Ανθολογία Επιγραφών
Όψεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου των αρχαίων Ελλήνων
του Άγγελου Π. Ματθαίου
XII. ΧΡΗΣΜΟΙ
Μεταξύ των Ελληνικών ιερών υπήρχαν και μερικά που έδιδαν χρησμούς. Ορισμένα, όπως του Απόλλωνος στους Δελφούς, του Διός στη Δωδώνη, του Απόλλωνος Πυθίου στο Άργος, απέκτησαν ιδιαίτερη φήμη. Όσοι προσέρχονταν στα μαντεία, δεν πήγαιναν μόνον για να εκδηλώσουν τη λατρεία τους και για να ζητήσουν τη βοήθεια της λατρευόμενης θεότητας, αλλά και για να τη συμβουλευθούν. Ερωτήματα προς τους θεούς δεν απηύθυναν μόνον ιδιώτες, αλλά και πόλεις, ηγεμόνες, δημόσιοι λειτουργοί και ομάδες προσώπων. Τα ερωτήματα, κατά κανόνα σύντομα, γράφονταν σε μικρά ελάσματα (πινακίδες) από χαλκό ή μόλυβδο, και σπανιότερα σε λίθο, κυρίως εάν επρόκειτο για ερώτημα δημοσίου χαρακτήρα. Σώζονται, χαραγμένοι στον λίθο, και χρησμοί που εδόθησαν κυρίως σε ερωτήματα δημόσιου χαρακτήρα, αλλά και ιδιωτών.
Τα παρουσιαζόμενα ακολούθως δύο σύντομα ερωτήματα προέρχονται από το μαντείο του Διός στη Δωδώνη. Εκεί έχει βρεθεί μεγάλος αριθμός ενεπίγραφων ελασμάτων, περί τις 4.000, και χρονολογούνται από τον 6ο αι. π.Χ. έως τον 2ο αι. μ.Χ. Τα ερωτήματα που απευθύνονται προς τον θεό είναι παντός είδους, εάν ο ερωτών πρόκειται να αποκτήσει απογόνους, για το επάγγελμα που πρέπει να ακολουθήσει, εάν η γυναίκα του είναι πιστή κ.ά. Πέραν του ενδιαφέροντος που έχουν τα κείμενα αυτά για τη νοοτροπία και τα ήθη των ανθρώπων που εμφανίζουν, έχουν και μεγάλη σημασία για τη μελέτη της γλώσσας και της γραφής, εφʼ όσον οι ερωτώντες είναι από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και διαφόρου κοινωνικής διαστρωμάτωσης.
