[5.7.27] Πρώτα πρώτα όλοι εσείς δεν θα έχετε το δικαίωμα ούτε πόλεμο να κάνετε ενάντια σ᾽ όποιον θέλετε ούτε και να τον σταματήσετε, παρά όποιος τύχει θα οδηγεί μόνος το στρατό όπου θελήσει. Και αν σας έρθουν τίποτε απεσταλμένοι για να σας ζητήσουν ειρήνη ή κάτι άλλο, θα τους σκοτώσει όποιος το επιθυμήσει κι έτσι θα γίνει αίτιος να μην ακούσετε τους λόγους εκείνων που έρχονται να συζητήσουν μαζί σας. [5.7.28] Ύστερα εκείνους που θα εκλέξετε σεις όλοι για αρχηγούς, δεν θα τους λογαριάζουν καθόλου, κι αν κανείς εκλέξει τον εαυτό του στρατηγό και θέλει να φωνάζει «χτύπα! χτύπα!», αυτός θα είναι ικανός και τον αρχηγό του να σκοτώσει αδίκαστο και όποιον απλό στρατιώτη θελήσει, φτάνει να υπάρχουν εκείνοι που θα πειθαρχήσουν στα λόγια του, όπως έγινε και τώρα. [5.7.29] Σκεφτείτε ακόμα τί κακό σας έχουν κάμει αυτοί οι αυτοδιορισμένοι στρατηγοί. Πρώτα πρώτα ο Ζήλαρχος ο αγορανόμος και αν σας έβλαψε, έφυγε με το πλοίο χωρίς να τιμωρηθεί. Αν όμως δεν σας έβλαψε, έφυγε από το στρατό, γιατί φοβήθηκε μήπως άδικα σκοτωθεί, χωρίς να τον δικάσετε. [5.7.30] Εκείνοι πάλι που πετροβόλησαν τους απεσταλμένους γέροντες, κατάφεραν ώστε μονάχα εσείς από τους Έλληνες να μη νιώθετε σιγουριά στην Κερασούντα, εκτός αν πηγαίνετε εκεί με στρατιωτική δύναμη. Όσο για τους νεκρούς που πρωτύτερα μας πρότρεπαν οι ίδιοι που τους σκότωσαν να τους θάψουμε, κι αυτούς τα κατάφεραν να μην υπάρχει ασφάλεια να τους σηκώσουμε για θάψιμο, ούτε κι αν πάμε κρατώντας το κηρύκειο. Γιατί ποιός θα δεχτεί να πάει σαν κήρυκας, αφού έχει σκοτώσει τους κήρυκες άλλων. Γι᾽ αυτό παρακαλέσαμε τους Κερασούντιους να τους θάψουν. [5.7.31] Αν λοιπόν αυτά που έγιναν σας φαίνονται καλά, δηλώστε το καθαρά, ώστε καθένας χωριστά να περιφρουρήσει τον εαυτό του και να προσπαθεί να κατασκηνώνει σε μέρος, που θα έχει πολύ ψηλά οχυρωμένες τοποθεσίες, επειδή αυτά θα γίνονται κάθε τόσο. [5.7.32] Αν όμως νομίζετε πως τέτοιες πράξεις είναι έργα θηρίων και όχι ανθρώπων, προσπαθήστε να τις σταματήσετε. Αλλιώτικα, για όνομα του Δία, πώς θα θυσιάζουμε στους θεούς με ευχαρίστηση, αφού κάνουμε ασέβειες ή πώς θα πολεμούμε τους εχθρούς, αν σκοτώνουμε ο ένας τον άλλο; [5.7.33] Και ποιά πολιτεία θα μας δεχτεί φιλικά, άμα βλέπει να έχουμε τέτοια ακαταστασία; Ή ποιός θα μας φέρει μ᾽ εμπιστοσύνη ν᾽ αγοράσουμε τρόφιμα, αφού κάνουμε αδικίες σε τόσο σοβαρά ζητήματα; Και τον έπαινο που νομίζουμε πως θα πάρουμε απ᾽ όλους, ποιός θα βρεθεί να μας τον δώσει, αφού είμαστε τέτοιοι; Γιατί ξέρω πως εμείς θα λέγαμε, για ανθρώπους που τα κάνουν αυτά, πως είναι τιποτένιοι».
