Διδασκαλία-Εκπαίδευση

Εργαστήριο Αρχαιομάθειας 

Φύλλο εργασίας αριθμ. 2 

Σύνταξη-επιμέλεια: Ιωάννης Κονδυλόπουλος

Κείμενο: ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2.2.16-2.2.23
Γραμματική: Πτωτικά | Ρήματα α΄ συζυγίας (βαρύτονα και περισπώμενα)
Συντακτικό: Προτάσεις (δευτερεύουσες συμπερασματικές)
Λεξιλογικά: Υποκοριστικά (παραγωγή)
[Επίπεδο Β]: Σημασιολογική εξέλιξη λέξεων
Ερμηνευτικά-Μεταφραστικά: ΞΕΝ Ελλ 2.2.16-2.2.23 (ιστορικά γεγονότα: 404-365 π.Χ.) | Λύσανδρος (αξιοποίηση πηγών) | Οι Τριάκοντα στην εξουσία - Παράδοση των Αθηναίων (σύγκριση πηγών)

Κείμενο

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2.2.16-2.2.23

(Απόσπασμα από την ενότητα ΞΕΝ Ελλ 2.2.1-2.2.23)

[2.2.16] τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ
ὅτι εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον, εἰδὼς ἥξει
Λακεδαιμονίους πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλό-
μενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα. πεμφθεὶς
δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω, ἐπιτηρῶν
ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον
ἅπαντα ὅ τι τις λέγοι ὁμολογήσειν. [2.2.17] ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ
μηνί, ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως
μὲν κατέχοι, εἶτα κελεύοι εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι· οὐ γὰρ
εἶναι κύριος ὧν ἐρωτῷτο ὑπ' αὐτοῦ, ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους.
μετὰ ταῦτα ᾑρέθη πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ
δέκατος αὐτός. [2.2.18] Λύσανδρος δὲ τοῖς ἐφόροις ἔπεμψεν ἀγγε-
λοῦντα μετ' ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην, φυγάδα
Ἀθηναῖον ὄντα, ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ἐκείνους κυρίους
εἶναι εἰρήνης καὶ πολέμου. [2.2.19] Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι
πρέσβεις ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ, ἐρωτώμενοι δὲ ἐπὶ τίνι
λόγῳ ἥκοιεν εἶπον ὅτι αὐτοκράτορες περὶ εἰρήνης, μετὰ ταῦτα
οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς. ἐπεὶ δ' ἧκον, ἐκκλησίαν
ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα,
πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων, μὴ σπένδεσθαι Ἀθη-
ναίοις, ἀλλ' ἐξαιρεῖν. [2.2.20] Λακεδαιμόνιοι δὲ οὐκ ἔφασαν πόλιν
Ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθὸν εἰργασμένην ἐν τοῖς
μεγίστοις κινδύνοις γενομένοις τῇ Ἑλλάδι, ἀλλ' ἐποιοῦντο
εἰρήνην ἐφ' ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ καθελόντας
καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα παραδόντας καὶ τοὺς φυγάδας
καθέντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον νομίζοντας Λακεδαι-
μονίοις ἕπεσθαι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ὅποι ἂν
ἡγῶνται. [2.2.21] Θηραμένης δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρέσβεις ἐπαν-
έφερον ταῦτα εἰς τὰς Ἀθήνας. εἰσιόντας δ' αὐτοὺς ὄχλος
περιεχεῖτο πολύς, φοβούμενοι μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν· οὐ γὰρ
ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ
λιμῷ. [2.2.22] τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις ἐφ' οἷς οἱ
Λακεδαιμόνιοι ποιοῖντο τὴν εἰρήνην· προηγόρει δὲ αὐτῶν
Θηραμένης, λέγων ὡς χρὴ πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις καὶ τὰ
τείχη περιαιρεῖν. ἀντειπόντων δέ τινων αὐτῷ, πολὺ δὲ
πλειόνων συνεπαινεσάντων, ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην.
[2.2.23] μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ καὶ
οἱ φυγάδες κατῇσαν καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ' αὐλητρί-
δων πολλῇ προθυμίᾳ, νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ
Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας.

