Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ

Ἁλιεὺς ἢ Ἀναβιοῦντες (17-20)


ΑΛΗΘΕΙΑ
[17] Ἄπιτε ὑμεῖς· ἐγὼ γὰρ οὐδὲν δέομαι ἀκούειν ἃ πάλαι οἶδα ὁποῖά ἐστιν.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ἀλλ᾽ ἡμῖν, ὦ Ἀλήθεια, ἐν δέοντι συνδικάζοις ἂν καὶ καταμηνύοις ἕκαστα.
ΑΛΗΘΕΙΑ
Οὐκοῦν ἐπάγωμαι καὶ τὼ θεραπαινιδίω τούτω εὐνοϊκοτάτω μοι ὄντε;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Καὶ μάλα ὁπόσας ἂν ἐθέλῃς.
ΑΛΗΘΕΙΑ
Ἕπεσθον, ὦ Ἐλευθερία καὶ Παρρησία, μεθ᾽ ἡμῶν, ὡς τὸν δείλαιον τουτονὶ ἀνθρωπίσκον ἐραστὴν ἡμέτερον ὄντα καὶ κινδυνεύοντα ἐπὶ μηδεμιᾷ προφάσει δικαίᾳ σῶσαι δυνηθῶμεν. σὺ δέ, ὦ Ἔλεγχε, αὐτοῦ περίμεινον.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Μηδαμῶς, ὦ δέσποινα, ἡκέτω δὲ καὶ οὗτος, εἰ καί τις ἄλλος· οὐ γὰρ τοῖς τυχοῦσι θηρίοις προσπολεμῆσαι δεήσει με, ἀλλ᾽ ἀλαζόσιν ἀνθρώποις καὶ δυσελέγκτοις, ἀεί τινας ἀποφυγὰς εὑρισκομένοις, ὥστε ἀναγκαῖος ὁ Ἔλεγχος.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Ἀναγκαιότατος μὲν οὖν· ἄμεινον δέ, εἰ καὶ τὴν Ἀπόδειξιν παραλάβοις.
ΑΛΗΘΕΙΑ
Ἕπεσθε πάντες, ἐπείπερ ἀναγκαῖοι δοκεῖτε πρὸς τὴν δίκην.
ΠΛΑΤΩΝ
[18] Ὁρᾷς; προσεταιρίζεται καθ᾽ ἡμῶν, ὦ Φιλοσοφία, τὴν Ἀλήθειαν.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Εἶτα δέδιτε, ὦ Πλάτων καὶ Χρύσιππε καὶ Ἀριστότελες, μή τι ψεύσηται ὑπὲρ αὐτοῦ Ἀλήθεια οὖσα;
ΠΛΑΤΩΝ
Οὐ τοῦτο, ἀλλὰ δεινῶς πανοῦργός ἐστιν καὶ κολακικός· ὥστε παραπείσει αὐτήν.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Θαρρεῖτε· οὐδὲν μὴ γένηται ἄδικον, Δικαιοσύνης ταύτης συμπαρούσης. [19] ἀνίωμεν οὖν. ἀλλὰ εἰπέ μοι σύ, τί σοι τοὔνομα;
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Ἐμοί; Παρρησιάδης Ἀληθίωνος τοῦ Ἐλεγξικλέους.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Πατρὶς δέ;
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Σύρος, ὦ Φιλοσοφία, τῶν Ἐπευφρατιδίων. ἀλλὰ τί τοῦτο; καὶ γὰρ τούτων τινὰς οἶδα τῶν ἀντιδίκων μου οὐχ ἧττον ἐμοῦ βαρβάρους τὸ γένος· ὁ τρόπος δὲ καὶ ἡ παιδεία οὐ κατὰ Σολέας ἢ Κυπρίους ἢ Βαβυλωνίους ἢ Σταγειρίτας. καίτοι πρός γε σὲ οὐδὲν ἂν ἔλαττον γένοιτο οὐδ᾽ εἰ τὴν φωνὴν βάρβαρος εἴη τις, εἴπερ ἡ γνώμη ὀρθὴ καὶ δικαία φαίνοιτο οὖσα.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
[20] Εὖ λέγεις· ἄλλως γοῦν ἠρόμην. ἡ τέχνη δέ σοι τίς; ἄξιον γὰρ ἐπίστασθαι τοῦτό γε.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Μισαλαζών εἰμι καὶ μισογόης καὶ μισοψευδὴς καὶ μισότυφος καὶ μισῶ πᾶν τὸ τοιουτῶδες εἶδος τῶν μιαρῶν ἀνθρώπων· πάνυ δὲ πολλοί εἰσιν, ὡς οἶσθα.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ἡράκλεις, πολυμισῆ τινα μέτει τὴν τέχνην.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Εὖ λέγεις· ὁρᾷς γοῦν ὁπόσοις ἀπεχθάνομαι καὶ ὡς κινδυνεύω δι᾽ αὐτήν.
Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τὴν ἐναντίαν αὐτῇ πάνυ ἀκριβῶς οἶδα, λέγω δὲ τὴν ἀπὸ τοῦ φιλο τὴν ἀρχὴν ἔχουσαν· φιλαλήθης τε γὰρ καὶ φιλόκαλος καὶ φιλαπλοϊκὸς καὶ ὅσα τῷ φιλεῖσθαι συγγενῆ. πλὴν ἀλλ᾽ ὀλίγοι πάνυ ταύτης ἄξιοι τῆς τέχνης, οἱ δὲ ὑπὸ τῇ ἐναντίᾳ ταττόμενοι καὶ τῷ μίσει οἰκειότεροι πεντακισμύριοι. κινδυνεύω τοιγαροῦν τὴν μὲν ὑπ᾽ ἀργίας ἀπομαθεῖν ἤδη, τὴν δὲ πάνυ ἠκριβωκέναι.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Καὶ μὴν οὐκ ἐχρῆν· τοῦ γὰρ αὐτοῦ καὶ τάδε, φασί, καὶ τάδε· ὥστε μὴ διαίρει τὼ τέχνα· μία γὰρ ἐστὸν δύ᾽ εἶναι δοκούσα.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Ἄμεινον σὺ ταῦτα οἶσθα, ὦ Φιλοσοφία. τὸ μέντοι ἐμὸν τοιοῦτόν ἐστιν, οἷον τοὺς μὲν πονηροὺς μισεῖν, ἐπαινεῖν δὲ τοὺς χρηστοὺς καὶ φιλεῖν.


ΑΛΗΘΕΙΑ
[17] Εσείς πηγαίνετε. Εγώ όμως δεν είναι καθόλου απαραίτητο να ακούσω αυτά που από καιρό γνωρίζω τί λογής είναι.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Θα ήταν όμως για μας, Αλήθεια, απαραίτητο να συμμετέχεις μαζί μας στη δίκη και να μας πληροφορείς για το καθετί.
ΑΛΗΘΕΙΑ
Να πάρω λοιπόν μαζί μου κι αυτές τις δύο υπηρέτριες, που είναι οι καλύτερες συγκάτοικοι μου;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ασφαλώς, και μάλιστα οσεσδήποτε θέλεις.
ΑΛΗΘΕΙΑ
Ακολουθήστε μας, Ελευθερία και Παρρησία, για να μπορέσουμε να σώσουμε αυτό εδώ το δύστυχο ανθρωπάκι, που είναι θαυμαστής μας και που κινδυνεύει κατηγορούμενος, χωρίς να υπάρχει κανένα δίκαιο πρόσχημα. Κι εσύ, Έλεγχε, περίμενε εδώ.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Κάθε άλλο, αφέντισσα. Ας έρθει κι αυτός, αν πρόκειται να έρθει οποιοσδήποτε άλλος, γιατί θα χρειαστεί να συγκρουστώ με θηρία όχι συνηθισμένα, αλλά με ανθρώπους φαντασμένους, που είναι δύσκολο να τους αντικρούσεις, γιατί συνεχώς βρίσκουν κάποιον τρόπο να ξεφεύγουν· συνεπώς ο Έλεγχος είναι απαραίτητος.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Ασφαλώς και είμαι απολύτως απαραίτητος. Θα ήταν όμως καλύτερα, αν έπαιρνες μαζί σου και την Απόδειξη.