[5.7.34] Ύστερ᾽ από το λόγο του Ξενοφώντα σηκώθηκαν όλοι κι έλεγαν πως πρέπει να τιμωρηθούν αυτοί που έκαναν την αρχή για τέτοιες πράξεις, κι από δω και πέρα να μην τους επιτρέπεται πια να παρανομούν. Κι αν κανένας ξανακάμει παρανομίες, να τον τιμωρήσουν με θάνατο. Έλεγαν ακόμα να κάμουν δίκες για όλους τους στρατηγούς, καθώς και για τις περιπτώσεις που αδικήθηκαν μερικοί, από τότε που σκοτώθηκε ο Κύρος. Και όρισαν τους λοχαγούς για δικαστές. [5.7.35] Τέλος με πρόταση του Ξενοφώντα και με τη συμβουλή των μάντεων αποφάσισαν να καθαρίσουν με θυσίες το στράτευμα. Και το καθάρισαν.
[5.8.1] Είχαν αποφασίσει στη συνέλευση να λογοδοτήσουν και οι στρατηγοί στο δικαστήριο για τις προηγούμενες πράξεις τους. Στη λογοδοσία καταδικάστηκαν ο Φιλήσιος κι ο Ξανθικλής να πληρώσουν είκοσι μνες πρόστιμο, γιατί δεν είχαν επιστατήσει καλά να φυλαχτούν τα πράγματα που ήταν φορτωμένα στα πλοία. Ο Σοφαίνετος πάλι καταδικάστηκε να πληρώσει δέκα μνες, γιατί τον είχαν εκλέξει, κι αυτός παραμέλησε τα καθήκοντά του. Μερικοί κατηγόρησαν και τον Ξενοφώντα, επιμένοντας πως τους χτυπούσε και γενικά πως τους κακομεταχειριζόταν.
[5.8.2] Τότε ο Ξενοφώντας ζήτησε από κείνον που τον πρωτοκατηγόρησε, να πει πού τον χτύπησε. Κι εκείνος αποκρίθηκε: «Στο μέρος που πεθαίναμε από το κρύο και που το χιόνι ήταν πάρα πολύ». [5.8.3] Ο Ξενοφώντας όμως είπε: «Μα αν σας κακομεταχειριζόμουν σε εποχή που ήταν βαρυχειμωνιά, όπως λες, και μας έλειπε το ψωμί, και δεν είχαμε κρασί ούτε για μυρωδιά, κι ήμασταν κουρασμένοι από τους πολλούς κόπους, και μας ακολουθούσαν οι εχθροί, τότε παραδέχομαι πως είμαι πιο βάναυσος κι από τα γαϊδούρια. Γιατί λένε πως αυτά δεν κουράζονται να συμπεριφέρονται βάναυσα. Πες μου όμως ποιά ήταν η αιτία που σε χτύπησα. [5.8.4] Σου ζητούσα κάτι και δεν μου το έδινες; Απαιτούσα να μου γυρίσεις τίποτε δανεικά; Είχα μαζί σου ερωτική αντιζηλία για κάποιο αγόρι; Ή μήπως ήμουν μεθυσμένος και σου φέρθηκα άσχημα;» [5.8.5] Επειδή εκείνος είπε πως δεν υπήρχε καμιά τέτοια αιτία, τον ξαναρώτησε ο Ξενοφώντας αν είναι οπλίτης, αλλά εκείνος αποκρίθηκε όχι. Πάλι τον ρώτησε αν είναι πελταστής. Εκείνος απάντησε πως δεν ήταν, παρά πως οι σύντροφοί του τον έβαλαν να οδηγεί ένα γαϊδούρι, παρόλο που δεν ήταν δούλος. [5.8.6] Τότε ο Ξενοφώντας τον αναγνώρισε και τον ρώτησε: «Μήπως είσαι συ που είχες μεταφέρει τον άρρωστο;» «Ναι, μά το Δία», είπε, «εσύ μ᾽ έβαλες αναγκαστικά να τον πάρω και σκόρπισες τις αποσκευές των συντρόφων μου». [5.8.7] «Μα το σκόρπισμα», είπε ο Ξενοφώντας, «έγινε κάπως έτσι. Έδωσα τις αποσκευές σ᾽ άλλους να τις κουβαλήσουν, με τη διαταγή να τις φέρουν σε μένα, κι όταν τις πήρα όλες σε καλή κατάσταση, σου τις γύρισα πίσω, αφού κι εσύ μου παρουσίασες τον άρρωστο. Ακούστε όμως, είπε, πώς έγιναν τα πράγματα, γιατί αξίζει τον κόπο να σας τα πω.