυψε την αιτία προσθέτοντας ότι η οργή θα έπαυε αν οι φονιάδες καθαίρονταν από την Κίρκη. Η θεά δέχτηκε τον ήρωα, συνομίλησε με τη Μήδεια αλλά δεν δέχτηκε να τους φιλοξενήσει.

10. Στις όχθες του ποταμού Άλυ, στην Παφλαγονία, η Μήδεια θυσιάζει στην Εκάτη. (Εικ. 97)

11. Στην Κρήτη τρέλανε με ξόρκια και με το μαγικό της βλέμμα τον γίγαντα Τάλο, του έστειλε απατηλά οράματα και τον έκανε να σχίσει τη φλέβα του αστραγάλου του, κέντρο της ζωής του, πάνω σε βράχο. Κατά άλλη εκδοχή του είπε πως αν του τραβήξει έξω το καρφί που συγκρατούσε το αίμα της φλέβας θα γινόταν αθάνατος. Έτσι, μπόρεσαν οι Αργοναύτες να αποβιβαστούν και να διανυκτερεύσουν με ασφάλεια στο νησί.

12. Η Μήδεια στην Ιωλκό θέλησε να εκδικηθεί τον Πελία για τον κίνδυνο στον οποίο είχε υποβάλλει τον Ιάσονα. Υπάρχουν δύο παραλλαγές στο πώς έγινε αυτό, και οι δυο όμως συγκλίνουν στην εμπλοκή των θυγατέρων του Πελία. Στην παραλλαγή του Διόδωρου (4.50-52) η Μήδεια συσχετίζεται με την Άρτεμη. Την παραθέτουμε εδώ συνοπτικά, καθώς εμπεριέχει και τον κοινό πυρήνα όλων των εκδοχών του μύθου, δηλαδή την εμπλοκή των θυγατέρων.

Με δυνατά μαγικά φάρμακα που είχε μαζί της -τα είχαν ανακαλύψει η μητέρα της Εκάτη και η Κίρκη- άλειψε το δέρμα της με αλοιφή για να φαίνεται ρυτιδωμένο, έβαψε τα μαλλιά της άσπρα και ντύθηκε σαν τις ιέρειες της Άρτεμης (κατά παραλλαγή μπήκε στο παλάτι φορώντας ιερατικό προσωπείο). Σε μικρό κούφιο άγαλμα της θεάς έκρυψε τα μαγικά φάρμακα και με το άγαλμα στο χέρι γυρνούσε στους δρόμους χορεύοντας με θρησκευτική έκσταση. Φώναζε ότι είχε φέρει το άγαλμα από τους Υπερβόρειους για το καλό του βασιλιά και της πόλης και πως όλοι οι πολίτες έπρεπε να το καλοδεχτούν. Κυριευμένη από θεϊκό οίστρο μπήκε στο παλάτι και τους έκανε να πιστέψουν πως η θεά είχε έρθει στο σπίτι για καλό. Είπε στον Πελία ότι η Άρτεμη θέλει να τον ανταμείψει για την ευσέβειά του δίνοντας πίσω τα νιάτα του. Για να τον πείσει, δοκίμασε πρώτα στον εαυτό της. Σε ένα θάλαμο του παλατιού, μόνη, με νερό ξέπλυνε την αλοιφή και παρουσιάστηκε μπροστά στον βασιλιά σαν νέα κοπέλα. Τον υπνώτισε με μάγια και τον έκανε να βλέπει στον αέρα ένα άρμα με φίδια και πάνω του τη θεά που τάχα είχε έρθει από τους Υπερβόρειους για να την φιλοξενήσει στο παλάτι. Ο Πελίας πείστηκε και ζήτησε από τις κόρες του να την υπακούσουν. (Εικ. 98) Εκείνη είπε ότι για να τον ξανακάνει νέο θα έπρεπε να τον σκοτώσουν τη νύχτα που θα κοιμόταν, να τον κομματιάσουν και να τον βράσουν με τα φάρμακα που θα τους έδινε. Για να τις πείσει μπροστά στις κόρες του Πελία έσφαξε ένα γέρικο κριάρι και αφού το έκοψε σε μικρά κομμάτια το μετέβαλε ύστερα με φάρμακα-μαγικά φίλτρα και μάγια σε ζωντανό αρνάκι (κατά άλλη εκδοχή τις υπνώτισε και τις έκανε να βλέπουν το είδωλο ενός αρνιού), δείχνοντας έτσι ότι μπορεί να επαναφερθεί με τον ίδιο τρόπο σε νεανική ηλικία κάθε γεροντικός οργανισμός, ακόμα και άνθρωπος. (Εικ. 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106) Οι θυγατέρες τότε κατέσφαξαν τον γέροντα Πελία προσδοκώντας τη μετατροπή του σε νέο. Έπρεπε μετά να προσευχηθεί στην Εκάτη με πυρσούς στο πιο ψηλό δώμα του παλατιού (μήνυμα προς τους Αργοναύτες να μπουν στην πόλη) στην κολχική γλώσσα. Οι Αργοναύτες μπήκαν, οι κόρες που τους πίστευαν νεκρούς νόμιζαν ότι είδαν φαντάσματα που τις κυνηγούσαν για να τις τιμωρήσουν για τον φόνο του Πελία. (Ολόκληρη η αφήγηση στο Διόδωρος 4.50-52)