Γραμματική

Πτωτικά [Επίπεδο Α]

Άσκηση 1η

Να επιλέξεις από τον κατάλογο των πτωτικών σε ποιο μέρος του λόγου ανήκει η κάθε λέξη, σύμφωνα με το παράδειγμα:

τῶν (ΞΕΝ Ελλ 2.2.16.4) Άρθρο

πίστεως (ΞΕΝ Ελλ 2.2.16.4)Έλεγχος
μῆνας (ΞΕΝ Ελλ 2.2.16.5)Έλεγχος
ἀγγελοῦντα (ΞΕΝ Ελλ 2.2.18.1)Έλεγχος
φυγάδα (ΞΕΝ Ελλ 2.2.18.2)Έλεγχος
τίνι (ΞΕΝ Ελλ 2.2.19.2)Έλεγχος
καθελόντας (ΞΕΝ Ελλ 2.2.20.4)Έλεγχος
καθέντας (ΞΕΝ Ελλ 2.2.20.6)Έλεγχος
πρέσβεις (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.1)Έλεγχος
τινων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.4)Έλεγχος
πλειόνων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.5)Έλεγχος
συνεπαινεσάντων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.5)Έλεγχος
ταῦτα (ΞΕΝ Ελλ 2.2.23.1)Έλεγχος
αὐλητρίδων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.23.2)Έλεγχος
Ἑλλάδι (ΞΕΝ Ελλ 2.2.23.4)Έλεγχος
Απάντηση

Άσκηση 2η

Να μεταφέρεις τα παρακάτω πτωτικά στην ονομαστική ενικού του γένους στο οποίο βρίσκονται, σύμφωνα με το παράδειγμα:

τῶν (ΞΕΝ Ελλ 2.2.16.4) τὸ

πίστεως (ΞΕΝ Ελλ 2.2.16.4)Έλεγχος
μῆνας (ΞΕΝ Ελλ 2.2.16.5)Έλεγχος
ἀγγελοῦντα (ΞΕΝ Ελλ 2.2.18.1)Έλεγχος
φυγάδα (ΞΕΝ Ελλ 2.2.18.2)Έλεγχος
τίνι (ΞΕΝ Ελλ 2.2.19.2)Έλεγχος
καθελόντας (ΞΕΝ Ελλ 2.2.20.4)Έλεγχος
καθέντας (ΞΕΝ Ελλ 2.2.20.6)Έλεγχος
πρέσβεις (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.1)Έλεγχος
τινων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.4)Έλεγχος
πλειόνων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.5)Έλεγχος
συνεπαινεσάντων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.22.5)Έλεγχος
ταῦτα (ΞΕΝ Ελλ 2.2.23.1)Έλεγχος
αὐλητρίδων (ΞΕΝ Ελλ 2.2.23.2)Έλεγχος
Ἑλλάδι (ΞΕΝ Ελλ 2.2.23.4)Έλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Ρήματα α΄ συζυγίας (βαρύτονα και περισπώμενα) [Επίπεδο Α]

Άσκηση 3η

Να πληκτρολογήσεις τους υπόλοιπους τύπους σε κάθε γραμματική ακολουθία λέξεων, όπως στο παράδειγμα:

ἀντέχουσι ἀντεῖχον ἀνθέξουσι / ἀντισχήσουσι ἀντέσχον
ἀντεσχήκασι
Σημ. Ο αριθμός και η διάταξη των προς συμπλήρωση κενών δείχνουν ότι η άσκηση στο παράδειγμα είναι χρονικής αντικατάστασης. Ενδέχεται, ωστόσο, να ζητηθεί κάποια εγκλιτική αντικατάσταση ή κλίση σε κάποιον χρόνο ή έγκλιση.

1.
01. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
02. ἐπιλείψειν
03. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
04. ἐπιλελοιπέναι
2.
05. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
06. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
07. λέγοι
08. λεγέτω
3.
09. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
10. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
11. ἐρωτῷτο
12. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
13. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
14. ἐρωτῷντο
4.
15. ἀπήγγειλεν
16. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
17. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
18. ἀπαγγειλάτω
5.
19. ἀπαγγέλλει
20. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
21. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
22. ἀπήγγειλεν
23. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
24. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
6.
25. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
26. ἐπανέφερον
27. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
28. ἐπανήνεγκαν
29. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
30. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
31. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
7.
32. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
33. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
34. ποιοῖντο
35. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
8.
36. κατέπλεον
37. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
38. κατέπλει
39. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
40. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
41. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
9.
42. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
43. κατέπλει
44. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
45. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
46. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
47. κατεπεπλεύκει
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Συντακτικό

