Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΞΕΝΟΦΩΝ

Ἑλληνικά (7.4.12-7.4.18)

[7.4.12] Σχεδὸν δὲ περὶ τοῦτον τὸν χρόνον τετελευτηκότος ἤδη τοῦ πρόσθεν Διονυσίου ὁ υἱὸς αὐτοῦ πέμπει βοήθειαν τοῖς Λακεδαιμονίοις δώδεκα τριήρεις καὶ ἄρχοντα αὐτῶν Τιμοκράτην. οὗτος οὖν ἀφικόμενος συνεξαιρεῖ αὐτοῖς Σελλασίαν· καὶ τοῦτο πράξας ἀπέπλευσεν οἴκαδε.
Μετὰ δὲ τοῦτο οὐ πολλῷ ὕστερον καταλαμβάνουσιν οἱ Ἠλεῖοι Λασιῶνα, τὸ μὲν παλαιὸν ἑαυτῶν ὄντα, ἐν δὲ τῷ παρόντι συντελοῦντα εἰς τὸ Ἀρκαδικόν. [7.4.13] οἱ μέντοι Ἀρκάδες οὐ παρωλιγώρησαν, ἀλλ᾽ εὐθὺς παραγγείλαντες ἐβοήθουν. ἀντεβοήθησαν δὲ καὶ τῶν Ἠλείων οἱ τριακόσιοι, καὶ ἔτι τετρακόσιοι. ἀντεστρατοπεδευμένων δὲ τὴν ἡμέραν ἐν ἐπιπεδεστέρῳ χωρίῳ τῶν Ἠλείων τῆς νυκτὸς οἱ Ἀρκάδες ἀναβαίνουσιν ἐπὶ τὴν τοῦ ὑπὲρ τῶν Ἠλείων ὄρους κορυφήν· ἅμα δὲ τῇ ἡμέρᾳ κατέβαινον ἐπὶ τοὺς Ἠλείους. οἱ δὲ ἰδόντες ἅμα μὲν ἐξ ὑπερδεξίου προσιόντας, ἅμα δὲ πολλαπλασίους, ἐκ πολλοῦ μὲν ἀπελθεῖν ᾐσχύνθησαν, ὁμόσε δ᾽ ἦλθον καὶ εἰς χεῖρας δεξάμενοι ἔφυγον· καὶ πολλοὺς μὲν ἄνδρας, πολλὰ δὲ ὅπλα ἀπώλεσαν, κατὰ δυσχωρίας ἀποχωροῦντες.
[7.4.14] Οἱ δὲ Ἀρκάδες διαπραξάμενοι ταῦτα ἐπορεύοντο ἐπὶ τὰς τῶν Ἀκρωρείων πόλεις. λαβόντες δὲ ταύτας πλὴν Θραύστου ἀφικνοῦνται εἰς Ὀλυμπίαν, καὶ περισταυρώσαντες τὸ Κρόνιον ἐνταῦθα ἐφρούρουν καὶ ἐκράτουν τοῦ Ὀλυμπιακοῦ ὄρους· ἔλαβον δὲ καὶ Μαργανέας ἐνδόντων τινῶν. οὕτω δὲ προκεχωρηκότων οἱ μὲν Ἠλεῖοι αὖ παντάπασιν ἠθύμησαν, οἱ δὲ Ἀρκάδες ἔρχονται ἐπὶ τὴν πόλιν. καὶ μέχρι μὲν τῆς ἀγορᾶς ἦλθον· ἐκεῖ μέντοι ὑποστάντες οἵ τε ἱππεῖς καὶ οἱ ἄλλοι αὐτῶν ἐκβάλλουσί τε αὐτοὺς καὶ ἀπέκτεινάν τινας καὶ τροπαῖον ἐστήσαντο. [7.4.15] ἦν μὲν οὖν καὶ πρότερον διαφορὰ ἐν τῇ Ἤλιδι. οἱ μὲν γὰρ περὶ Χάροπόν τε καὶ Θρασωνίδαν καὶ Ἀργεῖον εἰς δημοκρατίαν ἦγον τὴν πόλιν, οἱ δὲ περὶ Εὐάλκαν τε καὶ Ἱππίαν καὶ Στρατόλαν εἰς ὀλιγαρχίαν. ἐπεὶ δ᾽ οἱ Ἀρκάδες μεγάλην δύναμιν ἔχοντες σύμμαχοι ἐδόκουν εἶναι τοῖς δημοκρατεῖσθαι βουλομένοις, ἐκ τούτου δὴ θρασύτεροι οἱ περὶ τὸν Χάροπον ἦσαν, καὶ συνθέμενοι τοῖς Ἀρκάσιν ἐπιβοηθεῖν καταλαμβάνουσι τὴν ἀκρόπολιν. [7.4.16] οἱ δ᾽ ἱππεῖς καὶ οἱ τριακόσιοι οὐκ ἐμέλλησαν, ἀλλ᾽ εὐθὺς ἐχώρουν ἄνω, καὶ ἐκκρούουσιν αὐτούς· ὥστ᾽ ἔφυγον σὺν τῷ Ἀργείῳ καὶ Χαρόπῳ τῶν πολιτῶν περὶ τριακοσίους. οὐ πολὺ δ᾽ ὕστερον οὗτοι