13. Αμέσως μετά τον θρόνο ανέλαβε ο γιος του Πελία, ή του τον παραχώρησε ο Ιάσονας, μια και μετά το φονικό δεν θα μπορούσαν να μείνει εκεί, ούτε ο ίδιος ούτε η Μήδεια.

 

Γάμοι - Απόγονοι

1. Ο γάμος του Ιάσονα και της Μήδειας έγινε κρυφά στο σπήλαιο της Μάκριδος στη Σχερία, που έκτοτε θεωρούνταν ιερό της Μήδειας. Το γάμο τέλεσε κρυφά η βασίλισσα των Φαιάκων Αρήτη, επειδή ο σύζυγός της βασιλιάς Αλκίνοος υποσχέθηκε στους διώκτες της Μήδειας Κόλχους να τους την παραδώσει αν δεν είχε ακόμη δεθεί ερωτικά με τον Ιάσονα. Γάμος και ένωση επισπεύσθηκαν. Σύμφωνα με μεταγενέστερη εκδοχή, οι γάμοι τελέστηκαν στην Κολχίδα, όπου παρέμεινε ο Ιάσονας για τέσσερα χρόνια πριν τελέσει τους άθλους του. (Εικ. 107, 108, 109, 110, 111)

2. Μετά τον θάνατο του Πελία το ζευγάρι κατέφυγε στην Κόρινθο, τόπο καταγωγής του πατέρα της Μήδειας Αιήτη. Σύμφωνα με τον Διόδωρο (4.52) έζησαν δέκα χρόνια μαζί και απέκτησαν παιδιά, δύο ή τρία, οι δυο πρώτοι δίδυμοι, ο Θεσσαλός και ο Αλκιμένης, και ο τρίτος, πολύ μικρότερος απ' αυτούς, ο Τίσανδρος. Και ενώ στην αρχή την τιμούσε ο Ιάσονας, αποφάσισε να δεχτεί την πρόταση του βασιλιά Κρέοντα να τον παντρέψει με την κόρη του Γλαύκη ή Κρέουσα, είτε για να συνδέσει τα παιδιά του με τον βασιλικό οίκο της Κορίνθου είτε γιατί η Μήδεια είχα πια μεγαλώσει και η ομορφιά της ήταν πιο θαμπή μπροστά στη νεαρή Γλαύκη. Η Μήδεια θα εξοριζόταν. Με την προθεσμία μιας μέρας που κέρδισε η Μήδεια ετοίμασε την εκδίκησή της. Αλείφει με μαγική αλοιφή ένα πολύχρωμο φουστάνι, ένα χρυσό στεφάνι και άλλα στολίδια και κοσμήματα και τα στέλνει στη Γλαύκη. Το δηλητήριο ενεργοποιήθηκε αμέσως μόλις τα φόρεσε, όπως το πουκάμισο που έστειλε η Δηιάνειρα στον Ηρακλή περιχυμένο με το αίμα και το σπέρμα του Κένταυρου Νέσσου. Το κορίτσι κάηκε, το ίδιο και ο πατέρας της που έτρεξε να τη βοηθήσει και το παλάτι.