Προτάσεις (δευτερεύουσες συμπερασματικές) [Επίπεδο Α]

Άσκηση 4η

… ἐποιοῦντο εἰρήνην ἐφ' ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ καθελόντας καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα παραδόντας καὶ τοὺς φυγάδας καθέντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἕπεσθαι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ὅποι ἂν ἡγῶνται.
Η πρόταση που εισάγεται με το ἐφ' ᾧ είναι (να επιλέξεις ένα από τα παρακάτω):

Αναφορική
Τελική
Αναφορική-αιτιολογική
Συμπερασματική
ΈλεγχοςΒοήθειαΑπάντηση

Άσκηση 5η

Στην άσκηση 4 είδαμε ότι το ἐφ' ᾧ μπορεί να συντάσσεται με απαρέμφατο. Με ποιον άλλον τρόπο είναι δυνατό να συντάσσεται το ἐφ' ᾧ, για να δηλώσει όρο/ προϋπόθεση/συμφωνία; Να επιλέξεις έναν από τους παρακάτω:

Οριστική μέλλοντα
Υποτακτική
Δυνητική ευκτική
Δυνητική οριστική
ΈλεγχοςΒοήθειαΑπάντηση

Άσκηση 6η

Να υποθέσεις ότι ο Ξενοφώντας επέλεξε να διατυπώσει όλους τους όρους της συνθήκης ειρήνης με το ίδιο συντακτικό σχήμα που χρησιμοποιεί για τον τελευταίο. Να πληκτρολογήσεις τους ορθούς τύπους, για να συμπληρώσεις τα κενά:

αρχαίο κείμενο:
ἐποιοῦντο εἰρήνην ἐφ' ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ καθελόντας καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα παραδόντας καὶ τοὺς φυγάδας καθέντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἕπεσθαι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ὅποι ἂν ἡγῶνται.

… ἐποιοῦντο εἰρήνην ἐφ' ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ (1) _______________ καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα (2) _______________ καὶ τοὺς φυγάδας (3) _______________ καὶ τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον (4) _______________ Λακεδαιμονίοις καὶ ἕπεσθαι αὐτοῖς καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ὅποι ἂν ἡγῶνται.

01. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
02. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
03. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
04. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Άσκηση 7η

Να πληκτρολογήσεις στη μηχανή αναζήτησης του ΣΥΜΦΡΑΣΤΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΛΕΞΕΩΝ ωτε. Από τα αποτελέσματα να διαπιστώσεις με ποιους τρόπους μπορεί να συνταχθεί η προθετική συνεκφορά ἐφ' ᾧτε. Είναι οι ίδιοι με τους τρόπους που συντάσσεται το ἐφ' ᾧ;

ΝΑΙ
ΟΧΙ
ΈλεγχοςΒοήθειαΑπάντηση

Άσκηση 8η

Να πληκτρολογήσεις στη μηχανή αναζήτησης του ΣΥΜΦΡΑΣΤΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΛΕΞΕΩΝ ωστε. Τα πρώτα επτά αποτελέσματα προέρχονται από τον Αισχίνη και τον Ανδοκίδη. Να τα μελετήσεις και να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις:

Άσκηση 1η

Ποιες λέξεις των προσδιοριζόμενων προτάσεων σε προϊδέασαν για την ύπαρξη συμπερασματικής πρότασης σε κάποια από τα αποτελέσματα αυτά; Να τις πληκτρολογήσεις στα παρακάτω κενά:

01. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
02. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
03. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
ΒοήθειαΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Άσκηση 2η

Να επιβεβαιώσεις ή να αναιρέσεις την αλήθεια του παρακάτω ισχυρισμού:
Σε κάποια από τα συγκεκριμένα αποτελέσματα το ὥστε εισάγει κύρια πρόταση.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΒοήθειαΑπάντηση

Άσκηση 3η

Να επιβεβαιώσεις ή να αναιρέσεις την αλήθεια του παρακάτω ισχυρισμού:
Το ὥστε συντάσσεται αποκλειστικά με τις εγκλίσεις κρίσεως ή την ευκτική του πλαγίου λόγου.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΒοήθειαΑπάντηση

Λεξιλογικά

Υποκοριστικά (παραγωγή) [Επίπεδο Β]

Άσκηση 9η

Να πληκτρολογήσεις στη μηχανή αναζήτησης του ΣΥΜΦΡΑΣΤΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΛΕΞΕΩΝ τειχ. Να επιλέξεις και να πληκτρολογήσεις στον λημματικό τους τύπο όσα από τα αποτελέσματα έχουν επίθημα με υποκοριστική σημασία. Κάποια από τα παρακάτω κενά ενδέχεται να περισσεύουν.

01. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
02. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
03. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
04. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
05. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
ΒοήθειαΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Άσκηση 10η

Να διαβάσεις τις παραγράφους 291-296 του ΟΔΗΓΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΛΕΞΕΩΝ και να επιβεβαιώσεις την αλήθεια των παρακάτω ισχυρισμών:

Άσκηση 1η

Η λέξη υποκοριστικό προέρχεται από το ὑποκορίζεσθαι, που σημαίνει «μιλώ σαν παιδί (κόρη)», άρα χαρακτηρίζω κάτι με τρυφερές (και μειωτικές/προσβλητικές) λέξεις.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 2η

Η κατάληξη -ιος δηλώνει γενικά εξάρτηση, επομένως η κατάληξη -ιον σημαίνει «ένα είδος…, κάτι σαν…».

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 3η

Ήδη στην ομηρική γλώσσα συναντούμε ένα πλήθος υποκοριστικών.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 4η

Κατά την ελληνιστική εποχή, τα υποκοριστικά χρησιμοποιούνται σε ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες στη λογοτεχνία, ενώ παράλληλα υποχωρεί η υποκοριστική τους σημασία.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 5η

Πολλά ουδέτερα της νεοελληνικής χωρίς υποκοριστική σημασία (όπως οι λέξεις μάτι, ψωμί ή παιδί) προέρχονται από υποκοριστικά της αρχαίας.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 11η

Να επιβεβαιώσεις ή να αναιρέσεις την αλήθεια του παρακάτω ισχυρισμού:
Tο ουσιαστικό ἀνδράποδον παράγεται από το ρήμα ἀνδραποδίζω/ομαι

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 12η

Στη στήλη Α του πίνακα δίνεται η σημασία κάποιων ρημάτων σε -ίζω και -ιάζω. Δίπλα σε κάθε σημασία που παρατίθεται στη στήλη Α να επιλέξεις μία από τις πρωτότυπες λέξεις του καταλόγου που εμφανίζονται στο αντίστοιχο κελί της στήλης Β (με ονόματα από το οποία παράγονται ρήματα σε -ίζω και -ιάζω). Στη στήλη Γ να πληκτρολογήσεις τις λέξεις που παράγονται.

Συλλογίζομαι φροντὶς φροντίζω

ΑΒ(πρωτότυπη λέξη)Γ(παράγωγη λέξη)
1.
Κραυγάζω σαν γεράκιΈλεγχος
2.
Εξυμνώ ως καλότυχοΈλεγχος
3.
Μοιάζω με χρυσόΈλεγχος
4.
Λέω σε κάποιον «να πας να πνιγείς»Έλεγχος
5.
ΣτερούμαιΈλεγχος
6.
Παίζω τη λύραΈλεγχος
7.
Φέρομαι σαν ΈλληναςΈλεγχος
8.
Κάνω μια νυχτερινή γιορτήΈλεγχος
9.
Γιορτάζω τα μυστήριαΈλεγχος
10.
Κάνω συμπόσιοΈλεγχος
11.
Γιορτάζω τα ΘεσμοφόριαΈλεγχος
12.
Μοιάζω με τράγοΈλεγχος
13.
Μιμούμαι τους Λάκωνες (στον τρόπο ζωής ή στη γλώσσα)Έλεγχος
14.
Είμαι οπαδός του ΦιλίππουΈλεγχος
15.
Βάζω σφραγίδαΈλεγχος
16.
Κάνω άφαντοΈλεγχος
17.
Εξοπλίζω με θώρακαΈλεγχος
18.
ΘάβωΈλεγχος
19.
ΦιλονικώΈλεγχος
20.
ΚομματιάζωΈλεγχος
ΒοήθειαΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

