ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
- α. Πινακίδα από την Πύλο σε γραμμική Β, β.1. Tonnet, H. 1995. Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας: Η διαμόρφωσή της (σελ. 24-25), β.2. Χριστίδης, Α.-Φ. 2005. Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
- α. Το συλλαβάριο της γραμμικής β΄ J. Chadwick, Reading the Past-Linear B and Related Scripts, β. Δείγματα μυκηναϊκής διαλέκτου: ΠYΛOΣ, KNΩΣOΣ
- α. Σύγκριση του φοινικικού και του ελληνικού αλφαβήτου, β. Tonnet, H. 1995. Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας: Η διαμόρφωσή της (σελ. 25-27)
- α. Δείγμα κυπριακής διαλέκτου, Δείγματα αρκαδικής διαλέκτου, β. Παναγιώτου, Α. 2001. Αρκαδοκυπριακή. Στο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα (σελ. 308-310, 311-313)
- α.Δείγματα αιολικών διαλέκτων, 1. Λεσβιακή. Ψήφισμα σχετικά με την επιστροφή των εξορίστων κατά τη βασιλεία του Αλεξάνδρου, 2. Θεσσαλική (Ιστιαιώτις). Συνθήκη των Βασαιδών, β. Méndez Dosuna, J. 2001. Αιολικές διάλεκτοι. Στο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γ
- Μελική λυρική ποίηση, 1. Σαπφώ, 2. Aλκαίος
- Δείγμα τραγικής ποίησης, 1. Σοφοκλέους, Αντιγόνη
- 1. Tonnet, H. 1995. Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας: Η διαμόρφωσή της (σελ. 34-35), 2. Beekes, R. S. P. 2004. Εισαγωγή στη συγκριτική ινδοευρωπαϊκή γλωσσολογία (σελ. 61-62)
- α. Tonnet, H. 1995. Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας: Η διαμόρφωσή της (σελ. 36-39), Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΗ, β. Browning, R. Η ελληνική γλώσσα: Μεσαιωνική και νέα (σελ. 42-47)
- Παναγιώτου, Α. 2001. Ιωνική και αττική. Στο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα (σελ. 299-302, 304-305)
- Παναγιώτου, Α. 2001. Αρκαδοκυπριακή. Στο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα (σελ. 312-313)
- Méndez Dosuna, J. 2001. Δωρικές διάλεκτοι. Στο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα (σελ. 326-329)
- Καραλή, Μ. 2001. Η χρήση των διαλέκτων στη λογοτεχνία. Στο Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα (σελ. 721-732)
ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΑΤΕ...
Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας
Η γλωσσική πραγματικότητα στην αρχαιότητα
Κική Νικηφορίδου (2007)
α.Δείγματα αιολικών διαλέκτων
Λεσβιακή. Ψήφισμα σχετικά με την επιστροφή των εξορίστων κατά τη βασιλεία του Αλεξάνδρου. Μυτιλήνη. Λίγο μετά το 324 π.Χ. IG 12.2, 6 και συμπλήρωμα σελ. 3· DGE 620· Tod, αρ. 201· Buck, αρ. 26. Στ. 33-39.
οἰ ἀγρέθεντες ἄνδρες φέροντον ἐπὶ τ|[ὸν δᾶμον, ὀ δὲ δᾶμος ἀκο]ύσαις, ἆι κε ἄγηται συμφέρην | βολλευέτω.35[αἰ δὲ κε ὀ δᾶμος ἄγηται τὰ] ὀμολογήμενα πρὸς ἀλλάλοις συμφέρον|[τα, ψαφίσασθαι καὶ τοῖς κα]τελθόντεσσι ἐπὶ Σμιθίνα προτάνιος | [ὄσσα κε τοῖς λοίποισι ψαφ]ίσθη. αἰ δὲ κὲ τι ἐνδεύη τῶ ψαφίσματος, | [περὶ τούτω ἀ κρίσις ἔστω ἐπ]ὶ τᾶι βόλλαι. κυρώθεντος δὲ τῶ ψαφίσ|[ματος ὐπὸ τῶ δάμω, σύμπαντα] τὸν δᾶμον ἐν τᾶι εἰκοίσται τῶ μῆννος 40[πεδὰ τὰν θυσίαν εὔξασθαι] τοῖς θέοισι ἐπὶ σωτηρίαι καὶ εὐδαι|[μονίαι τῶν πολίταν πάντων] γένεσθαι τὰν διάλυσιν τοῖς κατελ|[θόντεσσι καὶ τοῖς πρόσθε] ἐν τᾶι πόλι ἐόντεσσι· τοὶ[ς δ]ὲ ἴρηας τ|[οὶς δαμοσίοις ἄπαντας καὶ] ταὶς ἰρείαις ὀείγην τ[οὶ]ς ναύοις καὶ | [τὸν δᾶμον πρὸς εὔχαν συνέλ]θην.