παραλαβόντες τῶν Ἀρκάδων τινὰς καταλαμβάνουσι Πύλον. καὶ πολλοὶ μέντοι πρὸς αὐτοὺς ἐκ τῆς πόλεως ἀπῇσαν τοῦ δήμου, ἅτε χωρίον τε καλὸν καὶ μεγάλην ῥώμην τὴν τῶν Ἀρκάδων σύμμαχον ἔχοντας. ἐνέβαλον δὲ καὶ ὕστερον εἰς τὴν χώραν τὴν τῶν Ἠλείων οἱ Ἀρκάδες, ὑπὸ τῶν φευγόντων ἀναπειθόμενοι ὡς ἡ πόλις προσχωρήσοιτο. [7.4.17] ἀλλὰ τότε μὲν οἱ Ἀχαιοὶ φίλοι γεγενημένοι τοῖς Ἠλείοις τὴν πόλιν αὐτῶν διεφύλαξαν· ὥστε οἱ Ἀρκάδες οὐδὲν ἄλλο πράξαντες ἢ δῃώσαντες αὐτῶν τὴν χώραν ἀπῆλθον. εὐθὺς μέντοι ἐκ τῆς Ἠλείας ἐξιόντες, αἰσθόμενοι τοὺς Πελληνέας ἐν Ἤλιδι ὄντας, νυκτὸς μακροτάτην ὁδὸν ἐλθόντες καταλαμβάνουσιν αὐτῶν Ὄλουρον· ἤδη γὰρ πάλιν προσεκεχωρήκεσαν οἱ Πελληνεῖς εἰς τὴν τῶν Λακεδαιμονίων συμμαχίαν. [7.4.18] ἐπεὶ δ᾽ ᾔσθοντο τὰ περὶ Ὀλούρου, περιελθόντες αὖ καὶ οὗτοι ὅπῃ ἐδύναντο εἰς τὴν αὑτῶν πόλιν Πελλήνην εἰσῆλθον. καὶ ἐκ τούτου δὴ ἐπολέμουν τοῖς ἐν Ὀλούρῳ Ἀρκάσι τε καὶ τῷ ἑαυτῶν παντὶ δήμῳ μάλα ὀλίγοι ὄντες· ὅμως δὲ οὐ πρόσθεν ἐπαύσαντο πρὶν ἐξεπολιόρκησαν τὸν Ὄλουρον.

[7.4.12] Τον ίδιο περίπου καιρό, καθώς ο προηγούμενος Διονύσιος είχε πια πεθάνει, ο γιος του έστειλε ενίσχυση στους Λακεδαιμονίους δώδεκα πολεμικά με διοικητή τον Τιμοκράτη. Τούτος, φτάνοντας, τους βοήθησε να κυριέψουν τη Σελλασία, κι ύστερα απ᾽ αυτή την επιτυχία έβαλε ξανά πλώρη για την πατρίδα του.
Λίγον καιρό μετά από τούτα οι Ηλείοι κατέλαβαν τον Λασιώνα, που άλλοτε τους ανήκε αλλά τώρα αποτελούσε τμήμα της Αρκαδικής Ομοσπονδίας. [7. 4.13] Οι Αρκάδες ωστόσο δεν έμειναν αδιάφοροι, παρά κήρυξαν ευθύς επιστράτευση και κίνησαν να τους χτυπήσουν. Από το μέρος των Ηλείων πάλι ήρθαν σ᾽ ενίσχυση οι Τριακόσιοι κι άλλοι τετρακόσιοι άνδρες. Καθώς οι Ηλείοι είχαν περάσει τη μέρα στρατοπεδευμένοι σε μια κάπως χαμηλή τοποθεσία, τη νύχτα οι Αρκάδες ανέβηκαν στην κορυφή του βουνού που ήταν πάνω από τους Ηλείους, και με τα ξημερώματα κατέβηκαν να τους επιτεθούν. Οι Ηλείοι τους είδαν να ᾽ρχονται καταπάνω τους από ψηλά, και συνάμα να ᾽ναι και πολύ περισσότεροι· όμως ντράπηκαν να υποχωρήσουν όσο οι άλλοι βρίσκονταν ακόμα μακριά, και προχώρησαν να τους συναντήσουν. Μόνο αφού ήρθαν σ᾽ αγώνα σώμα με σώμα τράπηκαν σε φυγή, κι η υποχώρησή τους μέσ᾽ από δύσβατο έδαφος τους στοίχισε πολλές απώλειες σ᾽ έμψυχο και άψυχο υλικό.
[7.4.14] Ύστερα απ᾽ αυτή την επιτυχία τους, οι Αρκάδες βάδισαν εναντίον των πόλεων των Ακρωρείων, τις κατέλαβαν εκτός από τη Θραύστο και κατόπιν έφτασαν στην Ολυμπία. Εκεί περίφραξαν το Κρόνιο κι εγκατέστησαν φρουρά, ελέγχοντας έτσι το βουνό της Ολυμπίας· κυρίεψαν και τα Μάργανα, τα οποία τους παραδόθηκαν από μερικούς κατοίκους. Όταν έφτασαν τα πράγματα σ᾽ αυτό το σημείο, οι Ηλείοι έχασαν ολωσδιόλου το ηθικό τους. Στο μεταξύ οι Αρκάδες βάδιζαν εναντίον της πόλης τους, κι έφτασαν ώς την Αγορά· εκεί όμως το ιππικό κι ο υπόλοιπος στρατός τούς αντιστάθηκαν, τους απέκρουσαν, σκότωσαν μερικούς κι έστησαν τρόπαιο.
[7.4.15] Υπήρχαν κι από πριν εσωτερικές έριδες στην Ήλιδα: οι οπαδοί του Χαρόπου, του Θρασωνίδα και του Αργείου ήθελαν δημοκρατία, ενώ οι οπαδοί του Ευάλκα, του Ιππία και του Στρατόλα ήθελαν ολιγαρχία. Καθώς λοιπόν οι Αρκάδες, που είχαν μεγάλη δύναμη, θεωρούνταν σύμμαχοι των δημοκρατικών, οι οπαδοί του Χαρόπου ξεθάρρεψαν, συνεννοήθηκαν με τους Αρκάδες ότι θα τους βοηθήσουν και κυρίεψαν την ακρόπολη. [7.4.16] Ωστόσο το ιππικό και οι Τριακόσιοι, χωρίς να χάσουν καιρό, αμέσως ανέβηκαν πάνω στην ακρόπολη και τους έδιωξαν· το αποτέλεσμα ήταν να εξοριστούν, μαζί με τον Χάροπο και τον Αργείο, κάπου τετρακόσιοι πολίτες. Λίγο αργότερα οι εξόριστοι, με τη βοήθεια μερικών Αρκάδων, κατέλαβαν την Πύλο. Τότε, καθώς είχαν στη διάθεσή τους καλή τοποθεσία και συμμάχους τούς Αρκάδες που ήταν τόσο δυνατοί, ήρθαν κι ενώθηκαν μαζί τους πολλοί δημοκρατικοί από την Ήλιδα.
Οι Αρκάδες έκαναν κι άλλη εισβολή στην Ηλεία, γιατί οι εξόριστοι τους έπεισαν ότι η πόλη θα προσχωρούσε σ᾽ αυτούς. [7.4.17] Εκείνη τη φορά όμως οι Αχαιοί, που είχαν γίνει φίλοι των Ηλείων, προστάτεψαν την πόλη τους. Έτσι οι Αρκάδες έφυγαν δίχως να πετύχουν τίποτ᾽ άλλο παρά να λεηλατήσουν τα εδάφη τους. Καθώς εξεκένωναν ωστόσο την Ηλεία, μαθαίνοντας ότι οι Πελληνείς βρίσκονταν στην Ήλιδα, διένυσαν τη νύχτα μια μεγάλη απόσταση και κυρίεψαν τον Όλουρο, που τους ανήκε. (Στο μεταξύ οι Πελληνείς είχαν προσχωρήσει και πάλι στη συμμαχία των Λακεδαιμονίων.) [7.4.18] Όταν οι Πελληνείς έμαθαν για τον Όλουρο, γύρισαν κι εκείνοι όπως όπως, κάνοντας έναν μεγάλο κύκλο, στην πόλη τους την Πελλήνη. Ύστερα απ᾽ αυτό, μόλο που ήταν λίγοι, εξακολούθησαν να πολεμάνε ταυτόχρονα τους Αρκάδες κι ολόκληρη τη δική τους δημοκρατική παράταξη, και δεν σταμάτησαν παρά αφού κατέλαβαν τον Όλουρο με πολιορκία.