[Επίπεδο Β]

Σημασιολογική εξέλιξη λέξεων [Επίπεδο Α]

Άσκηση 13η

Οι παρακάτω λέξεις χρησιμοποιούνται και στη νέα ελληνική. Ωστόσο, αν αφήσεις αμετάφραστες κάποιες από αυτές, θα αλλοιώσεις το νόημα του κειμένου. Για ποιες από τις παρακάτω λέξεις πρόκειται;

ἐκκλησίᾳ
πόλιν
ἀντέχουσι
πίστεως
κατέχοι
αὐτοκράτωρ
εἰρήνης
πολέμου
κινδύνοις
ἄπρακτοι
πλῆθος
τείχη
ἡμέραν
ἐλευθερίας
ΈλεγχοςΑπάντηση

Ερμηνευτικά-Μεταφραστικά

ΞΕΝ Ελλ 2.2.16-2.2.23 (ιστορικά γεγονότα: 404-365 π.Χ.) [Επίπεδο Β]

Άσκηση 14η

Σε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται το καθένα από τα παρακάτω χωρία; (Βλ. και άσκηση 7.).
Σημ. Ένα ιστορικό γεγονός θα χρησιμοποιηθεί δύο φορές.

ΑΒ
ΞΕΝ Ελλ 2.3.11-2.3.16Έλεγχος
ΞΕΝ Ελλ 7.4.6-7.4.11Έλεγχος
ΞΕΝ Ελλ 3.5.1-3.5.2Έλεγχος
ΑΡΙΣΤ ΑθΠολ 34.1-39.6Έλεγχος
ΞΕΝ Ελλ 2.4.38-2.4.43Έλεγχος
Απάντηση

Λύσανδρος (αξιοποίηση πηγών) [Επίπεδο Β]

Άσκηση 15η

Να πληκτρολογήσεις Λυσανδρος στη μηχανή αναζήτησης του ΣΥΜΦΡΑΣΤΙΚΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΛΕΞΕΩΝ και να επιβεβαιώσεις ή να αναιρέσεις το περιεχόμενο του παρακάτω ισχυρισμού:
Τα αποτελέσματα της αναζήτησης μάς δείχνουν ότι ο Ξενοφώντας θεωρεί πρωταγωνιστικό τον ρόλο του Λύσανδρου στα γεγονότα εκείνης της εποχής.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 16η

Να επιλέξεις από τα αποτελέσματα της προηγούμενης αναζήτησης τα αποσπάσματα των Ελληνικών στα οποία γίνεται λόγος για τις ακόλουθες ενέργειες του Λύσανδρου και να πληκτρολογήσεις τις σχετικές παραπομπές στα αντίστοιχα κενά.

