[4] Και η παρομοίωση είναι, στην ουσία, μεταφορά: η διαφορά της από τη μεταφορά είναι μικρή. Να πει ο ποιητής για τον Αχιλλέα «όρμησε σαν λιοντάρι», είναι παρομοίωση· αν όμως πει γι᾽ αυτόν «λιοντάρι όρμησε», είναι μεταφορά: καθώς και οι δυο είναι αντρείοι, ο ποιητής —κάνοντας μεταφορά— ονόμασε τον Αχιλλέα λιοντάρι. Η παρομοίωση μπορεί να χρησιμοποιείται και στον πεζό λόγο, σπάνια όμως, επειδή έχει έναν χαρακτήρα ποιητικό. Τα στοιχεία για τον σχηματισμό τους πρέπει να αντλούνται από εκεί που αντλούνται και τα στοιχεία για τον σχηματισμό των μεταφορών· γιατί οι παρομοιώσεις είναι και αυτές μεταφορές: η διαφορά τους βρίσκεται μόνο σ᾽ αυτό που είπαμε. Παρομοίωση είναι π.χ. αυτό που είπε ο Ανδροτίων για τον Ιδριέα, ότι είναι όμοιος με τα σκυλάκια που μόλις τα έλυσαν από την αλυσίδα τους: εκείνα ορμούν στους ανθρώπους και τους δαγκώνουν, παρόμοια όμως επικίνδυνος είναι και ο Ιδριέας από τη στιγμή που απολύθηκε από τη φυλακή. Έτσι και ο Θεοδάμας παρομοίασε τον Αρχίδαμο με κάποιον Εύξενο αδαή της γεωμετρίας κατ᾽ αναλογίαν· γιατί και ο Εύξενος θα είναι ένας Αρχίδαμος γνώστης της γεωμετρίας. Άλλο παράδειγμα είναι η φράση του Πλάτωνα στην Πολιτεία, ότι αυτοί που σκυλεύουν τους νεκρούς μοιάζουν με τα σκυλάκια που δαγκώνουν τις πέτρες, δεν αγγίζουν όμως αυτόν που τους τις πετάει· όπως και η άλλη του φράση για τον λαό, ότι μοιάζει με έναν γερό και δυνατό καπετάνιο πλοίου, που είναι όμως κάπως κουφός· η φράση του επίσης η σχετική με τους στίχους των ποιητών, ότι μοιάζουν με τους ανθρώπους [1407a] που είναι στην ακμή της ηλικίας τους, δεν είναι όμως ωραίοι: όπως τα άτομα αυτά, όταν χάσουν τη δροσιά της νιότης τους, έτσι και οι στίχοι, όταν δεν υπάρχει πια το μέτρο τους, δεν μοιάζουν με αυτό που ήταν. Το ίδιο και η φράση του Περικλή για τους Σαμίους, ότι μοιάζουν με τα παιδάκια που δέχονται τη μπουκιά που τους δίνουν, όμως με κλάματα· όπως και η φράση του για τους Βοιωτούς, ότι μοιάζουν με τα πουρνάρια: όπως τα πουρνάρια ξεσκίζουν το ένα το άλλο, το ίδιο και οι Βοιωτοί με τους πολέμους που κάνουν μεταξύ τους. Αλλά και ο Δημοσθένης είπε για τον λαό ότι μοιάζει με αυτούς που στο πλοίο παθαίνουν ναυτία. Και ο Δημοκράτης, επίσης, παρομοίασε τους ρήτορες με τις παραμάνες που καταπίνουν οι ίδιες τη μπουκιά και αλείφουν τα χείλη των παιδιών με σάλιο. Έτσι και ο Αντισθένης παρομοίασε τον κοκαλιάρη Κηφισόδοτο με λιβάνι, που προκαλεί ευχαρίστηση στους άλλους καθώς αναλίσκεται το ίδιο. Όλες αυτές τις εκφράσεις μπορεί κανείς να τις πει και ως παρομοιώσεις και ως μεταφορές. Είναι επομένως φανερό ότι όλες οι εκφράσεις που χρησιμοποιήθηκαν ως μεταφορές και επιδοκιμάστηκαν μπορούν πολύ καλά να χρησιμοποιηθούν και ως παρομοιώσεις, καθώς και οι παρομοιώσεις ως μεταφορές που τους λείπουν κάποιες περιγραφικές λεπτομέρειες. Η μεταφορά, πάντως, που έχει σχηματισθεί κατ᾽ αναλογίαν πρέπει πάντοτε να κρατάει την αντιστοιχία των δύο όρων που ανήκουν στο ίδιο γένος. Παράδειγμα: αν η κούπα είναι η ασπίδα του Διονύσου, μπορεί εξίσου ταιριαστά να ονομασθεί και η ασπίδα κούπα του Άρη.
Από αυτά λοιπόν τα στοιχεία συντίθεται ο ρητορικός λόγος.