Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

ΤΟΠΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΚΑΙ ΝΕΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ

Με όλη της τη δύναμη (§ 26) η πολιτική κοινή δε στάθηκε δυνατό να διαμορφωθή και να διατηρηθή ενιαία και αδιάσπαστη. Και αυτό για πολλούς λόγους, που είτε υπήρχαν εξαρχής είτε προστέθηκαν αργότερα:

• Η μεσαιωνική προφορική κοινή μιλιόταν σε υπερβολικά μεγάλη γεωγραφική έκταση από στοιχεία εν μέρει ανομοιόγενα. Της έλειψε και μια αντίστοιχη πρότυπη κανονιστική γραπτή γλώσσα, που καθρεφτίζοντάς τη θα επιδρούσε σ' αυτήν ενοποιητικά. Και αφού κομματιάστηκε νωρίς η κρατική ενότητα και δυσκολεύτηκε η επικοινωνία των ομογλώσσων, οι λόγοι για τη διαφοροποίηση πολλαπλασιάζονταν. Και αφού κομματιάστηκε νωρίς η κρατική ενότητα και δυσκολεύτηκε η επικοινωνία των ομογλώσσων, οι λόγοι για τη διαφοροποίηση πολλαπλασιάζονταν.

Και πραγματικά, καθώς πειθόμαστε από τη διαμόρφωση της σημερινής γλώσσας, όχι μόνο φυλάχτηκαν από την παλιότερη προμεσαιωνική γλώσσα ως σήμερα μερικές ιδιωματικές παραλλαγές και ποικιλίες (§ 17), αλλά και διάφοροι νεωτερισμοί της μεσαιωνικής γλώσσας (§ 36) δε διαδόθηκαν παντού σ' αυτή. Λείπουν και από πολλά σημερινά ιδιώματα, που διατηρούν έτσι προγενέστερη γλωσσική κατάσταση.

Έτσι λ.χ. διατηρήθηκε ως σήμερα η παλαιότερη προφορά του υ, οι σαν ου, ϋ στο ξούλα, γιούρος (Αίγινα, Μέγαρα, Κύμη), το τελ. ν στ' ανατολικά ιδιώματα (§ 68), ενώ άλλα πάλι ιδιώματα φύλαξαν ασυνίζητα ακόμη τα ια, εα κτλ. (Κ 6). Όμοια διατηρήθηκαν η ρηματική κατάληξη -ουσι -ασι (Κρήτη, Μάνη), το ένι, γ΄ εν. του είναι (Κύπρος, Άμπλιανη) και πολλά άλλα.

Όσο περνά ο καιρός, και αφού αποσχίστηκαν πολλές ελληνόγλωσσες επαρχίες από το Βυζαντινό κράτος, ιδίως ύστερ' από την Δ΄ σταυροφορία (13 αι.), δίνεται αφορμή να διαφοροποιηθή περισσότερο κατά τόπους η πριν πιο ομοιόμορφη γλώσσα και γεννιούνται τα ιδιώματα που θα συναποτελέσουν τη νέα γλώσσα.

Την εποχή που πέφτει η Πόλη στα χέρια των Τούρκων αυτά υπάρχουν ήδη. Το αδυνάτισμα των άτονων φωνηέντων στη βόρεια Ελλάδα παρουσιάζεται νωρίτερα. Το ιδίωμα της Κύπρου, αποσπασμένης ακόμη νωρίτερα (πριν από το 10 αι.) από το Βυζαντινό κράτος με τις αραβικές επιδρομές, καθρεφτίζεται σε μεγάλα κείμενα αρκετά ξεκαθαρισμένο στο 14 αι., και στο 15 αναπτυγμένο, και με μικρές πια διαφορές από το σημερινό (Κ 4.6).