Ανθολογία Επιγραφών
Όψεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου των αρχαίων Ελλήνων
του Άγγελου Π. Ματθαίου
III. ΟΣΤΡΑΚΑ ΟΣΤΡΑΚΙΣΜΟΥ
Ο οστρακισμός εφαρμόστηκε το πρώτον το 488/7 π.Χ. και τελευταία φορά μεταξύ των ετών 418/7-416/5 π.Χ., όταν εξορίστηκε ο Υπέρβολος. Κατ αρχάς στρεφόταν κατά των φιλοτυράννων Αθηναίων, αργότερα και εναντίον όποιου ισχυρού πολιτικού είχε φιλοδοξίες, οι οποίες μπορούσαν να αποβούν επικίνδυνες για τη δημοκρατία. Για να είναι έγκυρος, έπρεπε να συμμετέχουν τουλάχιστον 6.000 πολίτες. Κάθε Αθηναίος έγραφε σε ένα κομμάτι αγγείου (όστρακο) το όνομα οποιουδήποτε συμπολίτη του. Εξοριζόταν για δέκα χρόνια εκείνος που λάμβανε τον μεγαλύτερο αριθμό οστράκων με το όνομά του. Από τα σωζόμενα όστρακα, που υπερβαίνουν τις 10.000 χιλιάδες —προέρχονται κυρίως από τον Κεραμεικό και την Αγορά—, προκύπτει ότι οι πολίτες δεν οδηγούνταν στην ψήφο τους μόνον από τις πολιτικές τους προτιμήσεις, αλλά και από τις προσωπικές τους αντιπάθειες. Στα όστρακα αναγράφεται το όνομα, συνοδευόμενο συχνά από το πατρώνυμο ή (και) το δημοτικό του υποψηφίου. Κάποτε υπάρχουν και υβριστικές ή κοροϊδευτικές φράσεις εναντίον του.