3. Με τον Ιάσονα απέκτησε δύο παιδιά. Με αυτά τα παιδιά έστειλε τα δηλητηριασμένα ρούχα και κοσμήματα στη Γλαύκη/Κρέουσα και αμέσως μετά τα σκότωσε. (Εικ. 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128) (δείτε συγκριτικά τις δύο τελευταίες εικόνες)

4. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή η Μήδεια όχι μόνο δεν σκότωσε τα παιδιά της αλλά είχε προσπαθήσει να τα κάνει αθάνατα. Γι' αυτό τα έκρυβε στον ναό της Ήρας, επειδή πίστευε ότι η θεά θα τα έκανε αθάνατα· όμως τα παιδιά πέθαιναν. Κατά άλλες εκδοχές οι Κορίνθιοι σκότωσαν τα παιδιά της, δεκατέσσερα συνολικά, πάνω στον βωμό της Ακραίας Ήρας, επειδή κουβάλησαν με τα χέρια τους τα φονικά δώρα της μητέρας τους. Τότε ξέσπασε λιμός στην πόλη και πέθαιναν τα μωρά. Για να εξιλεωθούν οι Κορίνθιοι, έστησαν στον τάφο τους το άγαλμα μιας γυναικείας μορφής με άγρια έκφραση που το ονόμαζαν Δείμα = Φόβητρο. Ή, κατά άλλη εκδοχή, οι πολίτες αφιέρωναν στον ναό της θεάς κάθε χρόνο στα Ηραία επτά αγόρια και επτά κορίτσια, τα έντυναν στα μαύρα, τους έκοβαν τα μαλλιά και έκαναν θυσίες. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούσαν να εξευμενίσουν και τα παιδιά της Μήδειας και την οργή της θεάς Ήρας.

(Εικ. 129, 130, 131, 132)

 

Μήδεια και Ηρακλής

Μετά την εξορία της από την Κόρινθο λέγεται ότι η Μήδεια κατέφυγε στον Ηρακλή, στις Θήβες, βρήκε όμως τον ήρωα να έχει πάθει μανία και να έχει σκοτώσει τους γιους του. Από τη μανία του τον γιάτρεψε με τα φάρμακα της.

 

Μήδεια και Αιγέας

Πριν εξοριστεί από την Κόρινθο, η Μήδεια είχε εξασφαλίσει τη βοήθεια του Αιγέα, γιατί του είχε υποσχεθεί ότι με τα βότανά της θα τον απάλλασσε από την ατεκνία του. Στην Αθήνα, όπου κατέφυγε η Μήδεια μετά τον θάνατο των παιδιών της, παντρεύτηκαν και απέκτησαν ένα γιο, τον Μήδο, τον μετέπειτα επώνυμο ήρωα των Μήδων. Μετά την αποτυχημένη προσπάθειά της να σκοτώσει τον γιο του Αιγέα Θησέα, που ξαφνικά εμφανίστηκε στην Αθήνα και αναγνωρίστηκε με τον πατέρα του, εξορίστηκε από εκεί. Επέστρεψε στην Ασία με τον γιο τους και στη συνέχεια στην πατρίδα της, όπου αποκατέστησε τον πατέρα της στον θρόνο, τον οποίο είχε πάρει με τη βία ο αδελφός του Πέρσης.

 

Η Μήδεια μάγισσα

Θεωρείται μάγισσα, γιατί:

✓ Παρασκευάζει προστατευτικές αλοιφές.

✓ Χρησιμοποιεί ξόρκια.

✓ Δηλητηριάζει.

✓ Μαγνητίζει με το βλέμμα.

✓ Προκαλεί ύπνο.

✓ Έχει μαντικές ικανότητες.

✓ Φονεύει (θυσιάζει, ανθρωποθυσία) ή βάζει άλλους να φονεύουν τελετουργικά και κομματιάζει (Άψυρτος, Πελίας).

✓ Υπόσχεται και επιδιώκει με τελετουργικές δράσεις, ξόρκια και ουσίες την αναπαραγωγή, αιώνια νιότη και αθανασία.

 

Ως μάγισσα με ξόρκια και αλοιφές δρα στην πατρίδα της, την Κολχίδα, βοηθώντας τον Ιάσονα, τον οποίο ερωτεύτηκε. Στην Κρήτη, απ' όπου περνούν οι Αργοναύτες στο ταξίδι της επιστροφής τους, εξουδετερώνει τον Τάλο. Στην Ιωλκό με μαγικές τελετουργίες απαλλάσσει τον Ιάσονα από τον Πελία που τον είχε εκθέσει στον κίνδυνο του άθλου του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Στην Κόρινθο εξουδετερώνει την ερωτική αντίπαλό της Γλαύκη με ένα δηλητηριασμένο πουκάμισο. Στον Αιγέα, βασιλιά της Αθήνας, υπόσχεται βοήθεια με μάγια, προκειμένου αυτός να τεκνοποιήσει.

