Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, και συγκεκριμένα αμέσως μετά την ελληνική ανεξαρτησία, πραγματοποιείται ο πιο έντονος εξελληνισμός του ελληνικού λεξιλογίου. Το εγχείρημα αυτό μαρτυρείται, πέρα από τα επίσημα έγγραφα, και από το δοκίμιο του ελληνογαλλικού Λεξικού του Κοραή, που έμεινε χειρόγραφο μέχρι τον θάνατο του συγγραφέα το 1833 και εκδόθηκε με τον τίτλο Ύλη γαλλο-γραικικού λεξικού. Ωστόσο η άφθονη και συγκεχυμένη νεολογική δραστηριότητα της εποχής αυτής αναδεικνύεται κυρίως στη Συναγωγή του Κουμανούδη. Για να έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα, θα έπρεπε να αντιπαραβάλουμε αυτά τα δεδομένα με το γαλλο-ελληνικό Λεξικό του Σκαρλάτου Βυζάντιου (εκδόσεις του 1846, του 1856 και του 1879) και κυρίως με κάποιες μεταφράσεις από τα γαλλικά στα ελληνικά. Έχω συμβουλευτεί τη μετάφραση των Αθλίων του Βίκτορος Ουγκό από τον Ιωάννη Ισιδωρίδη Σκυλίτση (1862) και της Νανάς του Ζολά από τον Φλοξ (αλλιώς Ιωάννη Καμπούρογλου˙ 1880).

Τί μπορεί να βρει κανείς σε αυτά τα κείμενα; Πρώτον μια πιο αξιόπιστη εικόνα της καθημερινής χρήσης της γλώσσας από τους εγγράμματους ανθρώπους μιας δεδομένης εποχής. Αν ένας συγγραφέας, συγκεκριμένα ένας δημοσιογράφος ή ένας μεταφραστής πεζογραφίας, από τη στιγμή που γράφει για να γίνει κατανοητός, επεξηγεί εντός παρενθέσεων μια λέξη που χρησιμοποιεί, αυτό σημαίνει -προφανώς- ότι η λέξη αυτή είναι αδιαφανής για ένα μέρος τουλάχιστον του κοινού του. (Η ερμηνεία αυτή εντός παρενθέσεων υποδηλώνει την ύπαρξη δύο επιπέδων της γλώσσας). Η λέξη που σχολιάζεται δεν έχει ακόμη εκλαϊκευτεί.