Ο Λύσανδρος ξεκίνησε από τη Ρόδο με κατεύθυνση τον Ελλήσποντο. 2.1.17

1. Πριν από την άφιξη στους Αιγός ποταμούς
Ο Λύσανδρος έπλευσε ενάντια στη Λάμψακο, συμμαχική πόλη των Αθηναίων.Έλεγχος
Μετά την κατάληψη της Λαμψάκου, ο Λύσανδρος άφησε ελεύθερους τους πολίτες της.Έλεγχος
2. Η μάχη στους Αιγός ποταμούς
Το ξημέρωμα της ημέρας που ακολούθησε την άφιξη των Σπαρτιατών στους Αιγός ποταμούς, ο Λύσανδρος έδωσε διαταγή να προετοιμαστούν οι στρατιώτες για ναυμαχία, απαγορεύοντας να κινηθούν από την παράταξη, αν δεν διατάξει ο ίδιος.Έλεγχος
Για τέσσερις ημέρες τα γρηγορότερα από τα σπαρτιατικά πλοία με διαταγή του Λύσανδρου δεν ξεκινούσαν τη ναυμαχία, αλλά απλώς ακολουθούσαν τον αθηναϊκό στόλο μετά την αποχώρησή του, για να παρακολουθήσουν τις κινήσεις των Αθηναίων.Έλεγχος
Την πέμπτη ημέρα από τότε που οι Σπαρτιάτες ακολουθούσαν τους Αθηναίους χωρίς να τους επιτίθενται, ο Λύσανδρος διέταξε τον στόλο του να πλεύσει εναντίον των εχθρών, που είχαν διασκορπιστεί μακριά από τα πλοία τους.Έλεγχος
Ο Λύσανδρος κατόρθωσε να καταλάβει στη στεριά όλα τα αθηναϊκά πλοία εκτός από εννέα και να αιχμαλωτίσει τους περισσότερους Αθηναίους.Έλεγχος
3. Οι ενέργειες του Λύσανδρου μετά τη μάχη στους Αιγός ποταμούς και μέχρι την έναρξη του θαλάσσιου αποκλεισμού της Αθήνας
Ο Λύσανδρος οδήγησε τους αθηναίους αιχμαλώτους και τα πλοία στη Λάμψακο.Έλεγχος
Ο Λύσανδρος έσφαξε τον αθηναίο στρατηγό Φιλοκλή.Έλεγχος
Ο Λύσανδρος άφησε ελεύθερους τους αθηναίους φρουρούς του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας με τον όρο να γυρίσουν στην Αθήνα.Έλεγχος
Ο Λύσανδρος ανάγκασε τις πόλεις της Λέσβου να προσχωρήσουν στη συμμαχία της Σπάρτης.Έλεγχος
Ο Λύσανδρος απέδωσε στους Αιγινήτες ελεύθερη την πατρίδα τους.Έλεγχος
4. Η πολιορκία και η παράδοση της Αθήνας
Ο Θηραμένης υποστήριξε ότι ο Λύσανδρος τον καθυστέρησε, κρατώντας τον κοντά του για τέσσερις μήνες.Έλεγχος
Ο Λύσανδρος κατέπλευσε στον Πειραιά και επέβλεψε την κατεδάφιση των Μακρών τειχών και των τειχών του Πειραιά.Έλεγχος
5. Ο Λύσανδρος ενάντια στο τελευταίο προπύργιο των δημοκρατικών Αθηναίων
Οι Σάμιοι συνθηκολόγησαν, επειδή ο Λύσανδρος σκόπευε να κάνει έφοδο εναντίον τους.Έλεγχος
Ο Λύσανδρος εγκατέστησε στην πόλη της Σάμου δεκαρχία.Έλεγχος
6. Μετά τη φυγή των Τριάκοντα από την Αθήνα
Ο Λύσανδρος ανταποκρίθηκε στην έκκληση των αθηναίων ολιγαρχικών και φρόντισε να τους δοθεί δάνειο εκατό ταλάντων και να οριστεί ο ίδιος αρμοστής της Αθήνας, προκειμένου να στηρίξει το ολιγαρχικό καθεστώς, που αντιμετώπιζε δυσχέρειες μετά τη φυγή των Τριάκοντα στην Αθήνα.Έλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Οι Τριάκοντα στην εξουσία - Παράδοση των Αθηναίων (σύγκριση πηγών) [Επίπεδο Β]