Αυτοί που ανέλαβαν (τις συμφωνίες), να τις παρουσιάσουν στη συνέλευση και η συνέλευση, αφού τους ακούσει, να αποφασίσει ό,τι θεωρεί πως συμφέρει. Αν η συνέλευση αποφασίσει ότι τα συμφωνηθέντα ανάμεσα στα δύο μέρη είναι συμφέροντα, να ψηφίσει και για τους εξόριστους που επέστρεψαν κατά την πρυτανεία του Σμινθίνα όσα ψηφίστηκαν και για τους υπόλοιπους. Και αν το ψήφισμα χρειάζεται κάτι ακόμη, να κρίνει το θέμα αυτό η βουλή. Εφόσον επικυρωθεί το ψήφισμα από τη συνέλευση, στις είκοσι του μηνός όλος ο λαός, μετά τη θυσία, να προσευχηθεί στους θεούς να είναι για τη σωτηρία και την ευτυχία όλων των πολιτών η συμφωνία ανάμεσα στους εξόριστους που επέστρεψαν και σε αυτούς που είχαν παραμείνει στην πόλη. Και όλοι οι δημόσιοι ιερείς και ιέρειες να ανοίξουν τους ναούς και ο λαός να συγκεντρωθεί για προσευχή.
2. Θεσσαλική (Ιστιαιώτις). Συνθήκη των Βασαιδών.
Ματρόπολις. Περίπου τέλη του 3ου αιώνα π.Χ. Helly 1970, στ. 1-10.
Η συνθήκη των Βασαιδών
© Gieben Publishers
Θεός. Καλή τύχη. Συνθήκη των Βασαίδων που ανήκουν στα τέσσερα γένη και συμμετέχουν στην ταγά (το ανώτατο αξίωμα) για πάντα. Έγινε για τους ίδιους και για τους απογόνους τους. Δεν θα ανεχθούν κανένα να έχει ίδια δικαιώματα με αυτούς και δεν θα δώσουν την ταγά σε μη συγγενή. Όποιος δεν τηρήσει αυτή τη συνθήκη, να αποκηρυχθεί από το γένος του και να πληρώσει ένα ασημένιο τάλαντο στους συγγενείς του.
β. Méndez Dosuna, J. 2001. Αιολικές διάλεκτοι.
Στο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα, επιμ. Α.-Φ. Χριστίδης, 339-350. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], σελ. 339-340.© Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη]ΑΙΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ
H ομάδα της αιολικής αποτελείται από τρία μέλη: τη λεσβιακή, διάλεκτο που μιλιόταν στο νησί της Λέσβου και σε μια στενή λωρίδα κατά μήκος της βορειοδυτικής ακτής της Mικράς Aσίας (Aιολίς, Tρωάς), τη θεσσαλική και τη βοιωτική.
Για τους αρχαίους ο όρος αιολική ήταν σχεδόν συνώνυμος με τη λεσβιακή, και πιο συγκεκριμένα με τη λογοτεχνική αιολική της Σαπφώς και του Aλκαίου. Όμως η άποψη αυτή πρέπει να απορριφθεί. Η λεσβιακή ήταν έντονα διαποτισμένη από ιωνικά στοιχεία […] και, επιπλέον, οι ποιητές είχαν επηρεαστεί σημαντικά από τον Όμηρο. Η βοιωτική πάλι είχε επηρεαστεί από τις γειτονικές της δυτικές διαλέκτους. Πατρίδα τόσο των Λεσβίων όσο και των Bοιωτών πρέπει να ήταν η Θεσσαλία και η θεσσαλική διάλεκτος φαίνεται να είχε παραμείνει η πιο γνήσια αιολική.
