Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΠΙΝΔΑΡΟΣ

Πυθιονίκαις (1.81-1.100)


καιρὸν εἰ φθέγξαιο, πολλῶν πείρατα συντανύσαις [στρ. ε]
ἐν βραχεῖ, μείων ἕπεται μῶμος ἀνθρώ-
πων· ἀπὸ γὰρ κόρος ἀμβλύνει
αἰανὴς ταχείας ἐλπίδας,
ἀστῶν δ᾽ ἀκοὰ κρύφιον θυμὸν βαρύ-
νει μάλιστ᾽ ἐσλοῖσιν ἐπ᾽ ἀλλοτρίοις.
85 ἀλλ᾽ ὅμως, κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος,
μὴ παρίει καλά. νώμα δικαίῳ
πηδαλίῳ στρατόν· ἀψευ-
δεῖ δὲ πρὸς ἄκμονι χάλκευε γλῶσσαν.

εἴ τι καὶ φλαῦρον παραιθύσσει, μέγα τοι φέρεται, [αντ. ε]
πὰρ σέθεν. πολλῶν ταμίας ἐσσί· πολλοὶ
μάρτυρες ἀμφοτέροις πιστοί.
εὐανθεῖ δ᾽ ἐν ὀργᾷ παρμένων,
90 εἴπερ τι φιλεῖς ἀκοὰν ἁδεῖαν αἰ-
εὶ κλύειν, μὴ κάμνε λίαν δαπάναις·
ἐξίει δ᾽ ὥσπερ κυβερνάτας ἀνήρ
ἱστίον ἀνεμόεν {πετάσαις}. μὴ δολωθῇς,
ὦ φίλε, κέρδεσιν ἐντραπέ-
λοις· ὀπιθόμβροτον αὔχημα δόξας

οἶον ἀποιχομένων ἀνδρῶν δίαιταν μανύει [επωδ. ε]
καὶ λογίοις καὶ ἀοιδοῖς. οὐ φθίνει Κροί-
σου φιλόφρων ἀρετά.
95 τὸν δὲ ταύρῳ χαλκέῳ καυτῆρα νηλέα νόον
ἐχθρὰ Φάλαριν κατέχει παντᾷ φάτις,
οὐδέ νιν φόρμιγγες ὑπωρόφιαι κοινανίαν
μαλθακὰν παίδων ὀάροισι δέκονται.
τὸ δὲ παθεῖν εὖ πρῶτον ἀέθλων·
εὖ δ᾽ ἀκούειν δευτέρα μοῖρ᾽· ἀμφοτέροισι δ᾽ ἀνήρ
100 ὃς ἂν ἐγκύρσῃ καὶ ἕλῃ, στέφανον ὕψιστον δέδεκται.


Αν πεις τον λόγο τον σωστό κι αν τα πολλά μπορέσεις [στρ. ε]
νήματα να τα πυκνοϋφάνεις,
θα ᾽ναι πιο μικρός ο ψόγος των ανθρώπων·
γιατί η βαρετή η χόρταση τις βιαστικές στομώνει ελπίδες·
και τίποτα δεν είναι πιο βαρύ στα μύχια της καρδιάς των πολιτών
παρά ν᾽ ακούν για τις χαρές των άλλων.
85Αλλά —καλύτερα να σε φθονούν παρά να σε οικτίρουν—
μην παραλείψεις τα έργα τα καλά. Κυβέρνα με πηδάλιο δίκαιο
τον λαό και χάλκευε τη γλώσσα σου στ᾽ αμόνι της αλήθειας.

