[9] Το αντίθετο του οίκτου είναι κατά κύριο λόγο αυτό που λέμε «αγανάκτηση». Πραγματικά, στο να λυπάται κανείς για όσα κακά υφίσταται ο άλλος χωρίς να το αξίζει, αντιτίθεται από κάποια άποψη το να λυπάται για τα καλά που συμβαίνουν στον άλλον χωρίς να το αξίζει. Και τα δύο αυτά αισθήματα έχουν την αρχή τους στο ίδιο ηθικό υπόβαθρο: και τα δύο δείχνουν καλό χαρακτήρα· δεν μπορεί, πράγματι, παρά να συμπονεί κανείς και να λυπάται αυτούς που υποφέρουν χωρίς να το αξίζουν και να αγανακτεί με αυτούς που ευτυχούν χωρίς να το αξίζουν· γιατί είναι άδικο καθετί που συμβαίνει στον άνθρωπο χωρίς να το αξίζει· αυτός είναι και ο λόγος που αποδίδουμε το αίσθημα αυτό της αγανάκτησης στους θεούς.
Και ο φθόνος θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αντιτίθεται στον οίκτο με τον ίδιο τρόπο, καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στην αγανάκτηση ή και ταυτίζεται με αυτήν· και όμως είναι κάτι διαφορετικό: είναι, πράγματι, και ο φθόνος μια στενοχώρια που ταράζει τον άνθρωπο ενσχέσει με την ευτυχία του άλλου, όχι όμως για την ευτυχία αυτού που δεν την αξίζει, αλλά για την ευτυχία αυτού που είναι ίσος και όμοιος με τον ίδιο. Σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις αγανάκτησης και φθόνου πρέπει να είναι παρόμοια παρόν όχι το αίσθημα της λύπης και της στενοχώριας για το κακό που μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο, αλλά το αίσθημα της λύπης και της στενοχώριας για ό,τι καλό μπορεί να συμβεί στον πλησίον του· γιατί δεν θα είναι πια τη μια φορά φθόνος την άλλη αγανάκτηση, αλλά φόβος, αν το αίσθημα της λύπης, της στενοχώριας και της ταραχής θα υπάρχει σε κάποιον επειδή θα του συμβεί κάτι κακό από την ευτυχία του άλλου.
Είναι φανερό ότι τα πάθη αυτά θα συνοδευθούν και από τα αντίθετά τους· αυτός, πράγματι, που λυπάται γι᾽ αυτούς που υποφέρουν χωρίς να το αξίζουν, θα ευχαριστηθεί ή, τουλάχιστο, δεν θα λυπηθεί γι᾽ αυτούς που υποφέρουν όπως τους αξίζει· κανείς, π.χ., σωστός άνθρωπος δεν θα λυπηθεί, όταν τιμωρηθούν οι πατροκτόνοι και οι δολοφόνοι· στις περιπτώσεις, πράγματι, αυτές πρέπει κανείς να χαίρεται, το ίδιο και γι᾽ αυτούς που ευτυχούν με την αξία τους: και τα δυο αυτά είναι δίκαια, και δίνουν χαρά στον καλό άνθρωπο· γιατί δεν μπορεί παρά να ελπίζει ότι θα συμβεί και στον ίδιο ό,τι συνέβη σε έναν όμοιό του. Όλα αυτά τα αισθήματα έχουν την αρχή τους στο ίδιο ηθικό υπόβαθρο· τα αντίθετά τους στο αντίθετο· γιατί ο επιχαιρέκακος είναι και [1387a] φθονερός· αυτός, πράγματι, που λυπάται γιατί κάποιος απέκτησε και κατέχει κάτι καλό, δεν μπορεί παρά να χαίρεται όταν το καλό αυτό χαθεί και καταστραφεί. Αυτός είναι ο λόγος που όλα αυτά τα αισθήματα εμποδίζουν την εμφάνιση του οίκτου, και διαφέρουν μεταξύ τους για τους λόγους που είπαμε· είναι, επομένως, όλα τους εξίσου χρήσιμα στον ρήτορα, αν είναι να παρουσιάσει τα πράγματα ως ανάξια οίκτου.