Γιάννης Μπασκόζος: ΕΞΠΡΕΣ, 12/4/2005

Χρ. Κλαίρη - Γ. Μπαμπινιώτη: Μια νέα «Γραμματική της Νέας Ελληνικής»

Παρουσιάστηκε χθες από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα η Νέα «Γραμματική της Νέας Ελληνικής» αποτέλεσμα δεκάχρονης έρευνας του καθηγητή του Πανεπιστημίου Paris 5 Χρήστου Κλαίρη και του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Μπαμπινιώτη.

Ο κ. Κλαίρης τόνισε ότι «η έλλειψη μιας σύγχρονης Γραμματικής της Νέας Ελληνικής ήταν εδώ και χρόνια εμφανής, καθώς η γλώσσα έχει προχωρήσει, η γλωσσολογία έχει αποτυπώσει αυτή την πρόοδο και εμείς δεν έχουμε ένα σύγχρονο εργαλείο. Όπως η γραμματική του Μ. Τριανταφυλλίδη, άθλος για την εποχή της και μεγάλη προσφορά στην περιγραφή και την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας, έχει γραφτεί πριν απο 64 χρόνια (εκδόθηκε το 1941) με τα διδάγματα της γλωσσικής επιστήμης εκείνης της εποχής και μέσα στη δίνη του γλωσσικού ζητήματος».

Η Γραμματική, που κυκλοφόρησε χθες ολοκληρωμένη (ο α΄ τόμος εκδόθηκε το 1996), διαφέρει στο ότι είναι το πρώτο (στην Ελλάδα) έργο Ελληνικής Γραμματικής που συντάσσεται από πανεπιστημιακούς γλωσσολόγους σύμφωνα με τις επιταγές (μεθόδους-προβληματισμούς) της σύγχρονης επιστήμης της γλωσσολογίας και με τη νηφαλιότητα που επιτρέπει η άρση του γλωσσικού ζητήματος με τη ρύθμιση του 1976.

Ο κ. Μπαμπινιώτης τόνισε ότι δεν πρόκειται για μια γραμματική, όπως οι παλιές, αλλά ανανεωμένη, με βάση τη λειτουργικότητά της. «Στόχος μας» είπε «δεν είναι να δώσουμε οδηγίες, αυτό σωστό - εκείνο λάθος, αλλά να μάθουμε στον δάσκαλο και παραπέρα αυτός στον μαθητή να σκέπτεται για τη δυναμική χρήση της γλώσσας, που σημαίνει τη σωστή επικοινωνιακή της χρήση».

Οι συγγραφείς της Γραμματικής, ξεπερνώντας παλιότερες διαμάχες, δίνουν έμφαση στη χρήση (που αποτελεί και την «καρδιά» της επικοινωνιακής μεθόδου) καθώς και στον δυναμικό χαρακτήρα της γλώσσας, η οποία επιτρέπει επιλογές, ποικιλία, διαφοροποιήσεις και αξιοποίηση της πολυμορφίας της ελληνικής γλώσσας.

Ο κ. Μπαμπινιώτης σημείωσε ιδιαιτέρως πως η γραμματική αυτή αντλεί παραδείγματα από την σύγχρονη πραγματικότητα. «Δεν θέλαμε να είμαστε 'ξενέρωτοι', όπως λένε οι νέοι σήμερα», τόνισε, «γι' αυτό και αντλήσαμε παραδείγματα από εφημερίδες, περιοδικά, έγγραφα και άλλες σημερινές πηγές.

Η μέθοδος που εφαρμόζεται στη νέα Γραμματική συνάδει, σε γενικές γραμμές, προς τη μέθοδο, με την οποία διδάσκεται η γλώσσα στο σχολείο (από το Δημοτικό έως το Λύκειο) τα τελευταία 20 χρόνια, με τη δομολειτουργική - επικοινωνιακή μέθοδο. Έτσι μπορεί να πληρωθεί ένα μεγάλο κενό και θα αντιμετωπισθεί μια φανερή αντινομία που υπάρχει στην εκπαίδευσή μας: να διδάσκουμε τη γλώσσα με συγκεκριμενη μέθοδο (την επικοινωνιακή) και να παραπέμπουμε σε γραμματικές συνταγμένες με διαφορετική μέθοδο και με άλλο εντελώς πνεύμα».

Στη Γραμματική των Κλαίρη-Μπαμπινιώτη, όπως και στη μέθοδο διδασκαλίας της γλώσσας στο σχολείο σήμερα, γραμματικοί τύποι, συνακτικές λειτουργίες, λεξιλογικά στοιχεία και επικοινωνιακές χρήσεις πάνε μαζί («ολιστική θεώρηση»). Αυτό διαφοροποιεί συστατικά την παρούσα γραμματική από άλλες, σημαντικές επίσης, γραμματικές που έχουν -σύμφωνα με μια παλιότερη γραμματική αντίληψη- διαχωριστικό χαρακτήρα (άλλο γραμματική, άλλο σύνταξη, άλλο λεξιλόγιο κ.λ.π.).

Αξίζει, τέλος, να υπογραμμισθεί ότι δεν πρόκειται για μία ακόμη γραμματική που θα προστεθεί στις υπάρχουσες, αλλά για μιαν άλλη σύλληψη και έναν άλλο προβληματισμό στα θέματα της ανάλυσης της γλώσσας, που οδηγεί και σε μια διαφορετική διάρθρωση της γραμματικής.

Η Γραμματική της Νέας Ελληνικής είναι έτσι γραμμένη ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τού ειδικού (δασκάλου, φιλολόγου, γλωσσολόγου κ.ά.), αλλά συγχρόνως να είναι εύληπτη και προσιτή στον μη ειδικό αναγνώστη. Ανακοινώθηκε μάλιστα ότι θα ακολουθήσει και έκδοση εγχειριδίου για μαθητές των μικρών κυρίως τάξεων, η οποία βεβαίως θα χρησιμέψει και στους γονείς.