ΑΛΗΘΕΙΑ
Ακολουθήστε με όλοι, μια και φαίνεται πως είστε απαραίτητοι για τη δίκη.
ΠΛΑΤΩΝΑΣ
[18] Βλέπεις, Φιλοσοφία; Προσπαθεί να πάρει με το μέρος του εναντίον μας την Αλήθεια.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Καλά, και φοβάστε, Πλάτωνα και Χρύσιππε και Αριστοτέλη, μήπως πει κάποιο ψέμα για να τον υπερασπιστεί, ενώ είναι η Αλήθεια;
ΠΛΑΤΩΝΑΣ
Όχι αυτό, αλλά είναι φοβερά πανούργος και επιτήδειος κόλακας· συνεπώς θα την ξεγελάσει.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Μη φοβάστε. Δεν πρόκειται να συμβεί απολύτως τίποτε άδικο, αφού είναι παρούσα μαζί μας αυτή εδώ η Δικαιοσύνη. [19] Πες μου όμως εσύ, ποιό είναι το όνομά σου;
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Το δικό μου; Παρρησιάδης, γιος του Αληθίωνα, του γιου τού Ελεγξικλή.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Και η πατρίδα σου;
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Είμαι Σύρος, Φιλοσοφία, από την περιοχή του Ευφράτη. Αλλά τί μ᾽ αυτό; Γνωρίζω πως και μερικοί από αυτούς εδώ τους αντιδίκους μου δεν είναι λιγότερο αλλοεθνείς από μένα στην καταγωγή τους. Οι τρόποι τους όμως και η παιδεία τους δεν είναι όπως των άλλων Σολέων ή Κυπρίων ή Βαβυλωνίων ή Σταγειριτών. Άλλωστε για σένα τουλάχιστον κανένας δεν θα ήταν κατώτερος, ακόμη κι αν ήταν ανελλήνιστος στη γλώσσα του, αν η σκέψη του ήταν ολοφάνερα σωστή και δίκαιη.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
[20] Καλά λες. Το ρώτησα χωρίς λόγο. Ποιά όμως είναι η ειδίκευσή σου; Αυτό τουλάχιστον αξίζει να το γνωρίζω.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Είμαι μισαλαζόνας και μισαπατεώνας και μισοψευδής και μισυποκριτής και μισώ ολόκληρη την κατηγορία αυτού του είδους των απαίσιων ανθρώπων. Και είναι πάρα πολλοί, όπως ξέρεις.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ηρακλή μου, έχεις μια πολύ μισοπαθή ειδίκευση.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Καλά λες. Βλέπεις βέβαια πόσοι με εχθρεύονται και πόσο κινδυνεύω εξαιτίας της. Κι όχι μόνο αυτήν, αλλά και την αντίθετή της γνωρίζω με μεγάλη ακρίβεια· εννοώ εκείνην που αρχίζει από το «φιλο-»: είμαι δηλαδή φιλαλήθης και φιλόκαλος και φιλαπλοϊκός και όλα όσα έχουν συγγένεια με τη φιλία. Ωστόσο είναι πολύ λίγοι εκείνοι που αξίζουν αυτή την ειδίκευση, ενώ εκείνοι που κατατάσσονται στην αντίθετη παράταξη, και συγγενεύουν περισσότερο με το μίσος, είναι καμιά πενηνταριά χιλιάδες. Κοντεύω λοιπόν τη μια να την ξεχάσω πια από την αχρηστία, ενώ στην άλλη να εξειδικευτώ σε λεπτομέρειες.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Κι όμως, δεν θα ᾽πρεπε. Δουλειά του ίδιου, λένε, και το ᾽να και τ᾽ άλλο. Συνεπώς μην τις ξεχωρίζεις τις δύο ειδικεύσεις· είναι μία, παρόλο που φαίνονται δύο.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Εσύ τα ξέρεις καλύτερα αυτά, Φιλοσοφία. Η δική μου πάντως θέση είναι η εξής: από τη μια να μισώ τους κακοήθεις, κι από την άλλη να επαινώ τους έντιμους, και να ᾽μαι φίλος τους.