Ο.Σ.: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30/12/2001

Μείζων ιστορία γλώσσας

Εκτιμάται ότι είναι το σημαντικότερο βιβλίο για τη γλώσσα μετά τη «Συναγωγή νέων λέξεων» του Στέφανου Κουμανούδη. Πρόκειται για νεοεκδοθείσα Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Από τις απαρχές έως την ύστερη αρχαιότητα, σε επιστημονική επιμέλεια Α.-Φ. Χριστίδη (Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών). Έργο συλλογικό, με έντονη τη σφραγίδα του επιμελητή του, απευθύνεται με θαυμαστή ισορροπία τόσο στο ειδικό όσο και στο ευρύ κοινό. Η «Ιστορία» είναι στην πραγματικότητα μια ιστορία της αρχαίας ελληνικής και ταυτοχρόνως μια ιστορία της ιστορίας της. Απαλλαγμένη από τη συνήθη ιεροποίηση, η αρχαία ελληνική παρουσιάζεται ως γλώσσα που κάποτε ήταν ζωντανή - πάει να πει: μιλήθηκε, δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο για να γραφτούν αριστουργήματα, αλλά και και για να βρίσει κανείς ή να νταντέψει τα παιδιά του· ήρθε σε επαφή με άλλες γλώσσες, άσκησε και δέχτηκε επιδράσεις, ανέπτυξε τεράστια γεωγραφική και λειτουργική ποικιλία, εξαπλώθηκε, παρήκμασε. Η Ιστορία της ελληνικής γλώσσας εξετάζει επίσης τις «τύχες» των αρχαίων ελληνικών (των πολλών αυτών «γλωσσών») μέχρι τους νεότερους χρόνους και το πώς διαμορφώθηκε η ιστορία και ο «μύθος» της αρχαίας γλώσσας στις ποικίλες ιδεολογίες της «συνέχειάς» της. «Δεν είναι στενά γλωσσική ιστορία· παρακολουθεί την ελληνική γλώσσα παράλληλα με τα κοινωνικά, τα ιστορικά και τα πολιτισμικά συμβάντα μέσα στα οποία πορεύτηκε», έλεγε στην «Κ» ο Α.-Φ. Χριστίδης. Το έργο αυτό, για το οποίο συνεργάστηκαν περισσότεροι από εβδομήντα επιστήμονες, Έλληνες και ξένοι, καταξιωμένοι και νεότεροι, έχει ήδη αναγνωριστεί ως σημαντική συμβολή στη διεθνή βιβλιογραφία. Σχεδόν σιωπηλά, αφού μόνο τρεις κριτικές έχουν γραφτεί (η μία του Π. Μπουκάλα στην «Κ»). Και όμως, από το αναγνωστικό κοινό έχει ήδη αναγνωριστεί.