Η Μήδεια, για όσα φοβερά διαπράττει με τα μάγια ή σκέφτεται να διαπράξει, διώκεται από την πατρίδα της, από την Ιωλκό, από την Κόρινθο, από την Αθήνα. Ωστόσο, μετά το πέρας του τελευταίου της εγκλήματος ανέρχεται στους ουρανούς με άρμα που στέλνει ο Ήλιος ή μεταφέρεται στα Ηλύσια πεδία, όπου παντρεύεται στον Αχιλλέα. Η Μήδεια είναι η μάγισσα που τιμάται.

 

Ιερότητα Μήδειας

 

Μήδεια και Ήλιος

✓ Ήταν εγγονή του.

✓ Πάνω στο άρμα του θεού Ήλιου φεύγει η Μήδεια μετά τον φόνο των παιδιών της και τον αφανισμό του οίκου του Κρέοντα.

(Εικ. 133, 134)

 

Μήδεια και Εκάτη

✓ Ιέρεια της θεάς.

✓ Στον ναό της συναντιέται με τον Ιάσονα.

✓ Ο Ιάσονας, καθ' υπόδειξη της Μήδειας, προσεύχεται στη θεά, προκειμένου να προφυλαχθεί από τις πύρινες ανάσες και τα χάλκινα πόδια των ταύρων του Αιήτη.

✓ Στις όχθες του ποταμού Άλυ, στην Παφλαγονία, η Μήδεια θυσιάζει στη θεά.

✓ Ισχυρίστηκε ότι έπρεπε να προσευχηθεί στην Εκάτη με πυρσούς στο πιο ψηλό δώμα του παλατιού του Αίσονα στην Ιωλκό στην κολχική γλώσσα. (Εικ. 135)

 

Μήδεια και Άρτεμη. Η ξενοκτονία

✓ Η Μήδεια ήταν ιέρεια της Άρτεμης στην Κολχίδα, το οποίο είχε ιδρύσει η Εκάτη. Σύμφωνα με μια εκδοχή η ιέρεια/Μήδεια τελούσε τους φόνους των ξένων, όπως το είχε ορίσει η Εκάτη και όπως το έκαμνε η ιέρεια Ιφιγένεια στον ναό της Άρτεμης στην Ταυρίδα. Ή γιατί χρησμός προφήτεψε ότι ο Αιήτης θα χάσει τη ζωή του αν κάποιοι έπαιρναν το χρυσόμαλλο δέρας. Η Μήδεια όμως ερωτεύτηκε όμως τον Ιάσονα και αντί για θυσία τελέστηκαν γάμοι. Εξάλλου, ο Διόδωρος την εμφανίζει να είναι αντίθετη με τη βούληση του πατέρα της να σκοτώνει τους ξένους που προσέγγιζαν την Κολχίδα. Μάλιστα φυλακίστηκε από τον πατέρα της αλλά με τις μαγικές της ικανότητες ελευθερώθηκε χωρίς κόπο την ημέρα που έφτασαν οι Αργοναύτες στην Κολχίδα. Βοήθησε τον Ιάσονα με τον όρο να την πάρει από τη βάρβαρη χώρα της, ώστε να μην χρειάζεται να επιτελεί τις θυσίες των ξένων.

✓ Όταν έφτασαν στην Ιωλκό, η Μήδεια με δυνατά μαγικά φάρμακα άλειψε το δέρμα της με αλοιφή για να φαίνεται ρυτιδωμένο, έβαψε τα μαλλιά της άσπρα και ντύθηκε σαν τις ιέρειες της Άρτεμης. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή μπήκε στο παλάτι με ιερατική μάσκα. (Εικ. 136)

 

Μήδεια και Ήρα

✓ Μέσω των συμφορών που έφερε η Μήδεια στον Πελία η Ήρα εκδικήθηκε τον βασιλιά της Ιωλκού, επειδή δεν της απέδιδε τιμές.

