Ratio scale

Αναλογική κλίμακα. Τσοπάνογλου 20102:71, 73.

Η αναλογική κλίμακα είναι μία από τις τέσσερις βασικές κλίμακες που χρησιμοποιούνται στην επιστημονική έρευνα. Η αναλογική κλίμακα χρησιμοποιείται στη μέτρηση φυσικών μεγεθών (απόσταση, βάρος, όγκος, κτλ.) και όχι στην εκπαιδευτική αξιολόγηση, η οποία μπορεί να θεωρηθεί επιμέρους πεδίο της ψυχομετρίας. Ο λόγος για τον οποίο συμπεριλαμβάνεται το εν λόγω λήμμα στο παρόν λεξικό είναι γιατί η κατανόηση των χαρακτηριστικών της συμβάλλει στην κατανόηση των χαρακτηριστικών της τακτικής κλίμακας, που είναι αυτή που κυρίως (και υποχρεωτικά) χρησιμοποιείται στην εκπαιδευτική αξιολόγηση.

Μια κλίμακα λέμε ότι είναι αναλογική εφόσον έχει τις εξής βασικές ιδιότητες:

Α) Περιλαμβάνει πραγματικό μηδέν, δηλαδή η μικρότερη βαθμίδα της κλίμακας είναι ένα 0 που δηλώνει ανυπαρξία της μεταβλητής ιδιότητας την οποία μετράμε. Για παράδειγμα, αν μεταξύ δύο σημείων διαπιστώσουμε ότι υπάρχει απόσταση 0 χιλιοστών ή εκατοστών ή μέτρων, κτλ., τότε τα δύο σημεία συμπίπτουν, και επομένως δεν υπάρχει καμιά απόσταση μεταξύ τους. Αυτό το χαρακτηριστικό δεν υπάρχει στην τακτική κλίμακα, αφού όταν, για παράδειγμα, κάποιος εξεταζόμενος βαθμολογηθεί με 0, δε σημαίνει ότι δεν ξέρει τίποτα. Στην τακτική κλίμακα το 0 είναι συμβατικό.

Β) Το αποτέλεσμα της μέτρησης μπορεί να εκφραστεί με όσες υποδιαιρέσεις ή πολλαπλάσια, της βασικής μονάδας μέτρησης θέλουμε. Το χαρακτηριστικό αυτό δεν υπάρχει στην τακτική κλίμακα, αφού θα ήταν ακατανόητο και μη αποδεκτό να εκφράσουμε το αποτέλεσμα μιας αξιολόγηση με ακρίβεια, για παράδειγμα, χιλιοστών.

Γ) Η απόσταση μεταξύ των βαθμίδων είναι ακριβώς ίδια. Δηλαδή μεταξύ δύο κτιρίων που το ένα έχει ύψος 12 μέτρα και το άλλο 13, η διαφορά είναι ίση με αυτή δύο άλλων κτιρίων που το ένα έχει ύψος 182 μέτρα και το άλλο 183 μέτρα. Και δύο σημεία που απέχουν μεταξύ τους 85 εκατοστά του μέτρου έχουν ακριβώς μισή απόσταση σε σχέση με δύο άλλα σημεία που απέχουν μεταξύ τους 42,5 εκατοστά. Το χαρακτηριστικό αυτό επίσης λείπει από την τακτική κλίμακα, παρά την ψευδή εντύπωση που δίνει η χρήση αριθμητικής βαθμολογικής κλίμακας. Αν, πράγματι, σε μία εξέταση, ακόμη κι αν έγινε με χρήση κλειστών ερωτήσεων, για να πετύχουμε, στο μέτρο του δυνατού, αντικειμενική αξιολόγηση, ένας μαθητής πάρει 17 στα 20 και ένας άλλος 18, ενώ δύο άλλοι πάρουν 12 και 13, είναι παράλογο να ισχυριστούμε ότι η διαφορά γνώσης ή ικανότητας μεταξύ των δύο ζευγαριών είναι ίση. Και αν ένας μαθητής πάρει 8 και ένας άλλος 16 στην ίδια εξέταση, αυτό δε σημαίνει πως ο δεύτερος έχει ακριβώς διπλάσια γνώση ή ικανότητα από τον πρώτο.

Βιβλιογραφία

  • Τσοπάνογλου Α. (20102). Μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας και εφαρμογές της στην αξιολόγηση της γλωσσικής κατάρτιση. Θεσσαλονίκη: Εκδ. Ζήτη.