Αν κάτι, έστω και μικρό, λοξά σού ξεσπιθίσει, μεγάλο θα φανεί, [αντ. ε]
γιατί έρχεται από σένα.
Για πράγματα πολλά φροντίζεις, και μάρτυρες πολλοί
για κάθε πράξη, καλή ή κακή, θα γίνουν πιστευτοί.
Κράτα γενναιόδωρη τη διάθεσή σου κι, αν θέλεις
90λόγο γλυκό πάντα ν᾽ ακούς, ας μην κουράζεσαι απλόχερα να δαπανάς.
Σαν καπετάνιος άπλωνε στο αγέρι το πανί και, ω φίλε,
μην γελαστείς απ᾽ το εύκολο το κέρδος.
Μονάχα η φήμη η λαμπρή που οι θνητοί αφήνουνε μετά τον θάνατό τους

μηνάει για τη ζωή τους σε ποιητές και σε λογίους. [επωδ. ε]
Του Κροίσου δεν πεθαίνει το ευγενικό μεγαλείο.
Κι αυτόν που με άσπλαχνη ψυχή καρβούνιαζε τα θύματά του
95μέσα στον χάλκινο ταύρο, τον Φάλαρη, από παντού εχθρική τον περιζώνει
φήμη. Ποτέ οι φόρμιγγες που συνοδεύουν γλυκά των παιδιών τα τραγούδια
μέσα στα σπίτια δεν θα τον δεχτούν.
Το πρώτο έπαθλο η ευτυχία είναι· το καλό όνομα
100τη δεύτερη έχει θέση: όποιος πετύχει και τα δυο
και τα κρατήσει, το υπέρτατο στεφάνι έχει κερδίσει.


Στην ώρα τους τα λόγια σου αν θα λες [στρ. ε]
μαζεύοντας σ᾽ όσο μπορείς πιο λίγα
πολλών πραγμάτων τις κορφές,
μικρότερος θα σ᾽ ακλουθά του κόσμου ο ψόγος·
γιατί στομώνει ο πληχτικός
κόρος ελπίδες βιαστικές
κι ο έπαινος, που όλο ακούγεται
για του άλλου το καλό,
κρυφό φαρμάκι στάζει στις καρδιές.
85Όμως —μια κι είναι προτιμότερος
από τον οίκτο ο φθόνος—
μη βγαίνεις έξω εσύ από τα καλά,
με δίκιο τους λαούς σου αφέντευε τιμόνι
και στης αλήθειας πάνω χάλκευε
τη γλώσσα σου το αμόνι.

Κι αν σου ξεφύγει κάτι ασήμαντο, [αντ. ε]
μεγάλο γίνεται, γιατί θα ᾽ναι από σένα·
πολλών ανθρώπων είσαι βασιλιάς,
πολλοί θα δώσουν μαρτυρία πιστή
γι᾽ αυτά και τούτα σου τα καμωμένα.
Το ευγενικό σου φρόνημα φυλάγοντας,
90αν αγαπάς πάντα ν᾽ ακούς τη γλυκιά φήμη,
να μην πάρ᾽ αποκάνεις στα έξοδα,
μα σαν καλός καραβοκύρης άνοιγε
στον άνεμ᾽ όλο το πανί σου,
χωρίς ν᾽ αφήνεις απ᾽ τα κέρδη τ᾽ άστατα,
φίλε, να δολωθεί η ψυχή σου.

Μόνο της φήμης το διαλάλημα, [επωδ. ε]
που κι ύστερα απ᾽ τον άνθρωπο θα μείνει,
μηνάει στο ρήτορα και στον τραγουδιστή
για τη ζωή εκείνων πὄχουν φύγει.
Ποτέ η καλοπροαίρετη
γνώμη του Κροίσου δεν ξεχνιέται,
95μα εκείνον, που έκαιγε σκληρόψυχα
στο χάλκινο τον ταύρο τους ανθρώπους,
το Φάλαρη, ένας κόσμος καταριέται
κι ούτε κάτω από στέγη ανθρώπινη
σμίγουν γλυκά ποτέ οι κιθάρες τ᾽ όνομά του
με των παιδιών τα ξεφαντώματα.
Έτσι, της ευτυχίας η απόχτηση
είναι το πρώτο απ᾽ τ᾽ άθλα
κι η καλή φήμη δεύτερο έρχεται·
100μα όποιος του τύχει και τα δύο να καταχτήσει,
αυτός τον ύψιστο το στέφανο
έχει κερδίσει.