ΔΙΟΓΕΝΗΣ
[25] Τί λογής άνθρωποι ήμασταν στη ζωή μας, Φιλοσοφία, το γνωρίζεις με κάθε λεπτομέρεια, και τα λόγια δεν χρειάζονται καθόλου. Και για να μην αναφερθώ καθόλου σ᾽ εμένα, ποιός δεν ξέρει για τον Πυθαγόρα από δω και τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και τον Χρύσιππο και τους άλλους, πόσα ωραία πράγματα πρόσφεραν στην ανθρώπινη ζωή; Θα μιλήσω όμως τώρα για τις προσβολές που εκτόξευσε ενάντια σ᾽ εμάς, που είμαστε τόσο διαπρεπείς, αυτός εδώ ο τρισκαταραμένος Παρρησιάδης.
Είναι κάποιος ρήτορας, όπως λένε, που εγκατέλειψε τα δικαστήρια και τις επιτυχίες που μπορεί να έχει κανείς σ᾽ αυτά, και όση ρητορική δεινότητα ή ενεργητικότητα είχε αποκτήσει εκεί, την έστρεψε ολόκληρη εναντίον μας. Δεν σταματάει να μας κακολογεί, αποκαλώντας μας αγύρτες και απατεώνες, και επιπλέον παρασύρει τα πλήθη να μας περιγελούν και να μας περιφρονούν, σαν να είμαστε τιποτένιοι. Κι ακόμη χειρότερα, έχει κάνει ήδη τους περισσότερους να μισούν και εμάς τους ίδιους και εσένα, τη Φιλοσοφία, αποκαλώντας φλυαρίες και αερολογίες τις απόψεις σου και παρουσιάζοντας κοροϊδευτικά τα σημαντικότερα απ᾽ όσα μας δίδαξες, με αποτέλεσμα αυτός να δέχεται χειροκροτήματα και επαίνους από τους θεατές, ενώ εμείς εξευτελιζόμαστε. Κάτι τέτοιο είναι βέβαια από τη φύση του ο πολύς κόσμος: χαίρονται με όσους κοροϊδεύουν και διακωμωδούν, και μάλιστα όταν διασύρονται αυτά που θεωρούνται τα πιο αξιοσέβαστα, όπως ακριβώς και παλαιότερα χαίρονταν με τον Αριστοφάνη και τον Εύπολη, που παρουσίαζαν επάνω στη σκηνή για γελοιοποίηση αυτόν εδώ τον Σωκράτη, και τον διακωμωδούσαν με κάποιες παράξενες κωμωδίες γι᾽ αυτόν.
Ωστόσο εκείνοι τολμούσαν τέτοια πράγματα εναντίον ενός ανθρώπου, και μάλιστα το έκαναν στη γιορτή του Διονύσου, όπου αυτό επιτρεπόταν, και ο σκωπτικός αστεϊσμός λογαριαζόταν ως ένα από τα στοιχεία της γιορτής, και
ίσως χαιρόταν ο θεός,
που αγαπάει το γέλιο.
[26] Αυτός εδώ όμως συγκεντρώνει τους καλύτερους και, έχοντας από καιρό μελετήσει και προετοιμαστεί και καταγράψει σ᾽ ένα χοντρό βιβλίο κάποιες συκοφαντίες, κακολογεί μεγαλόφωνα τον Πλάτωνα, τον Πυθαγόρα, τον Αριστοτέλη από δω, τον Χρύσιππο από κει, εμένα, και γενικά τους πάντες, χωρίς ούτε καμιά γιορτή να το επιτρέπει ούτε να του έχουμε κάνει εμείς κάτι προσωπικά. Θα υπήρχε βέβαια κάποια δικαιολογία γι᾽ αυτόν, αν ενεργούσε έτσι υπερασπιζόμενος τον εαυτό του, όχι όμως όταν κάνει ο ίδιος την αρχή.
Και το χειρότερο απ᾽ όλα είναι ότι, ενεργώντας με τέτοιον τρόπο, σφετερίζεται, Φιλοσοφία, και το δικό σου όνομα. Επίσης προσεταιρίστηκε τον Διάλογο, που είναι δικός μας υπηρέτης, και τον χρησιμοποιεί ως σύντροφο και εκπρόσωπό του εναντίον μας. Και επιπλέον παραπλάνησε τον Μένιππο, έναν δικό μας συνάδελφο, ώστε να συμμετέχει στις περισσότερες διακωμωδήσεις του, κι αυτός είναι ο μόνος που δεν παρευρίσκεται εδώ ούτε συμμετέχει μαζί μας στην παρουσίαση των κατηγοριών, έχοντας προδώσει το κοινό συμφέρον.
[27] Για όλα αυτά είναι δίκαιο να υποστεί τιμωρία. Τί θα μπορούσε τάχα να πει, έχοντας διασύρει τα πιο αξιοσέβαστα πράγματα μπροστά σε τόσους μάρτυρες; Θα είναι χρήσιμο και για κείνους κάτι τέτοιο, να τον δουν δηλαδή να τιμωρείται, ώστε κανένας άλλος στο εξής να μην περιφρονεί τη Φιλοσοφία. Γιατί το να μένει κανείς ήσυχος και να ανέχεται να τον προσβάλλουν θα μπορούσε να θεωρηθεί, και πολύ σωστά, δείγμα όχι μετριοπάθειας, αλλά ανανδρίας και ανοησίας. Εκείνα, ας πούμε, τα τελευταία ποιός θα μπορούσε να τα ανεχτεί; Μας παρουσίασε σαν τιποτένιους δούλους στον χώρο της δημοπρασίας, όρισε κι έναν κήρυκα, και μας ξεπούλησε, όπως λένε, άλλους σε υψηλή τιμή, άλλους για μία αττική μνα, κι εμένα, αυτός εδώ ο τρισπαλιάνθρωπος, για δύο οβολούς. Και οι παρευρισκόμενοι γελούσαν.
Για όλα αυτά λοιπόν και εμείς οι ίδιοι ανεβήκαμε στον επάνω κόσμο εξοργισμένοι, και από σένα έχουμε την αξίωση να πάρεις εκδίκηση για μας, που δεχτήκαμε τη χειρότερη προσβολή.
ΑΝΑΣΤΗΜΕΝΟΙ
[28] Μπράβο, Διογένη· ωραία τα είπες όλα όσα έπρεπε για λογαριασμό όλων.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Σταματήστε τους επαίνους. Χύσε στην κλεψύδρα νερό για την απολογία του κατηγορουμένου. Κι εσύ, ο Παρρησιάδης, μίλα τώρα που ήρθε η σειρά σου. Για σένα τρέχει τώρα το νερό· μην καθυστερείς λοιπόν.