Εξώφυλλο

Αριάδνη

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας

της Δήμητρας Μήττα

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

    1 Σύμφωνα με τον Ευστάθιο ονομαζόταν έτσι είτε κατ' ευφημισμόν (1.52.22) είτε ὡς ὑγρότητι συνέχων τὴν γῆν (2.86.15).

    2 Σε μελαμβαφές όστρακο του 5ου αι. π.Χ. από το Ποσείδι Χαλκιδικής, ο άγνωστος αναθέτης επικαλείται με αναθηματική επιγραφή τη βοήθεια του γαιαόχου κυανοχαίτα Ποσειδώνα, επαναλαμβάνοντας ίσως στίχο της Οδύσσειας, όπου ο κύκλωπας Πολύφημος απευθύνεται στον πατέρα του Ποσειδώνα: Κλυθι, Ποσείδαον, γαιήοχε, κυανοχαίτα - Άκουσε Ποσειδώνα, της Γης αφέντη γαλαζόχαιτε (ι, 528). Και στο Τσιφλίκι της Νάουσας σε αναθηματική, από γυναίκα, πλάκα με ανάγλυφη παράσταση ανδρικού μορίου αναγράφεται η δίστιχη επιγραφή ΠΟΣΕΙΔΩΝΙ ΚΑΤ ΕΥΧΗΝ.

    3 Πρβ. και Παυσ, 2.33.2-3. Βλ. και http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2585.

    4 Βλ. http://www.museopaestum.beniculturali.it/index.php?it/93/parco-archeologico.

    5 Για μια άλλη εκδοχή του μύθου βλ. Νηρίτης.

    6 Στη Θεσσαλία πιστευόταν ότι το πρώτο άγαλμα ανεπήδησε από έναν βράχο, τον οποίο ο Ποσειδώνας χτύπησε με την τρίαινά του.

    7 Και Ίππαρχος, Ιππηγέτης, Ιπποκράτης, Ιππομέδων, Ιπποσθενής, Ιππότης, Κλυτόπωλος, Κυανοχαίτης, Μελάνιππος…

    8 Αν και έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τους Κύκλωπες του Ομήρου, ωστόσο δεν ταυτίζονται με αυτούς. Το όνομά τους μαρτυρεί ότι οι πρώτοι Κύκλωπες ήταν μάλλον θεότητες της φύσης: Βρόντης είναι η βροντή, το όνομα του δεύτερου Κύκλωπα προέρχεται από τη λέξη στεροπή (αστεροπή, αστραπή) που σημαίνει αστραπή, ενώ του τρίτου σημαίνει λευκός (<αργός, αργήεις, αργής, αργινόεις) και υποδηλώνει τον κεραυνό από τη λευκή του λάμψη. Σε αυτή την άποψη συντείνει και μια αναφορά του Παυσανία σε ιερό παλιό προς τιμή τους, τον βωμό των Κυκλώπων, ο οποίος βρισκόταν στον ιερό περίβολο του ναού του Ποσειδώνα στον Ισθμό και στον οποίο τελούνταν θυσίες προς τιμή τους (ΙΙ, 2, 1).