Άσκηση 17η

Ο Διόδωρος Σικελιώτης (1ος αι. π.Χ.) στο έργο του Βιβλιοθήκη Ιστορική αναφέρεται στην παράδοση των Αθηναίων και την εγκαθίδρυση του καθεστώτος των Τριάκοντα (14.3.2-14.3.7).
Να διαβάσεις το απόσπασμα και να προσπαθήσεις να απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν (Επιλέγοντας Βοήθεια, μπορείς να διαβάσεις την μετάφραση του αποσπάσματος).
[14.3.2] κατὰ δὲ τούτους τοὺς χρόνους Ἀθηναῖοι μὲν κατα-
πεπονημένοι ἐποιήσαντο συνθήκας πρὸς Λακεδαι-
μονίους, καθ᾽ ἃς ἔδει τὰ τείχη τῆς πόλεως καθε-
λεῖν καὶ τῇ πατρίῳ πολιτείᾳ χρῆσθαι. καὶ τὰ
μὲν τείχη περιεῖλον, περὶ δὲ τῆς πολιτείας πρὸς
[14.3.3] ἀλλήλους διεφέροντο. οἱ γὰρ τῆς ὀλιγαρχίας ὀρε-
γόμενοι τὴν παλαιὰν κατάστασιν ἔφασαν δεῖν ἀνα-
νεοῦσθαι, καθ᾽ ἣν παντελῶς ὀλίγοι τῶν ὅλων
προειστήκεισαν· οἱ δὲ πλεῖστοι δημοκρατίας ὄντες
ἐπιθυμηταὶ τὴν τῶν πατέρων πολιτείαν προεφέ-
ροντο, καὶ ταύτην ἀπέφηναν ὁμολογουμένως οὖσαν
[14.3.4] δημοκρατίαν. ἀντιλογίας δὲ γενομένης περὶ τούτων
ἐπί τινας ἡμέρας, οἱ τὰς ὀλιγαρχίας αἱρούμενοι
πρὸς Λύσανδρον διεπρεσβεύσαντο τὸν Σπαρτιάτην-
οὗτος γὰρ καταλυθέντος τοῦ πολέμου τὰ κατὰ τὰς
πόλεις ἀπέσταλτο διοικῆσαι, καὶ ὀλιγαρχίαι ἐν ταῖς
πλείσταις καθίσταντο -ἐλπίζοντες [οὐχ], ὅπερ ἦν
εἰκός, συνεπιλήψεσθαι τῆς ἐπιβολῆς αὐτοῖς. διέ-
πλευσαν οὖν εἰς Σάμον· ἐκεῖ γὰρ ἐτύγχανε διατρί-
βων ὁ Λύσανδρος, προσφάτως κατειληφὼς τὴν πόλιν.
[14.3.5] παρακαλούντων δὲ αὐτὸν πρὸς τὸ συνεργῆσαι συν-
επένευσε, καὶ τῆς μὲν Σάμου Θώρακα τὸν Σπαρ-
τιάτην ἁρμοστὴν κατέστησεν, αὐτὸς δὲ μετὰ νεῶν
ἑκατὸν κατέπλευσεν εἰς τὸν Πειραιέα. συναγαγὼν
δ᾽ ἐκκλησίαν συνεβούλευσε τοῖς Ἀθηναίοις ἑλέσθαι
τριάκοντα ἄνδρας τοὺς ἀφηγησομένους τῆς πολιτείας
[14.3.6] καὶ πάντα διοικήσοντας τὰ κατὰ τὴν πόλιν. ἀντει-
πόντος δὲ τοῦ Θηραμένους καὶ τὰς συνθήκας ἀνα-
γινώσκοντος, ὅτι τῇ πατρίῳ συνεφώνησε χρήσεσθαι
πολιτείᾳ, καὶ δεινὸν εἶναι λέγοντος, εἰ παρὰ τοὺς
ὅρκους ἀφαιρεθήσονται τὴν ἐλευθερίαν, ὁ Λύσαν-
δρος ἔφη λελύσθαι τὰς συνθήκας ὑπὸ Ἀθηναίων·
ὕστερον γὰρ τῶν συγκειμένων ἡμερῶν καθῃρηκέναι
τὰ τείχη. ἀνετείνατο δὲ καὶ τῷ Θηραμένει τὰς
μεγίστας ἀπειλάς, ἀποκτενεῖν φήσας, εἰ μὴ παύσεται
[14.3.7] Λακεδαιμονίοις ἐναντιούμενος. διόπερ ὅ τε Θηρα-
μένης καὶ ὁ δῆμος καταπλαγεὶς ἠναγκάζετο χειρο-
τονίᾳ καταλῦσαι τὴν δημοκρατίαν. ᾑρέθησαν οὖν
τριάκοντα ἄνδρες οἱ διοικήσοντες τὰ κοινὰ τῆς
πόλεως, ἁρμόζοντες μὲν τῷ λόγῳ, τύραννοι δὲ τοῖς
πράγμασιν.

Βοήθεια

Άσκηση 1η

Με ποιους όρους συνθηκολόγησαν, κατά τον Διόδωρο, οι Αθηναίοι μετά την πολιορκία τους από τους Σπαρτιάτες; Να επιλέξεις από τους παρακάτω:

Οι Αθηναίοι όφειλαν να παραδώσουν όλα τα πολεμικά πλοία τους εκτός από δώδεκα.
Οι Αθηναίοι όφειλαν να γκρεμίσουν τα τείχη της πόλεως.
Οι Αθηναίοι όφειλαν να ακολουθούν τους Λακεδαιμονίους στις εκστρατείες τους.
Οι Αθηναίοι όφειλαν να επαναφέρουν το πατροπαράδοτο πολίτευμα.
Οι Αθηναίοι όφειλαν να δεχτούν τους εξόριστους ολιγαρχικούς.
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 2η

