Ανθολογία Επιγραφών
Όψεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου των αρχαίων Ελλήνων
του Άγγελου Π. Ματθαίου
33. Στήλη υποκυάνου Χιακού μαρμάρου (Λατομίου) σχεδόν ακέραια.
Βρέθηκε στο χωριό της Χίου Βερβεράτο στα τέλη του 19ου αι. Εκτίθεται στο Μουσείον Χίου.
Έκδ. Γ. Ζολώτας, Αθηνά 5 (1893) 7-33. M. N. Tod, Greek Historical Inscriptions, II, Οxford 1948, 192. Α. Heisserer, Alexander the Great and the Greeks. The Epigraphic Evidence, Norman 1980, 79-95 P. J. Rhodes & R. Osborne, Greek Historical Inscriptions. 404-323 B.C., Oxford 2003, 84 Α.
Περί το 332 π.Χ.
|
ἐ̣π̣ὶ Δεισιθέου πρυτάνεος, παρὰ βασιλέως Ἀλε[ξάνδρ]ου Χίω[ν τῶι] δήμ̣ωι. τοὺς φυγάδας τοὺς ἐκ Χίου κατιέναι πάντας, πολίτεομα δʼ [εἶ]- ναι ἐν Χίωι δῆμον. αἱρεθῆναι δὲ νομογράφους οἵτινες γρά- ψουσι καὶ διορθώσουσι τοὺς νόμους, ὅπως μηδὲν ἐναντί- [5] ον ἦι τῆι δημοκρατίαι μηδὲ τῆι τῶν φυγάδων καθόδωι. τὰ δὲ δι- ορθωθέντα ἢ γραφέντα ἐπαναφέρεσθαι πρὸς Ἀλέξανδρον. παρέχειν δὲ Χίους τριήρεις εἴκοσι πεπληρωμένας τοῖς αὀ- τῶν τέλεσιν, ταότας δὲ πλεῖν μέχρι ἂν καὶ τὸ ἄλλο ναο- τικὸν τὸ τῶν Ἑλλήνων μεθʼ ἡμῶν συμπλῇ. τῶν δὲ προδόντων [10] τοῖς βαρβάροις τὴν πόλιν ὅσοι μὲν ἂν προεξέλθωσιν φεόγειν αὀτοὺς ἐξ ἁπασῶν τῶν πόλεων τῶν τῆς εἰρήνης κοινωνου- σῶν καὶ εἶναι ἀγωγίμους κατὰ τὸ δόγμα τὸ τῶν Ἑλλήνων· ὅσο[ι] δ᾽ ἂν ἐγκαταλ‹η›φθῶσιν ἐπανάγεσθαι καὶ κρίνεσθαι ἐν τῶι τῶν Ἑλ- [λ]ήνων συνεδρίωι. ἐὰν δέ τι ἀντιλέγηται τοῖς κατεληλυ- [15] [θ]όσιν καὶ τοῖς ἐν τῆι πόλει, κρίνεσθαι περὶ τούτο αὀτοὺς πα- [ρ᾽] ἡμῖν. μέχρι ἂν διαλλαγῶσι Χῖοι, φυλακὴν εἶναι παρ᾽ αὀτοῖς πα‹ρʼ› Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως, ὅση ἂν ἱκανὴ ἦι· τρέφειν δὲ ταότην Χίους. |
Επί Δεισιθέου πρυτάνεως. Από τον βασιλέα Αλέξανδρο προς τον δήμο των Χίων. Να επαναπατρισθούν οι πολιτικοί εξόριστοι της Χίου και να έχει η Χίος δημοκρατικό πολίτευμα. Οι Χίοι να εκλέξουν νομοθέτες, για να συντάξουν και να διορθώσουν τους νόμους, ώστε τίποτα να μην αντιτίθεται ούτε στη δημοκρατία, ούτε στην επιστροφή των πολιτικών εξορίστων· τους νόμους που θα τροποποιήσουν ή θα συντάξουν, να τους υποβάλουν στον Αλέξανδρο. Να παρέχουν οι Χίοι είκοσι τριήρεις, εξοπλισμένες με δικά τους έξοδα, και αυτές να βρίσκονται στην ενεργό υπηρεσία, όσο χρόνο και το υπόλοιπο ελληνικό ναυτικό θα συμπράττει με το δικό μας. Από εκείνους που πρόδωσαν την πόλη στους βαρβάρους, όσοι προλάβουν και φύγουν, να εξορίζονται απʼ όλες τις πόλεις που συμμετέχουν στην ειρήνη και να διώκονται σύμφωνα με την κοινή απόφαση των Ελλήνων. Όσους συλλάβουν, να τους φέρουν πίσω και να τους κρίνει το συνέδριο των Ελλήνων. Αν προκύψουν διαφορές μεταξύ αυτών που θα επανέλθουν από την εξορία και εκείνων που βρίσκονται στην πόλη, η υπόθεση να εκδικάζεται από δικό μας δικαστήριο. Μεχρι να συμφιλιωθούν οι Χίοι, να εδρεύει φρουρά του βασιλέως Αλεξάνδρου, όση είναι επαρκής, και να αναλάβουν να την τρέφουν οι Χίοι.
πρυτάνεος = (Αττ.) πρυτάνεως. | πολίτεομα = (Αττ.) πολίτευμα. | αὀτῶν = (Αττ.) αὐτῶν. | ταότας = (Αττ.) ταύτας. |
Επιγραφικές μαρτυρίες που αφορούν ευθέως στον Μ. Αλέξανδρο σώζονται ελάχιστες. Κατά ευτυχή συγκυρία βρέθηκαν στη Χίο τρία σημαντικότατα κείμενα, τα δύο είναι γνωστά από μακρού χρόνου στην επιστήμη και το τρίτο εντοπίστηκε τα τελευταία χρόνια. Το πρώτο από τα τρία, το παρουσιαζόμενο εδώ, είναι ακέραιο· πρόκειται για επιστολή του ιδίου του βασιλέως Αλεξάνδρου προς τον δήμο των Χίων, όπως αναγράφεται στον πρώτο στίχο. Χρονολογείται περί το 332 π.Χ. Το ύφος του κειμένου είναι λιτό, αλλά συγχρόνως υψηλό και αξιωματικό. Εκτός της σημασίας που έχει για τη Χιακή ιστορία, συμβάλλει ουσιωδώς στις γνώσεις μας για τις σχέσεις του Αλεξάνδρου με τους άλλους Έλληνες των νησιών και της Μ. Ασίας. Με την επιστολή —κατʼ οὐσίαν πρόκειται περί διαγράμματος (διαταγής)— ο βασιλεύς απαιτεί να επανέλθουν οι πολιτικοί εξόριστοι, ορίζει τον τρόπο επίλυσης των ζητημάτων που θα προκύψουν από την επάνοδό τους, αποκαθιστά το δημοκρατικό πολίτευμα στη Χίο και διατάσσει την εκλογή νομοθετών, οι οποίοι θα συντάξουν νέους νόμους και θα διορθώσουν τους παλαιούς· καθορίζει τις υποχρεώσεις των Χίων προς τον ίδιο, και επιβάλλει την παραμονή Μακεδονικής φρουράς στη Χίο, όσον είναι αναγκαίο.
