Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

2. -τρος, -τρᾱ, -τρον

§ 351. Το -τρός είναι σπάνιο και δεν διαφέρει καθόλου στη σημασία από το -τήρ, που έχει μαζί του στενή ετυμολογική σχέση: ο Όμηρος έχει το ἰητρός 'γιατρός' δίπλα στο ἰητήρ (από το ἰᾶσθαι 'θεραπεύω'), πρβ. ακόμη δαιτρός 'τεμαχιστής' (Όμ.) από το δαίεσθαι 'τεμαχίζω'. Το -τρᾱ είναι εξίσου σπάνιο: ὀρχήστρα 'χώρος όρχησης' (κλασ.) από το ὀρχεῖσθαι 'χορεύω', ῥήτρα 'συμφωνία, ρητό' (Όμ.) από το ῥη- 'μιλώ' (ἐρρήθην ῥῆμα ῥητήρ ῥήτωρ), χύτρα 'δοχείο' (κλασ., και χύτρος) από το χυ- 'χύνω' (ἐχύθην χύσις). Περισσότερο έχει αναπτυχτεί το -τρον· το παλιότερο στρώμα δηλώνει το μέσο: ἄροτρον 'αλέτρι' (Όμ.) από το ἀρο- 'οργώνω', πρβ. λατ. ar ā- trum· σκῆπτρον 'στήριγμα, ράβδος' (Όμ.) από το σκήπτεσθαι 'στηρίζομαι', φέρτρον 'φορείο' (Όμ.) από το φέρειν 'μεταφέρω'· το τελευταίο γειτονεύει με ονομασίες χώρων όπως θέατρον 'χώρος παραστάσεων' (κλασ.) από το θεᾶσθαι 'βλέπω, παρακολουθώ'· οι μεθομηρικοί σχηματισμοί επικεντρώνονται συνήθως στο χώρο της 'αμοιβής για κάτι': θρέπτρᾰ 'ανταμοιβή για την ανατροφή' (Όμ.) από το τρέφειν 'ανατρέφω', λύτρον 'λύτρα' (κλασ.) από το λύειν 'λύνω', μήνυτρον 'αμοιβή για καταγγελία' (Ύμνος στον Ερμή και κλασ.), δίδακτρον 'δίδακτρα' (Πολυδεύκης) από το διδάσκειν (διδάξαι· § 281 υποσημ.).