Σε σύγκριση με τις άλλες διαλεκτικές ομάδες, είναι αξιοσημείωτη η εσωτερική διαφοροποίηση της αιολικής. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία αμφιβολία ότι οι αιολικές διάλεκτοι ανέπτυξαν τα περισσότερα διαλεκτικά χαρακτηριστικά τους σχετικά όψιμα, αρκετά μετά από την αναχώρηση των Λεσβίων και των Bοιωτών για τις ιστορικές πατρίδες τους κατά την υπομυκηναϊκή περίοδο ή στις αρχές των Σκοτεινών Xρόνων. Ωστόσο, ίσως είναι υπερβολική η άποψη του Garcίa Ramόn (1975) ότι όλα τα αιολικά χαρακτηριστικά είναι μεταμυκηναϊκά, δηλαδή ότι η αιολική διαχωρίστηκε από την υπόλοιπη ελληνική μετά τη μυκηναϊκή περίοδο. Οι αιολικές διάλεκτοι έχουν κοινούς μια σειρά από αποκλειστικούς νεωτερισμούς, που μπορούν με βεβαιότητα να αναχθούν σε μια πρωτοαιολική, σύγχρονη με τις μυκηναϊκές πινακίδες.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, η λεσβιακή ήταν η μόνη ομιλούμενη αιολική που απέκτησε πραγματικό λογοτεχνικό γόητρο. Σε μια εποχή τόσο όψιμη όσο το 130 μ.X., η Iulia Balbilla, μια ρωμαία κυρία της αυλής του αυτοκράτορα Aδριανού, έγραψε τέσσερα επιγράμματα σε λεσβιακή και έβαλε να τα χαράξουν στο αριστερό πόδι και τον αστράγαλο του Kολοσσού του Mέμνονα στην Aίγυπτο. Η διάλεκτός της είναι αποδεδειγμένα τεχνητή, αλλά μαρτυρεί τη δημοτικότητα της λεσβιακής μελικής ποίησης σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας. Είναι ενδιαφέρον ότι μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές γραφές, που συναντώνται στα κείμενα της Σαπφώς και του Aλκαίου, όπως τα αποκατέστησαν οι μελετητές της ελληνιστικής εποχής (ζά αντί διά, <ΣΔ> αντί <Z>, ίσως περρ' αὔτων/αττ. περὶ αὐτῶν), πέρασαν στο επιγραφικό ιδίωμα της ρωμαϊκής περιόδου (1ος-2ος αιώνας μ.X.). Αλλά, αν έχει δίκιο ο Cassio (1986), η διάλεκτος αυτής της περιόδου δεν είναι τόσο τεχνητή όσο θεωρείται γενικά.
Η βοιωτική -με πρόσμειξη παραδοσιακών επικών και λυρικών στοιχείων- καλλιεργήθηκε από την ταναγραία Kόριννα, συγγραφέα αφηγηματικών ποιημάτων με μυθολογικά θέματα (Ϝεροῖα). Η χρονολόγησή της παραμένει ακόμη προβληματική για την έρευνα. Μερικές μεταγενέστερες πηγές την τοποθετούν στον 5ο αιώνα π.X., αλλά η ορθογραφία των αποσπασμάτων που σώθηκαν σε αιγυπτιακούς παπύρους μοιάζει με εκείνη των επιγραφών του δεύτερου μισού του 3ου αιώνα π.X.
Για τους Aθηναίους οι Bοιωτοί ήταν η προσωποποίηση της χοντράδας και, όπως είναι ευνόητο, η διάλεκτός τους ήταν σταθερά αντικείμενο διακωμώδησης από τους αττικούς κωμωδιογράφους. Μαρτυρίες μάς δίνουν μερικά αποσπάσματα από τον Eύβουλο και τον Στράττι, προπάντων όμως ο λόγος του θηβαίου εμπόρου στους Aχαρνής του Aριστοφάνη (860-954· Verbaarschot 1988· Colvin 1995).
Kατά την αρχαϊκή περίοδο στη Θεσσαλία και τη Bοιωτία χρησιμοποιούνταν αλφάβητα του «ερυθρού» τύπου (Φ = [ph], Ψ = [kh], X = [ks]). H γραφή που χρησιμοποιούσαν στη Λέσβο και την Aιολίδα ήταν «κυανή» (Φ = [ph], X = [kh], Ψ = [ps).
Tα κοινά χαρακτηριστικά (εν μέρει αποκλειστικά) των τριών διαλέκτων δεν είναι πολλά [….]