Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΞΕΝΟΦΩΝ

Ἑλληνικά (5.1.25-5.1.30)

[5.1.25] Ὁ δὲ Ἀνταλκίδας κατέβη μὲν μετὰ Τιριβάζου διαπεπραγμένος συμμαχεῖν βασιλέα, εἰ μὴ ἐθέλοιεν Ἀθηναῖοι καὶ οἱ σύμμαχοι χρῆσθαι τῇ εἰρήνῃ ᾗ αὐτὸς ἔλεγεν. ὡς δ᾽ ἤκουσε Νικόλοχον σὺν ταῖς ναυσὶ πολιορκεῖσθαι ἐν Ἀβύδῳ ὑπὸ Ἰφικράτους καὶ Διοτίμου, πεζῇ ᾤχετο εἰς Ἄβυδον. ἐκεῖθεν δὲ λαβὼν τὸ ναυτικὸν νυκτὸς ἀνήγετο, διασπείρας λόγον ὡς μεταπεμπομένων τῶν Καλχηδονίων· ὁρμισάμενος δὲ ἐν Περκώτῃ ἡσυχίαν εἶχεν. [5.1.26] αἰσθόμενοι δὲ οἱ περὶ Δημαίνετον καὶ Διονύσιον καὶ Λεόντιχον καὶ Φανίαν ἐδίωκον αὐτὸν τὴν ἐπὶ Προκοννήσου· ὁ δ᾽, ἐπεὶ ἐκεῖνοι παρέπλευσαν, ὑποστρέψας εἰς Ἄβυδον ἀφίκετο· ἠκηκόει γὰρ ὅτι προσπλέοι Πολύξενος ἄγων τὰς ἀπὸ Συρακουσῶν καὶ Ἰταλίας ναῦς εἴκοσιν, ὅπως ἀναλάβοι καὶ ταύτας. ἐκ δὲ τούτου Θρασύβουλος ὁ Κολλυτεὺς ἔχων ναῦς ὀκτὼ ἔπλει ἀπὸ Θρᾴκης, βουλόμενος ταῖς ἄλλαις Ἀττικαῖς ναυσὶ συμμεῖξαι. [5.1.27] ὁ δὲ Ἀνταλκίδας, ἐπεὶ αὐτῷ οἱ σκοποὶ ἐσήμηναν ὅτι προσπλέοιεν τριήρεις ὀκτώ, ἐμβιβάσας τοὺς ναύτας εἰς δώδεκα ναῦς τὰς ἄριστα πλεούσας, καὶ προσπληρώσασθαι κελεύσας, εἴ τις ἐνεδεῖτο, ἐκ τῶν καταλειπομένων, ἐνήδρευεν ὡς ἐδύνατο ἀφανέστατα. ἐπεὶ δὲ παρέπλεον, ἐδίωκεν· οἱ δὲ ἰδόντες ἔφευγον. τὰς μὲν οὖν βραδύτατα πλεούσας ταῖς ἄριστα πλεούσαις ταχὺ κατειλήφει· παραγγείλας δὲ τοῖς πρωτόπλοις τῶν μεθ᾽ αὑτοῦ μὴ ἐμβαλεῖν ταῖς ὑστάταις, ἐδίωκε τὰς προεχούσας. ἐπεὶ δὲ ταύτας ἔλαβεν, ἰδόντες οἱ ὕστεροι ἁλισκομένους σφῶν αὐτῶν τοὺς πρόπλους ὑπ᾽ ἀθυμίας καὶ† τῶν βραδυτέρων ἡλίσκοντο· ὥσθ᾽ ἥλωσαν ἅπασαι. [5.1.28] ἐπεὶ δ᾽ ἦλθον αὐτῷ αἵ τε ἐκ Συρακουσῶν νῆες εἴκοσιν, ἦλθον δὲ καὶ αἱ ἀπὸ Ἰωνίας, ὅσης ἐγκρατὴς ἦν Τιρίβαζος, συνεπληρώθησαν δὲ καὶ ἐκ τῆς Ἀριοβαρζάνους, καὶ γὰρ ἦν ξένος ἐκ παλαιοῦ τῷ Ἀριοβαρζάνει, ὁ δὲ Φαρνάβαζος ἤδη ἀνακεκλημένος ᾤχετο ἄνω, ὅτε δὴ καὶ ἔγημε τὴν βασιλέως θυγατέρα· ὁ δὲ Ἀνταλκίδας γενομέναις ταῖς πάσαις ναυσὶ πλείοσιν ἢ ὀγδοήκοντα ἐκράτει τῆς θαλάττης· ὥστε καὶ τὰς ἐκ τοῦ Πόντου ναῦς Ἀθήναζε μὲν ἐκώλυε καταπλεῖν, εἰς δὲ τοὺς ἑαυτῶν συμμάχους κατῆγεν. [5.1.29] οἱ μὲν οὖν Ἀθηναῖοι, ὁρῶντες μὲν πολλὰς τὰς πολεμίας ναῦς, φοβούμενοι δὲ μὴ ὡς πρότερον καταπολεμηθείησαν, συμμάχου Λακεδαιμονίοις βασιλέως γεγενημένου, πολιορκούμενοι δ᾽ ἐκ τῆς Αἰγίνης ὑπὸ τῶν λῃστῶν, διὰ ταῦτα μὲν ἰσχυρῶς ἐπεθύμουν τῆς εἰρήνης. οἱ δ᾽ αὖ Λακεδαιμόνιοι, φρουροῦντες μόρᾳ μὲν ἐν Λεχαίῳ, μόρᾳ δ᾽ ἐν Ὀρχομενῷ, φυλάττοντες δὲ τὰς πόλεις, αἷς μὲν ἐπίστευον, μὴ ἀπόλοιντο, αἷς δὲ ἠπίστουν, μὴ ἀποσταῖεν, πράγματα δ᾽ ἔχοντες καὶ παρέχοντες περὶ τὴν Κόρινθον, χαλεπῶς ἔφερον τῷ πολέμῳ. οἵ γε μὴν Ἀργεῖοι, εἰδότες φρουράν τε πεφασμένην ἐφ᾽ ἑαυτοὺς καὶ γιγνώσκοντες ὅτι ἡ τῶν μηνῶν ὑποφορὰ οὐδὲν ἔτι σφᾶς ὠφελήσει, καὶ οὗτοι εἰς τὴν εἰρήνην πρόθυμοι ἦσαν. [5.1.30] ὥστ᾽ ἐπεὶ παρήγγειλεν ὁ Τιρίβαζος παρεῖναι τοὺς βουλομένους ὑπακοῦσαι ἣν βασιλεὺς εἰρήνην καταπέμποι, ταχέως πάντες παρεγένοντο. ἐπεὶ δὲ συνῆλθον, ἐπιδείξας ὁ Τιρίβαζος τὰ βασιλέως σημεῖα ἀνεγίγνωσκε τὰ γεγραμμένα. εἶχε δὲ ὧδε.

[5.1.25] Ο Ανταλκίδας γύρισε μαζί με τον Τιρίβαζο από τον Βασιλέα, έχοντας συμφωνήσει μαζί του ότι θα συμμαχούσε με τους Λακεδαιμονίους, αν οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους αρνούνταν να δεχτούν ειρήνη με τους δικούς του όρους. Μόλις άκουσε πως ο Νικόλοχος με τα πλοία του είχε αποκλειστεί στην Άβυδο από τον Ιφικράτη και τον Διότιμο, πήγε στην Άβυδο από τη στεριά, πήρε από κει το ναυτικό και βγήκε νύχτα στ᾽ ανοιχτά, διαδίδοντας ότι τάχα τον είχαν καλέσει οι Καλχηδόνιοι· κατόπιν αγκυροβόλησε στην Περκώτη και περίμενε. [5.1.26] Σαν έμαθαν πως είχε φύγει, ο Δημαίνετος, ο Διονύσιος, ο Λεόντιχος κι ο Φανίας τον καταδίωξαν προς την κατεύθυνση της Προκοννήσου. Εκείνος πάλι τους άφησε να τον προσπεράσουν, και ύστερα έκανε μεταβολή και γύρισε πίσω στην Άβυδο για να παραλάβει και τα είκοσι πλοία που είχε πληροφορηθεί ότι του έφερνε σ᾽ ενίσχυση, από τις Συρακούσες και την Ιταλία, ο Πολύξενος.
