Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
[172a] ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ. Είμαι καλά προετοιμασμένος, πιστεύω, γι᾽ αυτά που ρωτάτε να μάθετε. Νά, έτυχε ν᾽ ανεβαίνω προχτές απ᾽ το σπίτι μου, από το Φάληρο, στην Αθήνα, όταν κάποιος γνωστός μου, που ερχόταν πίσω μου, με είδε, με φώναξε από απόσταση κι είπε με περιπαιχτικό κάλεσμα: «Ε, κύριος, εσύ απ᾽ το Φάληρο, Απολλόδωρε, γιά περίμενε!». Κι εγώ κοντοστάθηκα και τον περίμενα.
Κι εκείνος είπε: «Απολλόδωρε, γιά δες, τώρα τελευταία σ᾽ αναζητούσα, θέλοντας να με κατατοπίσεις διεξοδικά για τη συνομιλία του Αγάθωνα, [172b] του Σωκράτη και του Αλκιβιάδη και των άλλων που παραβρέθηκαν τότε σ᾽ εκείνη τη συνεστίαση για το θέμα του έρωτα, ποιά ήταν· βέβαια κι ένας άλλος μου τη διηγήθηκε, που την είχε ακούσει από τον Φοίνικα, το γιο του Φιλίππου, και πρόσθεσε ότι την ήξερες κι εσύ. Όμως νά, δεν ήταν σε θέση να πει κάτι ξεκάθαρο· λοιπόν, μπες στον κόπο να μου τη διηγηθείς εσύ· γιατί, περισσότερο απ᾽ όποιον άλλο σ᾽ εσένα πέφτει ν᾽ αναδιηγηθείς την ομιλία του συντρόφου σου. Πριν αρχίσεις όμως, λέγε μου, παραβρέθηκες εσύ ο ίδιος σ᾽ αυτή τη συνομιλία ή όχι». Κι εγώ του αποκρίθηκα ότι «Απ᾽ ό,τι φαίνεται, ο αφηγητής σου δε σου αφηγήθηκε τίποτε, [172c] μα τίποτε το ξεκάθαρο, για να πιστεύεις ότι η συνομιλία —αυτή που με ρωτάς— έγινε πρόσφατα, έτσι που να παραβρεθώ κι εγώ». «Ναι, προσωπικά αυτό πιστεύω», αποκρίθηκε. «Από πού κι ως πού, Γλαύκων; του είπα. Αγνοείς ότι πάνε πολλά χρόνια που ο Αγάθων βρίσκεται στα ξένα, ενώ δεν πέρασαν ούτε τρία χρόνια απ᾽ τη μέρα που μοιράζομαι το χρόνο μου με τον Σωκράτη και η καθημερινή φροντίδα μου είναι να μη μου ξεφύγει τίποτα απ᾽ ό,τι λέει και ό,τι πράττει; [173a] Ενώ προηγουμένως τρέχοντας εδώ κι εκεί, έτσι, όπως το ᾽φερνε η τύχη, και πιστεύοντας ότι κάτι κάνω, ήμουν ο πιο αξιοθρήνητος του κόσμου, ούτε λίγο ούτε πολύ όπως εσύ καληώρα, μια και πιστεύεις ότι πρέπει να καταγίνεσαι μ᾽ ό,τι άλλο παρά να φιλοσοφείς». Κι εκείνος είπε: «Μη με ελεεινολογείς, αλλά πες μου πότε έγινε η συνομιλία που λέμε». Κι εγώ του αποκρίθηκα ότι «Ήμασταν ακόμη παιδιά τότε, τη χρονιά που ο Αγάθων πήρε τη νίκη με την παρθενική του τραγωδία, την επομένη της μέρας που τέλεσε τις επινίκιες θυσίες κι ο ίδιος και ο θίασός του». «Άρα πάνε πολλά χρόνια από τότε, όπως φαίνεται, είπε. Αλλά ποιός σου τα διηγήθηκε; Να ᾽λεγα, ο ίδιος ο Σωκράτης;».
[173b] «Όχι, μα τον Δία, αποκρίθηκα, αλλά εκείνος που τα διηγήθηκε στον Φοίνικα· νά, ήταν κάποιος Αριστόδημος, από το δήμο των Κυδαθηναίων, μικροκαμωμένος, ξυπόλυτος μια ζωή· και παραβρέθηκε στη συνομιλία, έτσι που ήταν απ᾽ τους πιο αφοσιωμένους οπαδούς του Σωκράτη εκείνο τον καιρό — αυτή την εντύπωση σχημάτισα. Και δεν έμεινα εκεί, αλλά ρώτησα, τότε κιόλας, τον Σωκράτη για ορισμένα απ᾽ όσα άκουσα απ᾽ εκείνον, κι αυτός με διαβεβαίωσε για την ακρίβεια της διήγησης εκείνου». «Τότε, τί στέκεσαι και δε μου τα διηγείσαι; όπως και να ᾽χει, ο δρόμος για την Αθήνα είναι ό,τι πρέπει για να πορευτούμε μιλώντας κι ακούοντας».
Και νά ᾽μαστε στο δρόμο μας να συζητούμε γι᾽ αυτά, [173c] κι έτσι, όπως είπα στην αρχή, είμαι καλά προετοιμασμένος. Τώρα, αν θεωρείτε υποχρέωσή μου να τα διηγηθώ και σε σας, νιώθω καθήκον μου να το πράξω. Γιατί κι εγώ γενικά, όταν ή ο ίδιος μου αναφέρομαι σε φιλοσοφικά θέματα ή ακούω άλλους να τ᾽ αναπτύσσουν, πέρα από την ωφέλεια που πιστεύω ότι καρπούμαι, νιώθω και χαρά, πώς να το πω, απερίγραπτη· αντίθετα, όταν ακούω γι᾽ άλλα θέματα, προπάντων για τα δικά σας, των πλούσιων και των ανθρώπων του χρήματος, κι ο ίδιος νιώθω αγανάχτηση και για σας, φίλοι μου, νιώθω οίκτο, που πιστεύετε ότι κάτι κάνετε, [173d] ενώ κάνετε ένα μηδενικό. Και ίσως απ᾽ τη μεριά σας να πιστεύετε ότι είμαι κακορίζικος, και πιστεύω ότι είναι πραγματικό αυτό που πιστεύετε· εγώ όμως για σας δεν το πιστεύω, αλλά το ξέρω και το καλοξέρω.
ΕΤΑΙΡΟΣ. Δε λες ν᾽ αλλάξεις ποτέ, Απολλόδωρε· νά, πάντοτε έχεις έναν κακό λόγο και για τον εαυτό σου και για τους άλλους και μου δίνεις την εντύπωση ότι όλους ανεξαίρετα, εκτός από τον Σωκράτη, τους θεωρείς αξιοθρήνητους, — ξεκινώντας από τον εαυτό σου. Τώρα, από πού άραγε σου κόλλησαν αυτό το παρατσούκλι και σε φωνάζουν «ο Μανιακός», δεν το ξέρω· πάντως στην κουβέντα σου τέτοιος είσαι μια ζωή· τα βάζεις και με τον εαυτό σου και μ᾽ όλο τον κόσμο, μ᾽ εξαίρεση τον Σωκράτη.