Μορφοφωνολογικό φαινόμενο κατά το οποίο σε μια (ρηματική συνήθως) ρίζα εμφανίζεται ποιοτική ή ποσοτική εναλλαγή φωνηέντων . Πρόκειται για φαινόμενο ιδιαίτερα συχνό στις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες (ιδιαίτερα κατά την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή φάση), καθώς έτσι μπορούσαν να διακρίνονται μεταξύ τους οι διάφορες μορφολογικές κατηγορίες (πτώσεις, φωνές, χρόνους κλπ.) μιας λέξης (σε μεταγενέστερα στάδια το μορφολογικό σημάδεμα επιτελούνταν κατά κανόνα με την προσθήκη επιθημάτων σε μια σταθερή ρίζα). Οι βασικές αλλαγές (ποσοτικές και ποιοτικές) που μπορούσε να υποστεί η αρχική ρίζα ήταν οι εξής: παρουσία βραχύχρονου φωνήεντος , συνήθως του ε με εναλλακτική παρουσία του ο (κανονική βαθμίδα), απουσία φωνήεντος, (μηδενική βαθμίδα) και έκταση του αρχικού φωνήεντος (εκτεταμένη βαθμίδα). Στις θυγατρικές γλώσσες είναι πιο συνηθισμένη η ποιοτική μετάπτωση, ενώ η ποσοτική χαρακτηρίζει κυρίως το σύστημα τις σανσκριτικής.

Παραδείγματα ποιοτικής και ποσοτικής μετάπτωσης (αρχαία ελληνικά και λατινικά):

λείπω - λέλοιπα (εναλλαγή ε-ο) - ἔλιπον (μηδενική βαθμίδα)

πένθος - πέπονθα (εναλλαγή ε-ο) - ἔπαθον (μηδενική βαθμίδα)

λέγω - λόγος (εναλλαγή ε-ο)

fīdo ( *feido) - foedus (εναλλαγή e-o) - fides (μηδενική βαθμίδα)