Μετά απ᾽ αυτό ήρθε από τη Θράκη ο Θρασύβουλος ο Κολλυτεύς με οχτώ πλοία, θέλοντας να ενωθεί με τον υπόλοιπο αττικό στόλο. [5.1.27] Όταν ο Ανταλκίδας ειδοποιήθηκε από τους σκοπούς ότι πλησίαζαν οχτώ πολεμικά, επιβίβασε τους ναύτες στα δώδεκα πιο γοργόπλοα καράβια του, διατάζοντας τους τριηράρχους που είχαν λειψά πληρώματα να τα συμπληρώσουν από τα πλοία που άφηναν πίσω· έπειτα έστησε καρτέρι, μένοντας όσο μπορούσε πιο αθέατος. Μόλις πέρασαν κοντά του οι αντίπαλοι, τους καταδίωξε κι εκείνοι πάλι όταν τον είδαν προσπάθησαν να ξεφύγουν. Πολύ γρήγορα έφτασε, με τα πιο γοργόπλοα καράβια του, τα πιο βραδυκίνητα των άλλων· πρόσταξε ωστόσο την εμπροσθοφυλακή των ανδρών του να μη χτυπήσει τ᾽ αργοπορημένα καράβια του εχθρού, κι εξακολούθησε να καταδιώκει αυτά που προπορεύονταν. Όταν τα αιχμαλώτισε αυτά, και τα πληρώματα των άλλων είδαν να αιχμαλωτίζεται η εμπροσθοφυλακή τους, αποκαρδιώθηκαν τόσο, που ακόμα και τα βραδύτερα καράβια του Ανταλκίδα κατόρθωσαν να τα αιχμαλωτίσουν· έτσι έπεσαν όλα στα χέρια του.
[5.1.28] Κατόπιν τού ήρθαν και τα είκοσι πλοία από τις Συρακούσες, καθώς κι άλλα από τα μέρη της Ιωνίας που εξουσίαζε ο Τιρίβαζος, ενώ άλλα ακόμη επανδρώθηκαν από την περιοχή του Αριοβαρζάνη. (Τούτος συνδεόταν με τον Ανταλκίδα από παλιά με συνδέσμους φιλοξενίας, ενώ ο Φαρνάβαζος είχε κιόλας πάρει διαταγή κι είχε ξεκινήσει για το εσωτερικό της χώρας· τότε ήταν που παντρεύτηκε την κόρη του Βασιλέως.) Έτσι ο Ανταλκίδας συγκέντρωσε συνολικά περισσότερα από ογδόντα πλοία κι έγινε κυρίαρχος της θάλασσας, τόσο ώστε σταματούσε τα καράβια που κατέβαιναν από τον Πόντο για την Αθήνα και τα οδηγούσε στους συμμάχους των Λακεδαιμονίων.
[5.1.29] Οι Αθηναίοι, βλέποντας τη δύναμη του εχθρικού ναυτικού, φοβήθηκαν μη συντριβούν όπως την προηγούμενη φορά, μια κι ο Βασιλεύς είχε συμμαχήσει με τους Λακεδαιμονίους· έπειτα τους δυσκόλευαν τον ανεφοδιασμό οι επιδρομές από την Αίγινα. Γι᾽ αυτούς τους λόγους ήθελαν πολύ να κάνουν ειρήνη. Από την άλλη, οι Λακεδαιμόνιοι ήταν αναγκασμένοι να διατηρούν ένα τάγμα στο Λέχαιο κι άλλο στον Ορχομενό, καθώς και να φυλάνε τις πόλεις —όσες εμπιστεύονταν, για να μην καταστραφούν, κι όσες δεν εμπιστεύονταν, για να μην αποστατήσουν— κι είχαν εμπλακεί σ᾽ αμοιβαία παρενοχλητικές επιχειρήσεις γύρω από την Κόρινθο· είχαν κουραστεί λοιπόν από τον πόλεμο. Οι Αργείοι πάλι, ξέροντας ότι οι Λακεδαιμόνιοι είχαν κηρύξει επιστράτευση εναντίον τους κι ότι δεν θα τους ωφελούσε η επίκληση των ιερών μηνών, ήταν κι εκείνοι πρόθυμοι για ειρήνη. [5.1.30] Έτσι, όταν ο Τιρίβαζος παρήγγειλε να παρουσιαστούν όσοι ήθελαν ν᾽ ακούσουν τους όρους ειρήνης που πρότεινε ο Βασιλεύς, όλοι βιάστηκαν να πάνε. Αφού συγκεντρώθηκαν, ο Τιρίβαζος τους έδειξε τη βασιλική σφραγίδα και διάβασε το ακόλουθο κείμενο: