Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Σχέσεις μυκηναϊκής ελληνικής, αρκαδικής και κυπριακής

Aν δεχθούμε τις συνέπειες που έχουν για την ιστορία τα κοινά γλωσσικά στοιχεία στην αρκαδική και στην κυπριακή διάλεκτο και, σε συνδυασμό με αυτά, αν υποθέσουμε ότι οι μύθοι που αναφέρονται στην εγκατάσταση ελληνικών φύλων στην Κύπρο και στην ίδρυση πόλεων μετά τη λήξη του Τρωικού Πολέμου έχουν ιστορικό πυρήνα, θα πρέπει να διατυπώσουμε ορισμένες λογικές υποθέσεις για το διάστημα μεταξύ του τέλους του 12ου/ αρχές 11ου και του 8ου αιώνα π.Χ., περίοδο σχετικής ή απόλυτης σιωπής των πηγών. Aν δεχθούμε ως σωστή τη χρονολόγηση της θεωρούμενης ως παλαιότερης κυπροσυλλαβικής επιγραφής (Masson 1983, 408, αρ. 18g· 1994) στο 1050 π.Χ. περίπου, οι συνέπειες είναι οι εξής: πρώτον, η κυπριακή διάλεκτος έχει ήδη διαμορφώσει παρόμοια με την αρκαδική χαρακτηριστικά στο τέλος της 2ης χιλιετίας π.Χ.· δεύτερον, το κυπριακό συλλαβάριο, τουλάχιστον στην παφιακή του παραλλαγή, έχει διαμορφωθεί ήδη κατά την ίδια περίοδο.

Η αρκαδοκυπριακή παρουσιάζει αρκετά ισόγλωσσα με την ελληνική της μυκηναϊκής περιόδου […]· είναι προφανές ότι «μυκηναϊκά» φύλα της Πελοποννήσου κατέφυγαν γύρω στο 1190 π.Χ., μετά την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτορικών κέντρων της περιοχής, στην ορεινή και εν μέρει άγονη Αρκαδία. Ένα μέρος τους έμεινε για πάντα εκεί. Άλλο μετανάστευσε ανατολικά, στην Κύπρο μεταξύ άλλων, σταδιακά μέσα στον 12ο αιώνα, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής. Για τον λόγο αυτό η κυπριακή έχει κοινά γλωσσικά στοιχεία με την αρκαδική, τον μοναδικό μη δωρικό θύλακα της Πελοποννήσου. Την εποχή της αφίξεώς τους στην Κύπρο βρήκαν ανεπτυγμένο και ευρύτερα διαδεδομένο ένα σύστημα γραφής, το λεγόμενο «κυπρομινωικό», το οποίο υποτίθεται ότι προσάρμοσαν στις ανάγκες της γλώσσας τους. Η γραμμική B, γραφή αποκλειστικά των μυκηναϊκών ανακτόρων, ξεχάστηκε και χάθηκε προφανώς μαζί με τους ανακτορικούς γραφείς, τους μόνους που τη γνώριζαν. Έτσι, οι άποικοι μετέτρεψαν και χρησιμοποίησαν για την απόδοση της διαλέκτου τους το επιχώριο συλλαβογραφικό σύστημα γραφής, αν και τα κοινά στοιχεία από απόψεως μορφής δεν είναι τόσο πολλά. Αν η γραμμική Bήταν ευρύτερα διαδεδομένη, θα την είχαν ίσως χρησιμοποιήσει οι άποικοι και στην Κύπρο. Το κυπριακό συλλαβάριο με τις παραλλαγές του το χρησιμοποίησαν για μια χιλιετία περίπου στη νέα τους εστία. Τα χαρακτηριστικά της διαλέκτου των λαϊκών, ενδεχομένως, μυκηναϊκών στρωμάτων (π.χ. η στένωση o > u), τα οποία στιγματίζονταν και αποφεύγονταν στον επίσημο γραπτό λόγο των μυκηναϊκών ανακτόρων, στις νέες εστίες, που δεν υπήρχε η κανονιστική πίεση του επίσημου γραπτού λόγου, αναδύθηκαν και διαδόθηκαν, γι' αυτό και χαρακτηρίζουν -σε βαθμό διαφορετικό βέβαια- την αρκαδοκυπριακή αλλά και την παμφυλιακή (Brixhe 1989, 39-40).