Να επιβεβαιώσεις ή να αναιρέσεις την αλήθεια του παρακάτω ισχυρισμού:
Κατά τον Διόδωρο, οι περισσότεροι Αθηναίοι, απογοητευμένοι από τα δεινά που τους προκάλεσε η δημοκρατία, στράφηκαν πρόθυμα προς το ολιγαρχικό πολίτευμα.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 3η

Στο τέλος του αποσπάσματος από τα Ελληνικά (ΞΕΝ Ελλ 2.2.23) αναφέρεται:
τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ' αὐλητρίδων πολλῇ προθυμίᾳ, νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας.
Να μεταφέρεις με αντιγραφή-επικόλληση την περίοδο του 14.3.4 της Βιβλιοθήκης Ιστορικής που αποδεικνύει ότι η αισιοδοξία αυτή δεν ήταν δικαιολογημένη.

(α)

Έλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Άσκηση 18η

ΑΡΙΣΤ ΑθΠολ 34.2-34.3
[…] τῷ γὰρ ὕστερον ἔτει ἐπ' Ἀλεξίου
ἄρχοντος ἠτύχησαν τὴν ἐν Αἰγὸς ποταμοῖς ναυμαχίαν, ἐξ
ἧς συνέβη κύριον γενόμενον τῆς πόλεως Λύσανδρον
καταστῆσαι τοὺς τριάκοντα τρόπῳ τοιῷδε. [34.3] τῆς εἰρήνης
γενομένης αὐτοῖς ἐφ' ᾧτε πολιτεύσονται τὴν πάτριον
πολιτείαν, οἱ μὲν δημοτικοὶ διασῴζειν ἐπειρῶντο τὸν δῆ-
μον, τῶν δὲ γνωρίμων οἱ μὲν ἐν ταῖς ἑταιρείαις ὄντες καὶ
τῶν φυγάδων οἱ μετὰ τὴν εἰρήνην κατελθόντες ὀλιγαρ-
χίας ἐπεθύμουν, οἱ δ' ἐν ἑταιρείᾳ μὲν οὐδεμιᾷ συγκαθε-
στῶτες ἄλλως δὲ δοκοῦντες οὐδενὸς ἐπιλείπεσθαι τῶν
πολιτῶν τὴν πάτριον πολιτείαν ἐζήτουν· ὧν ἦν μὲν καὶ
Ἀρχῖνος καὶ Ἄνυτος καὶ Κλειτοφῶν καὶ Φορμίσιος καὶ
ἕτεροι πολλοί, προειστήκει δὲ μάλιστα Θηραμένης. Λυσάν-
δρου δὲ προσθεμένου τοῖς ὀλιγαρχικοῖς καταπλαγεὶς ὁ
δῆμος ἠναγκάσθη χειροτονεῖν τὴν ὀλιγαρχίαν. ἔγραψε δὲ
τὸ ψήφισμα Δρακοντίδης Ἀφιδναῖος.

Άσκηση 1η

Ποιος όρος της ειρήνης αναφέρεται ρητά στο απόσπασμα από την Αθηναίων Πολιτεία που παρατίθεται παραπάνω;
Να ανατρέξεις στο απόσπασμα και να τον μεταφέρεις στο κενό παρακάτω με αντιγραφή-επικόλληση. (Ζητούνται έξι λέξεις).

01. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Άσκηση 2η

Ποιο γεγονός από όσα αναφέρονται στο παραπάνω απόσπασμα σχετίζεται με τους όρους της ειρήνης που παραθέτει ο Ξενοφώντας στο ΞΕΝ Ελλ 2.2.20;
Να το μεταφέρεις παρακάτω με αντιγραφή-επικόλληση. (Ζητούνται επτά λέξεις).

01. Πατήστε για πληκτρολόγησηΈλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Άσκηση 3η

Ο Αριστοτέλης τονίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Λύσανδρου στην εγκαθίδρυση του καθεστώτος των Τριάκοντα. Να μεταφέρεις με αντιγραφή-επικόλληση τα σχετικά χωρία.

(α) (Ζητούνται 13 λέξεις)

Έλεγχος

(β) (Ζητούνται 12 λέξεις)

Έλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση