Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ

Σαμία (283-324)


ΠΑ. μάγειρ᾽, ἐγώ, μὰ τοὺς θεούς, οὐκ οἶδα σὺ
ἐφ᾽ ὅ τι μαχαίρας περιφέρεις· ἱκανὸς γὰρ εἶ
285 λαλῶν κατακόψαι πάντα πράγματ᾽. (ΜΑΓΕΙΡΟΣ) ἄθλιε
ἰδιῶτ᾽. (ΠΑ.) ἐγώ; (ΜΑ.) δοκεῖς γέ μοι, νὴ τοὺς θεούς.
εἰ πυνθάνομαι πόσας τραπέζας μέλλετε
ποεῖν, πόσαι γυναῖκές εἰσι, πηνίκα
ἔσται τὸ δεῖπνον, εἰ δεήσει προσλαβεῖν
290 τραπεζοποιόν, εἰ κέραμός ἐστ᾽ ἔνδοθεν
ὑμῖν ἱκανός, εἰ τοὐπτάνιον κατάστεγον,
εἰ τἆλλ᾽ ὑπάρχει πάντα— (ΠΑ.) κατακόπτεις γέ με
εἰ λανθάνει σε, φίλτατ᾽, εἰς περικόμματα,
οὐχ ὡς ἔτυχεν. (ΜΑ.) οἴμωζε. (ΠΑ.) καὶ σύ, τοῦτό γε
295 παντὸς ἕνεκ᾽. ἀλλὰ παράγετ᾽ εἴσω. ΔΗ. Παρμένων.
(ΠΑ.) ἐμέ τις κέκληκε; (ΔΗ.) ναιχί. (ΠΑ.) χαῖρε, δέσποτα.
(ΔΗ.) τὴν σφυρίδα καταθεὶς ἧκε δεῦρ᾽. (ΠΑ.) ἀγαθῇ τύχῃ.
(ΔΗ.) τοῦτον γὰρ οὐδέν, ὡς ἐγᾦμαι, λανθάνοι
τοιοῦτον ἂν πραττόμενον ἔργον· ἔστι γὰρ
300 περίεργος, εἴ τις ἄλλος. ἀλλὰ τὴν θύραν
προϊὼν πέπληχε. (ΠΑ.) δίδοτε, Χρυσί, πάνθ᾽ ὅσ᾽ ἂν
ὁ μάγειρος αἰτῇ, τὴν δὲ γραῦν φυλάττετε
ἀπὸ τῶν κεραμίων, πρὸς θεῶν. τί δεῖ ποεῖν
δέσποτα; (ΔΗ.) τί δεῖ ποεῖν ‹σε›; δεῦρ᾽ ἀπὸ τῆς θύρας·
305 ἔτι μικρόν. (ΠΑ.) ἤν. (ΔΗ.) ἄκουε δή μου, Παρμένων·
, ἐγώ σε μαστιγοῦν, μὰ τοὺς δώδεκα θεούς
οὐ βούλομαι διὰ πολλά. (ΠΑ.) μαστιγοῦν; τί δὲ
πεπόηκα; (ΔΗ.) συγκρύπτεις τι πράγμ᾽, ᾔσθημ᾽. [ΠΑ.] ἐγώ;
μὰ τὸν Διόνυσον, μὰ τὸν Ἀπόλλω τουτονί,
310 μὰ τὸν Δία τὸν Σωτῆρα, μὰ τὸν Ἀσκληπιὸν—
(ΔΗ.) παῦ᾽· μηδὲν ὄμνυ᾽· οὐ γὰρ εἰκάζων λέγω.
(ΠΑ.) ἢ μήποτ᾽ ἆρ᾽— (ΔΗ.) οὗτος, βλέπε δεῦρ᾽ (ΠΑ.) ἰδού, βλέπω.
(ΔΗ.) τὸ παιδίον τίνος ἐστίν; (ΠΑ.) ἤν. (ΔΗ.) τὸ παιδίον
τίνος ἐστ᾽ ἐρωτῶ. (ΠΑ.) Χρυσίδος. (ΔΗ.) πατρὸς δὲ τοῦ;
315 (ΠΑ.) σόν, φ[ησιν]. (ΔΗ.) ἀπόλωλας· φενακίζεις μ᾽. (ΠΑ.) ἐγώ;
(ΔΗ.) εἰδότα γ᾽ ἀκριβῶς πάντα καὶ πεπυσμένον
ὅτι Μοσχίωνός ἐστιν, ὅτι σύνοισθα σύ,
ὅτι δι᾽ ἐκεῖνον αὐτὸ νῦν αὕτη τρέφει.
(ΠΑ.) τίς φησι; (ΔΗ.) πάντες. ἀλλ᾽ ἀπόκριναι τοῦτό μοι·
320 ταῦτ᾽ ἐστίν; (ΠΑ.) ἔστι, δέσποτ᾽, ἀλλὰ λανθάνειν—
ΔΗ. τί λανθάνειν; ἱμάντα παίδων τις δότω
ἐπὶ τουτονί μοι τὸν ἀσεβῆ. (ΠΑ.) μή, πρὸς θεῶν.
(ΔΗ.) στίξω σε, νὴ τὸν Ἥλιον. (ΠΑ.) στίξεις ἐμέ;
(ΔΗ.) ἤδη γ᾽. (ΠΑ.) ἀπόλωλα. (ΔΗ.) ποῖ σύ, ποῖ, μαστιγία;


ΠΑΡ. Εγώ δεν ξέρω, μάγειρε, μα τους θεούς,
 τί τα θέλεις τα μαχαίρια που κουβαλάς.
 Αφού είσαι ικανός να κατακόψεις τα πάντα
 285με τη φλυαρία σου. ΜΑΓΕΙΡΟΣ. Άθλιο ανθρωπάκι. ΠΑΡ. Εγώ;
 ΜΑΓ. Τέτοιος μου φαίνεσαι, μα τους θεούς.
 Αν ρωτάω πόσα τραπέζια θα στρώσετε,
 πόσες είναι οι γυναίκες, πότε θα γίνει
 το δείπνο, αν χρειαστεί να προσλάβουμε
 διευθυντή της τραπεζαρίας, αν έχει το σπίτι σας
 290αρκετά πιάτα και ποτήρια, αν έχει στέγη
 όλο το μαγεριό, αν υπάρχουν όλα τ᾽ άλλα…
 ΠΑΡ. Αν δεν το έχεις αντιληφθεί, αγαπητέ μου,
 με κόβεις κομματάκια με μεγάλη τέχνη.
 ΜΑΓ. Σκάσε. ΠΑΡ. Και συ επίσης, για το καλό όλων.
 295Αλλά περάστε μέσα. ΔΗΜ. Παρμένων. ΠΑΡ. Με φώναξε κανείς;
 ΔΗΜ. Ναι. ΠΑΡ. Σε χαιρετώ, κύριε. ΔΗΜ. Άφησε μέσα το καλάθι
 κι έλα εδώ. ΠΑΡ. Σε καλό να μου βγει.
 ΔΗΜ. Αυτού, όπως νομίζω, δεν μπορεί να του ξεφεύγει
 κανένα τέτοιο γεγονός. Δεν υπάρχει άλλος
 300πιο περίεργος. Αλλά βγαίνει έξω. ΠΑΡ. Δίνετε, Χρυσί,
 ό,τι σας ζητά ο μάγειρος και, για τους θεούς, τον νου σας
 στη γριά, μην πλησιάσει τις στάμνες με το κρασί.
 Τί διατάζετε να κάνω, κύριε;
 ΔΗΜ. Τί διατάζω να κάνεις; Γιά έλα από την πόρτα
 κατά δω. Λίγο ακόμη. ΠΑΡ. Μάλιστα. ΔΗΜ. Άκουσε εδώ,
 305Παρμένων. Εγώ δεν θέλω, μα τους δώδεκα θεούς,
 να σε μαστιγώσω, για πολλούς λόγους. ΠΑΡ. Να με μαστιγώσεις;
 Γιατί, τί έκανα; ΔΗΜ. Έμαθα ότι μου κρύβεις κάτι.
 ΠΑΡ. Εγώ; Όχι μα τον Διόνυσο, μα αυτόν εδώ τον Απόλλωνα,
 310μα τον Δία τον Σωτήρα, μα τον Ασληπιό—
 ΔΗΜ. Σταμάτα, μην ορκίζεσαι. Έχω αποδείξεις.
 ΠΑΡ. Να μη σώσω να— ΔΗΜ. Γιά κοίταξέ με. ΠΑΡ. Νά, σε κοιτάζω.
 ΔΗΜ. Τίνος είναι το παιδί; ΠΑΡ. Μάλιστα. ΔΗΜ. Το παιδί, σ᾽ ερωτώ
 τίνος είναι; ΠΑΡ. Της Χρυσίδος. ΔΗΜ. Και τίνος πατέρα;
 315ΠΑΡ. Δικό σου, λέει. ΔΗΜ. Χάθηκες· με κοροϊδεύεις. ΠΑΡ. Εγώ;
 ΔΗΜ. Τα ξέρω καλά όλα, τα έμαθα, ότι είναι
 του Μοσχίωνος, ότι κι εσύ το ξέρεις, ότι για χάρη του
 αυτή τώρα το φροντίζει. ΠΑΡ. Ποιός τα λέει;
 ΔΗΜ. Όλοι. Αλλά σ᾽ αυτό να μου απαντήσεις: Αυτά είναι αλήθεια;
 320ΠΑΡ. Είναι, κύριέ μου, αλλά το έχουν μυστικό— ΔΗΜ. Τί μυστικό;
 Ένα μαστίγιο κάποιος να μου φέρει γι᾽ αυτόν
 τον αλιτήριο. ΠΑΡ. Μη, για τους θεούς. ΔΗΜ. Θα σε στιγματίσω,
 μα τον Ήλιο. ΠΑΡ. Θα με στιγματίσεις; ΔΗΜ. Τώρα αμέσως.
 ΠΑΡ. Είμαι χαμένος. ΔΗΜ. Πού φεύγεις, πού, απατεώνα;