ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Albert Debrunner
O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική
2. Τα ρήματα σε - r -i̯o- και - l -i̯o-
§ 228. Από την άποψη της ιστορίας της εξέλιξής τους δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον· μερικά λοιπόν παραδείγματα μετονοματικών θα είναι αρκετά. Πρόκειται αποκλειστικά για παράγωγα θεμάτων σε -ro - και - lo -. ἐχθαίρειν [94]'μισώ' (Όμ.) από το ἐχθρός 'εχθρικός'.
ἱμείρειν 'λαχταρώ' (Όμ.) από το ἵμερος 'λαχτάρα'.
μινύρεσθαι 'σιγοκλαίω' (κλασ.) από το μινυρός 'που σιγοκλαίει'.
δαιδάλλειν 'τεχνουργώ, διακοσμώ' (Όμ.) από το δαίδαλος 'περίτεχνος'.
ἀγγέλλειν 'αναγγέλλω' (Όμ.) από το ἄγγελος 'αγγελιοφόρος'.
ναυτίλλεσθαι 'μπαρκάρω' (Όμ.) από το ναυτίλος 'ναυτικός'. αἰόλλειν 'κινούμαι γοργά, χρωματίζω' (Όμ.) από το αἰόλος 'γρήγορος, πολύχρωμος'.
στωμύλλειν 'φλυαρώ' (Αριστοφ.) από το στωμύλος 'φλύαρος'.
§ 229. Ως αξιοπερίεργο ας μνημονεύσουμε εδώ τον αναλογικό σχηματισμό ἐξαπατύλλειν, που τολμά ο Αριστοφάνης ως κωμικό μετασχηματισμό του ἐξαπατᾶν. Βέβαια σε παρόμοιες δημιουργίες μιας παιγνιώδους διάθεσης δεν πρέπει να εφαρμόζουμε πολύ αυστηρά κριτήρια· αλλά κάποιο υπόβαθρο πρέπει παρ' όλα αυτά να υπήρξε. Στο ἐξαπατύλλειν επέδρασαν μάλλον ταυτόχρονα περισσότεροι παράγοντες· ο Αριστοφάνης γνωρίζει μερικά ρήματα σε -ύλλειν, που ηχούν κωμικά και παράγονται από το -ύλος (§ 326): κοικύλλειν 'περιφέρομαι χαζεύοντας άσκοπα', ὀγκύλλεσθαι 'φουσκώνω, επαίρομαι', στωμύλλειν 'φλυαρώ'. Επιπροσθέτως σε άλλα λογοτεχνικά είδη το εννοιολογικά συγγενικότερο αἱμύλλειν 'κολακεύω' από το αἱμύλ(ι)ος 'κολακευτικός'. Ύστερ' απ' αυτά εκείνος αποτόλμησε το ἐξαπατύλλειν. Από δίπλα είχε μάλλον κατά νου και τα υποκοριστικά σε -υλλος, -ύλλιον κτλ. (§ 327) [95].
94 -αιρ- από το *- r̥ - i ̯ - > *-αρ- ι̯· πρβ. ἰσχαίνειν : ἰσχνός § 219.
95 Η μεταφορά ονοματικών υποκοριστικών επιθημάτων σε ρήματα είναι για παράδειγμα πολύ συνηθισμένη στη βρεφική γλώσσα της Βασιλείας [της Ελβετίας]· έτσι λένε από το laufen 'τρέχω': laifelen = * l ä ufeln . [Σ.τ.ε. Το - le είναι συνηθισμένο υποκοριστικό επίθημα στα νότια γερμανικά.]
