Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

5. χρημάτων ἄελπτον (D74, 122W)

χρημάτων ἄελπτον οὐδέν ἐστιν οὐδ΄ ἀπώμοτον
οὐδὲ θαυμάσιον͵ ἐπειδὴ Ζεὺς πατὴρ Ὀλυμπίων
ἐκ μεσαμβρίης ἔθηκε νύκτ΄͵ ἀποκρύψας φάος
ἡλίου λάμποντος͵ λυγρὸν δ΄ ἦλθ΄ ἐπ΄ ἀνθρώπους δέος.
ἐκ δὲ τοῦ καὶ πιστὰ πάντα κἀπίελπτα γίνεται
ἀνδράσιν· μηδεὶς ἔθ΄ ὑμέων εἰσορέων θαυμαζέτω
μηδ΄ ἐὰν δελφῖσι θῆρες ἀνταμείψωνται νομὸν
ἐνάλιον͵ καί σφιν θαλάσσης ἠχέεντα κύματα
φίλτερ΄ ἠπείρου γένηται͵ τοῖσι δ΄ ὑλέειν ὄρος.

Kανένα πράγμ' ανέλπιστο δεν είναι, ούτε αν κανένας
Kάνει όρκο ότι δεν έγινε, μηδέ παράξενο είναι,
Mια κι ο πατέρας των θεών, ο Δίας, στο μεσημέρι
Έφερε νύχτα, αφού έκρυψε το φως του λαμπερού ήλιου.
Kαι τους ανθρώπους έπιασεν ο κρύος ο φόβος· όλα
Γίνονται τώρα πιστευτά κι όλα να τα παντέχουν
Οι άνθρωποι · και κανένας σας να μη θαυμάζει, αν βλέπει
Πως τα θεριά θαλασσινή μονιά με τα δελφίνια
Αλλάξαν και τα κύματα τα βροντερά τούς γίναν
Πιο αγαπημένα απ' τη στεριά, κι ότι και το βουνό είναι
Γλυκό για τα δελφίνια.

H. Bουτιερίδης

Θαύματα ανέλπιστα· μην ορκιστείς δε γίνονται,
αφού κι ο Δίας, των Oλυμπίων πατέρας, μέρα μεσημέρι
τη νύχτα του άπλωσε, του ήλιου τη λάμψη κρύβοντας.
Ψιλή τρεμούλα τους ανθρώπους πέρασε·
κι όλα είναι τώρα πιστευτά, μην πεις ανέλπιστα
κι ούτε κανένας να σαστίσει αν δει δελφίνια
ν' αλλάζουν την υγρή τους κατοικία με τ' άγρια ζώα,
αυτά ποθώντας τα ηχερά θαλάσσια κύματα,
αντί για τη στεριά· κ' εκείνα, τα βουνίσια δάση.

Γ. Δάλλας

Λεξιλόγιο

Στους στίχους 1-4 γίνεται λόγος για έκλειψη ηλίου. Πιθανώς το ποίημα αναφέρεται στην έκλειψη που έγινε στις 6 Aπριλίου 648 π.X.

1. χρημάτων: χρῆμα, τό= πράγμα.

1. ἄελπτον: ἄελπτος, -ον= ανέλπιστος.

1. ἀπώμοτον: ἀπώμοτος, -ον (πβ. ἀπόμνυμι)= ό,τι αρνείται κανείς με όρκο, ό,τι ισχυρίζεται κανείς με όρκο πως δεν πρόκειται να συμβεί. Tο βασικό ποιητικό μοτίβο, στο οποίο στηρίζεται το ποίημα, είναι αυτό του "αδυνάτου", σχήμα ευρύτατα διαδεδομένο σε όλη την αρχαία και νεότερη λογοτεχνική παραγωγή.

2. θαυμάσιον: θαυμάσιος, -ον= θαυμαστό, άξιο απορίας.

3. μεσαμβρίης (ιωνικός τύπος)= μεσημβρίας.

3. φάος (ασυναίρετος τύπος)= φῶς, φωτός, τό= το φως.

4. λυγρόν: λυγρός, -ά, -όν= οδυνηρός, θλιβερός, αλγεινός.

5. ἐκ δὲ τοῦ (με χρονική σημασία): από εδώ και στο εξής.

5. κἀπίελπτα (κράση): καὶ ἐπίελπτα. O σχηματισμός από το ἄελπτος, στ. 1.

6. ἔθ'= ἔτι.

6. ὑμέων (ασυναίρετος τύπος)= ὑμῶν.

6. εἰσορέων= εἰσοράων· εἰσορέω (ιωνικός τύπος)= εἰσοράω, -ῶ.

7. θῆρες: θήρ, θηρός, ὁ= ζώο· θηρίον, τό= υποκοριστικό.

7. ἀνταμείψωνται: ἀνταμείβομαι= ανταλλάσσω κάτι με κάτι άλλο.

7. νομόν: νομός, ὁ= κατοικία, τόπος διαμονής.

8. ἐνάλιον: ἐνάλιος, -ία, -ιον ή -ιος, -ιον= θαλάσσιος (πβ. ἅλς, ἁλός, ἡ= η θάλασσα)

9. σφιν: σφιν, σφίσι= δοτική του σφεῖς.

9. φίλτερ'= φίλτερα (επικός τύπος)= πιο αγαπητά, προσφιλέστερα.

9. ἠπείρου: ἤπειρος, ἡ= η ξηρά.

9. ὑλέειν: τύπος ουδετέρου του επιθέτου: ὑλήεις, -ήεσσα, -ῆεν (πβ. ὕλη, ἡ= το δάσος)= δασώδης, δρυμώδης.