Η εναλλαγή που πραγματοποιεί ένας δίγλωσσος , συνήθως, ομιλητής ανάμεσα σε γλωσσικές ποικιλίες, διαλέκτους ή γλώσσες, ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας στην οποία βρίσκεται ή ανάλογα με τον στόχο που επιδιώκει. Π.χ. ένας ισπανόφωνος Αμερικανός θα χρησιμοποιήσει πιθανώς την ισπανική στο σπίτι του και σε συνομιλίες με τους οικείους του και την αγγλική στο δημόσιο πεδίο. Η εναλλαγή στη χρήση των γλωσσών καθορίζεται κυρίως από εξωγλωσσικούς παράγοντες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εναλλαγή κωδίκων στο επίπεδο της συνομιλίας, δηλαδή ενδοπρoτασιακά , όταν ο/η ομιλητής/τρια εναλλάσσει τους κώδικες χωρίς να έχει αλλάξει η περίσταση επικοινωνίας. Η ενδοπροτασιακή εναλλαγή συνεπάγεται τη διεπίδραση κανόνων από δύο διαφορετικά γλωσσικά συστήματα και καθορίζεται από συντακτικούς περιορισμούς, όπως ο περιορισμός του δεσμευμένου μορφήματος (σχεδόν καθολικός) και ο περιορισμός της θέσης της εναλλαγής, που επιτρέπει την αλλαγή του κώδικα σε εκείνα μόνο τα σημεία του λόγου όπου δεν παραβιάζεται συντακτικός κανόνας και των δύο γλωσσών. Π.χ. στο εκφώνημα Ήρθε χθες το απόγευμα my boyfriend και πήγαμε μια βόλτα to the seashore η εναλλαγή είναι επιτρεπτή καθώς γίνονται σεβαστοί οι κανόνες που ρυθμίζουν τη δομή των φράσεων (ονοματική και προθετική) και των δύο γλωσσών. Αντίθετα, δεν θα ήταν ανεκτή μια εναλλαγή του τύπου ο my boyfriend ή boyfriend μου, καθώς στην πρώτη παραβιάζεται κανόνας της αγγλικής (δεν απαιτείται άρθρο σε αυτή τη θέση) και στη δεύτερη της ελληνικής (απαιτείται άρθρο).

Από τον Ηλεκτρονικό Κόμβο για την υποστήριξη των διδασκόντων την ελληνική γλώσσα (http://www.komvos.edu.gr/glwssa/Lexiko/lexiko_n.htm)

Πεδίο