✓ Λεγόταν ότι οι Κορίνθιοι σκότωσαν τα παιδιά της, δεκατέσσερα συνολικά, πάνω στον βωμό της Ακραίας Ήρας, επειδή κουβάλησαν με τα χέρια τους τα φονικά δώρα της μητέρας τους. Για να εξιλεωθούν οι Κορίνθιοι για τον φόνο και να απαλλαχτούν από τον λιμό που ξέσπασε στην πόλη και πέθαιναν τα μωρά, έστησαν στον τάφο τους το άγαλμα μιας γυναικείας μορφής με άγρια έκφραση που το ονόμαζαν Δείμα = Φόβητρο. Ή, κατά άλλη εκδοχή, οι πολίτες αφιέρωναν στον ναό της θεάς κάθε χρόνο στα Ηραία επτά αγόρια και επτά κορίτσια, τα έντυναν στα μαύρα, τους έκοβαν τα μαλλιά, έκαναν θυσίες. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούσαν να εξευμενίσουν και τα παιδιά της Μήδειας και την οργή της θεάς Ήρας.

✓ Στα παλιά χρόνια η Μήδεια λατρευόταν ως θεά στην Κόρινθο, παραμερίστηκε όμως όταν η λατρεία της Ήρας πέρασε από το Άργος στην Κόρινθο. (Σχόλια στον Ευριπίδη Μήδεια 10)

 

Δικαιοδοσία σε ζωή και θάνατο

Η Μήδεια εμφανίζεται με διευρυμένες ιδιότητες και με δικαιοδοσία σε ζωή και θάνατο. Γι' αυτό, προφανώς, ο Οβίδιος βάζει τη Μήδεια να ανασταίνει με τις μαγείες της τον πατέρα του Ιάσονα, τον Αίσονα, και να ξανασυναντά τον γιο του. (Εικ. 137, 138)

 

«Εξορθολογισμός» του μύθου^[5]

Σταδιακά, και ενώ ο μύθος της Μήδειας φαίνεται να ανάγεται σε λατρεία της φύσης (θάνατος - αναγέννηση) και σε χθόνια τελετουργικά, έγινε μια προσπάθεια «εξορθολογισμού» του μύθου της Μήδειας, μέσα από την οποία τα στοιχεία της μαγείας περιορίστηκαν ή και εξαλείφθηκαν. Η Μήδεια από μάγισσα ή από πανίσχυρη θεά της γης μετατράπηκε σε μια βασιλοπούλα που απεχθανόταν τη βία και βοήθησε τον ήρωα να σταματήσει μιαν άδικη και βάρβαρη κατάσταση:

 

46. Για τη Μήδεια εξιστορούν πως έμαθε από τη μητέρα και την αδελφή της όλες τις ιδιότητες των φαρμάκων, αλλά τα χρησιμοποίησε για εντελώς αντίθετους σκοπούς· γιατί έβαλε στόχο της να γλιτώνει από τους κινδύνους τους ξένους που κατέπλεαν, πότε με το να παρακαλεί τον πατέρα της να χαρίσει τη ζωή στους μελλοθάνατους και πότε να τους απελευθερώνει η ίδια από τη φυλακή και να προνοεί για την ασφάλεια των άτυχων ανθρώπων γιατί ο Αιήτης, τόσο ένεκα της δικής του ωμότητας όσο και από την επίδραση της γυναίκας του της Εκάτης, είχε δεχτεί το έθιμο της ξενοκτονίας. Καθώς όμως η Μήδεια αντιτασσόταν όλο και περισσότερο στις αποφάσεις των γονιών της, λένε ότι μπήκαν υποψίες στον Αιήτη πως η κόρη του τον επιβουλευόταν και την έθεσε υπό «ελευθέρα φυλακή»· λένε, επίσης, πως η Μήδεια κατάφερε να δραπετεύσει και κατέφυγε σε κάποιο τέμενος του Ήλιου κοντά στη θάλασσα. Τότε ήταν που μια νύχτα κατέπλευσαν στην Κολχίδα στο εν λόγω τέμενος και οι Αργοναύτες ερχόμενοι από την Ταυρική. Εκεί, λοιπόν, συνάντησαν τη Μήδεια να περιπλανιέται στην ακτή κι έμαθαν από αυτή για το έθιμο της ξενοκτονίας, χάρηκαν με την πολιτισμένη στάση της κοπέλας και, αφού της φανέρωσαν τον σκοπό τους, έμαθαν, πάλι από εκείνη, τον κίνδυνο που αντιπροσώπευε για κείνη ο πατέρας της, επειδή η ίδια σεβόταν τους ξένους. Βλέποντας πως το συμφέρον τους ήταν κοινό, η Μήδεια υποσχέθηκε να τους βοηθήσει μέχρις ότου εκτελέσουν τον προκείμενο άθλο, και ο Ιάσονας της έδωσε όρκο πίστης ότι θα την παντρευτεί και θα την έχει σύζυγο για όλη του τη ζωή. Μετά απ' αυτά, οι Αργοναύτες άφησαν φύλακες στο πλοίο και ξεκίνησαν νύχτα μαζί με τη Μήδεια για το χρυσόμαλλο δέρας, για το οποίο καλό θα ήταν να μιλήσουμε λεπτομερέστερα, ώστε να μην αγνοηθεί τίποτα σχετικό με την ιστορία που αναλάβαμε.

 

47. 0 Φρίξος, ο γιος του Αθάμαντα, λέει ο μύθος, επειδή τον επιβουλευόταν η μητριά του, πήρε την αδελφή του την Έλλη κι έφυγε από την Ελλάδα. Περνώντας από την Ευρώπη στην Ασία, σαν να τους κατεύθυνε κάποια θεία πρόνοια, πάνω σ' ένα χρυσόμαλλο κριάρι, η κόρη γλίστρησε κι έπεσε στη θάλασσα, που πήρε τ' όνομα της κι ονομάστηκε Ελλήσποντος, ενώ ο Φρίξος συνέχισε για τον Πόντο κι έφτασε στην Κολχίδα, όπου σύμφωνα με κάποιο χρησμό θυσίασε το κριάρι και αφιέρωσε το δέρας του στο ιερό του Άρη. Αργότερα, όταν βασιλιάς της Κολχίδας ήταν ο Αιήτης, δόθηκε χρησμός ότι τότε θα τελειώσει η ζωή του, όταν έρθουν ξένοι με πλοία και πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας. Γι' αυτές, λοιπόν, τις αιτίες αλλά και από τη δική του ωμότητα, όρισε να θυσιάζουν τους ξένους, ώστε να εξαπλωθεί σ' όλο τον κόσμο η φήμη για την αγριότητα των Κόλχων και να μην τολμήσει κανένας ξένος να αποβιβαστεί στη χώρα. Περιέκλεισε το τέμενος με τείχος κι έβαλε πολυάριθμους φύλακες από τη χώρα των Ταύρων, και λόγω αυτών ακριβώς των φρουρών έπλασαν οι Έλληνες τερατώδεις μύθους. Εξαπλώθηκε, για παράδειγμα, η φήμη πως γύρω από το τέμενος υπήρχαν ταύροι που έβγαζαν φωτιές από τα ρουθούνια και πως ένας ακοίμητος δράκος φύλαγε το δέρας, όπου η ομωνυμία μεταφέρθηκε από τους Ταύρους στη δύναμη των βοδιών και από το άγριο έθιμο της ξενοκτονίας ο μύθος ήθελε τους ταύρους να βγάζουν φωτιές απ' τα ρουθούνια με τον ίδιο τρόπο, ο φύλακας του τεμένους που ονομαζόταν Δράκοντας μεταφέρθηκε από τους ποιητές ως φοβερό και τρομερό ζώο. […]

48. Η Μήδεια, συνεχίζει η ιστορία, οδήγησε τους Αργοναύτες στο τέμενος του Άρη που απείχε εβδομήντα στάδια από την πόλη που ονομαζόταν Σύβαρις και σ' αυτήν βρίσκονταν τα ανάκτορα των Κόλχων. Φτάνοντας στις πύλες που είχαν κλείσει για τη νύχτα, προσφώνησε τους φρουρούς στην Ταυρική γλώσσα. Καθώς οι στρατιώτες της άνοιξαν πρόθυμα, εφόσον ήταν η κόρη του βασιλιά, τους όρμησαν, λένε, οι Αργοναύτες κραδαίνοντας τα ξίφη και σκότωσαν πολλούς βαρβάρους ενώ τους υπόλοιπους, που είχαν μείνει κατάπληκτοι από το απίστευτο γεγονός, τους πέταξαν έξω από το τέμενος, πήραν το δέρας κι έτρεξαν γρήγορα προς το πλοίο. Από κοντά και η Μήδεια, που μέσα στο τέμενος είχε σκοτώσει με τα φαρμάκια της τον μυθικό άυπνο δράκοντα που ήταν τυλιγμένος γύρω από το δέρας, έτρεξε να κατέβει με τον Ιάσονα στη θάλασσα. […] (Διόδωρος4.46-48)