Ανθολογία Επιγραφών
Όψεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου των αρχαίων Ελλήνων
του Άγγελου Π. Ματθαίου
36. Στήλη υποκυάνου μαρμάρου.
Την αγόρασε το 1893 στη Χίο ο Αυστριακός πρέσβης A. von Prokesch-Osten και την εδώρησε στο Μουσείο της Ιστορίας της Τέχνης της Βιέννης, όπου και βρίσκεται. Είχε έλθει στο φως προ τριακονταετίας μάλλον στις Ερυθρές.
Έκδ. Syll.3 284. A. J. Heisserer, «The Philites Stele», Hesperia 48 (1979) 281-293.
3ος αι. π.Χ.
|
ἔδοξεν τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· Ζωίλος Χιά- δου εἶπεν· ἐπειδὴ οἱ ἐν τῆι ὀλιγαρχίαι τῆς εἰ- κόνος τῆς Φιλίτου τοῦ ἀποκτείναντος τὸν τύραννον τοῦ ἀνδριάντος ἐξεῖλον τὸ ξῖφος, νομίζοντες καθόλου τὴν στάσιν [5] καθʼ αὑτῶν εἶναι· ὅπως ἂν ὁ δῆμος φαίνηται πολλὴν ἐπιμέλειαν ποιούμενος καὶ μνημο- νεύων ἀεὶ τῶν εὐεργετῶν καὶ ζώντων καὶ τετελευτηκότων, ἀγαθῆι τύχηι δεδόχθαι τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· τοὺς ἐξεταστὰς το[ὺ]- [10] ς ἐνεστηκότ[α]ς ἐγδοῦναι τὸ ἔργον διαστολὴν ποιησαμένους μετὰ τοῦ ἀρχιτέκτονος, καθʼ ὅτι συντελεσθήσεται ὡς πρότερον εἶχεν· ὑπηρετε[ῖ]ν δὲ αὐτοῖς τὸγ κατὰ μῆνα ταμίαν. ὅπως δὲ καθαρὸς ἰοῦ ἔσται ὁ ἀνδριὰς καὶ στεφανωθήσεται ἀεὶ ταῖς [15] νουμηνίαις καὶ ταῖς ἄλλαις ἑορταῖς, ἐπιμελεῖσθαι τοὺς ἀγορανόμους. ἔδοξεν τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· Ζωίλος Χιάδου εἶπεν· ἐπειδὴ ἐν τῶι πρότερον ψηφίσματι προσε- τάχθη τῶι ἀγορανόμωι ἐπιμελεῖσθαι τῆς εἰκόνος [20] τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Φιλίτου, ὅπως στεφανω- θήσεταί τε καὶ λαμπρὸς ἔσται, ὁ δὲ ἀγορανόμος φησὶν εἰς ταῦτα πόρου δεῖσθαι, ἀγαθῆι τύχηι δεδόχθαι τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι· τὸ μὲν καθʼ ἕ- τος εἰς ταῦτα διδόναι τὸ ἀνάλωμα τοὺς [25] [κα]τὰ μῆνα ταμίας, ἐπιμελεῖσθαι δὲ τὸν [ἀγορα]νόμον· εἰς δὲ τὸν λοιπὸγ χρόνον οἱ [ἀ]- [γορανόμο]ι πωλοῦντες τὰς ὠνὰς προστι[θέ]- [τωσαν τὴν πο]ί[ησιν] τῶν στεφά[νων] [- -]τε[- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -] [30] |
Απόφαση της βουλής και του δήμου· εισήγηση του Ζωίλου Χιάδου· επειδή κατά την ολιγαρχία αφαίρεσαν το ξίφος από τον ανδριάντα του Φιλίτου του τυραννοκτόνου, γιατί έκριναν ότι η στάση του αγάλματος στρέφεται απολύτως εναντίον τους, για να είναι φανερό ότι ο δήμος φροντίζει πολύ και μνημονεύει τους ευεργέτες του, και τους ζωντανούς και τους νεκρούς, με τη βοήθεια της αγαθής Τύχης, να αποφασίσει η βουλή και ο δήμος· οι εξεταστές που έχουν ορισθεί, να δημοπρατήσουν το έργο με λεπτομερή συγγραφή υποχρέωσεων μαζί με τον αρχιτέκτονα, ώστε να γίνει, όπως ήταν προηγουμένως· να παρέχει τα αναγκαία σʼ αυτούς ο ταμίας του κάθε μηνός· για να είναι απαλλαγμένος ο ανδριάντας από τη σκουριά και να τον στεφανώνουν κάθε πρώτη του μηνός και στις άλλες γιορτές, να φροντίζουν οι αγορανόμοι. Απόφαση της βουλής και του δήμου· εισήγηση του Ζωίλου Χιάδου· επειδή με το προηγούμενο ψήφισμα έλαβε εντολή ο αγορανόμος να φροντίζει τον ανδριάντα του Φιλίτου, για να στεφανώνεται και να αστράφτει, και ο αγορανόμος αναφέρει ότι χρειάζεται χρήματα γιʼαυτά, με τη βοήθεια της αγαθής Τύχης, να αποφασίσει η βουλή και ο δήμος, την ετήσια δαπάνη γιʼ αυτά να την καταβάλλει ο ταμίας του κάθε μηνός, και τη φροντίδα να την έχει ο αγορανόμος.
|
Ψήφισμα των Ερυθραίων, με το οποίο αποφασίζουν να επισκευάσουν τον ανδριάντα του τυραννοκτόνου Φιλίτου, που είχε βλαβεί από τους ολιγαρχικούς. Είναι ενδιαφέρον ότι οι ολιγαρχικοί της πόλης, όταν βρέθηκαν στην εξουσία, θεώρησαν ότι η καθʼ όλου στάση του ανδριάντα ―προφανώς το ξίφος που κρατούσε― στρεφόταν εναντίον τους, και γιʼαυτό το αφαίρεσαν.
Στους Ρωμαϊκούς χρόνους ήταν συνήθης πρακτική η σκόπιμη βλάβη των κάθε λογής απεικονίσεων (αγαλμάτων, γραπτῶν [= ζωγραφιστών] πινάκων) και απόξεση των ονομάτων σε επιγραφές και νομίσματα αυτοκρατόρων, μελών της αυτοκρατορικής οικογένειας ή άλλων σημαινόντων προσώπων που είχαν πέσει σε δυσμένεια ή είχαν καταδικασθεί ως προδότες, με αποτέλεσμα να υποστούν τη λεγόμενη damnatio memoriae (αφάνιση της μνήμης), απαλοιφή κάθε ίχνους του συγκεκριμένου προσώπου, ως εάν να μην είχαν υπάρξει ποτέ.
Δεν είναι άγνωστη και στους νεότερους χρόνους η καταστροφή αγαλμάτων ηγετών, ή πάντως πολιτικών προσωπικοτήτων, που διαμόρφωσαν ή επηρέασαν την πολιτική κατάσταση της χώρας τους, και ανετράπησαν ή δεν ήταν πια αρεστοί στο νέο καθεστώς και στους οπαδούς τους.
