[21] Ότι πράγματι από μικρός και ταπεινός στην αρχή ο Φίλιππος έχει φτάσει να γίνει μεγάλος, ότι οι Έλληνες υποψιάζονται ο ένας τον άλλον και έχουν διχόνοια μεταξύ τους, ότι ήταν τότε πολύ πιο περίεργο από τέτοιος που ήταν να γίνει τόσο σπουδαίος παρά τώρα που έχει προλάβει να καταλάβει τόσο πολλά μέρη, να υποτάξει και τα υπόλοιπα, και όλα όσα παρόμοια θα μπορούσα ένα ένα να απαριθμήσω, θα τα παραλείψω. [22] Βλέπω όμως ότι όλοι οι άνθρωποι, αρχής γενομένης από σας, έχουν επιτρέψει σ᾽ αυτόν αυτό για το οποίο όλο τον προηγούμενο καιρό έχουν γίνει όλοι οι ελληνικοί πόλεμοι. Ποιο λοιπόν είναι αυτό; Το να κάνει ό,τι θέλει, να λεηλατεί και να κατακλέβει τους Έλληνες με αυτόν τον τρόπο τον έναν μετά τον άλλον και επιτιθέμενος να υποδουλώνει τις πόλεις. [23] Κι όμως εσείς υπήρξατε ηγεμόνες των Ελλήνων για εβδομήντα τρία χρόνια και είκοσι εννέα οι Λακεδαιμόνιοι· κάποια δύναμη απόχτησαν οι Θηβαίοι τα τελευταία αυτά χρόνια μετά τη μάχη στα Λεύκτρα. Παρ᾽ όλα αυτά ούτε σε σας ούτε στους Θηβαίους ούτε στους Λακεδαιμονίους επέτρεψαν οι Έλληνες να κάνετε ό,τι θέλετε· κάθε άλλο μάλιστα. [24] Αντίθετα, όλοι οι Έλληνες, ακόμη και εκείνοι που δεν είχαν κανένα παράπονο, θεώρησαν πως έπρεπε να πολεμήσουν στο πλευρό των αδικημένων εναντίον σας ή μάλλον εναντίον των τότε Αθηναίων, επειδή έκριναν ότι η συμπεριφορά τους προς μερικούς δεν ήταν η ενδεδειγμένη. Εξάλλου, όλοι πάλι οι Έλληνες, ακόμη και αυτοί που δεν είχαν κανένα παράπονο, ενεπλάκησαν σε πόλεμο εναντίον των Λακεδαιμονίων, όταν αυτοί έγιναν ηγεμόνες και έφτασαν στην ίδια δύναμη με σας, και αυτό το έκαναν οι Έλληνες, όταν οι Λακεδαιμόνιοι επιχείρησαν να ξεπεράσουν τα όρια και να μεταβάλουν τα πολιτικά συστήματα πέρα από κάθε μέτρο. [25] Αλλά γιατί πρέπει να αναφέρω τους άλλους; Εμείς οι ίδιοι και οι Λακεδαιμόνιοι, αν και δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι από την αρχή αδικούσαμε ο ένας τον άλλον, εντούτοις κρίναμε ότι έπρεπε να πολεμήσουμε μεταξύ μας για αδικίες που βλέπαμε να υφίστανται οι άλλοι. Κι όμως όλα όσα έχουν διαπράξει οι Λακεδαιμόνιοι στα τριάντα εκείνα χρόνια και οι δικοί μας πρόγονοι στα εβδομήντα είναι λιγότερα, Αθηναίοι, από τις αδικίες που σε δεκατρία χρόνια, και όχι συμπληρωμένα, στα οποία φέρεται με αυθάδεια, έχει διαπράξει ο Φίλιππος στους Έλληνες· μάλλον εκείνα δεν ήταν ούτε ένα μικρό μέρος από αυτές. [26] Αυτό είναι εύκολο να το αποδείξω με λίγα λόγια. Αφήνω την Όλυνθο, τη Μεθώνη, την Απολλωνία και τριάντα δύο πόλεις, που όλες με τόση αγριότητα τις κατέστρεψε από τα θεμέλια, ώστε να μην είναι εύκολο στον περαστικό να πει αν κατοικήθησαν ποτέ ως τώρα. Αποσιωπώ επίσης και τον λαό των Φωκέων που ήταν πολυπληθής και έχει αφανισθεί. Αλλά και στη Θεσσαλία ποια κατάσταση επικρατεί; Δεν τους έχει στερήσει τις πόλεις και τα πολιτεύματα και δεν επέβαλε τετραρχίες, ώστε να είναι δούλοι όχι μόνο κατά πόλεις χωριστά αλλά και κατά ευρύτερες περιφέρειες, κατά φυλή; [27] Μήπως οι πόλεις στην Εύβοια δεν έχουν ήδη τυραννικά καθεστώτα, και μάλιστα σε νησί κοντά στη Θήβα και στην Αθήνα; Δεν γράφει ρητά στις επιστολές του «για μένα υπάρχει ειρήνη μόνο με εκείνους που θέλουν να υπακούουν σ᾽ εμένα»; Και δεν τα γράφει αυτά χωρίς να τα πραγματοποιεί· αλλά έχει ξεκινήσει για τον Ελλήσποντο, προηγουμένως είχε πάει στην Αμβρακία· κατέχει την Ήλιδα, μια τόσο μεγάλη πόλη στην Πελοπόννησο· λίγο πιο μπροστά επιβουλεύτηκε τα Μέγαρα. Ούτε η Ελλάδα ούτε η χώρα των βαρβάρων χωρούν την πλεονεξία αυτού του ανθρώπου. [28] Και μόλο που όλοι οι Έλληνες τα βλέπουμε και τα ακούμε, δεν ανταλλάσσουμε πρέσβεις σχετικά με αυτά ούτε και αγανακτούμε, αλλά έχουμε τέτοια έχθρα ο ένας για τον άλλον και έχουμε περιχαρακωθεί ο καθένας στην πόλη του, ώστε μέχρι σήμερα δεν μπορούμε να πετύχουμε τίποτε ούτε από όσα μας συμφέρουν ούτε από όσα πρέπει, ούτε ακόμη να δημιουργήσουμε συνασπισμό ούτε και να βοηθήσουμε καθόλου ο ένας τον άλλο ούτε να μονοιάσουμε. [29] Αντίθετα, ανεχόμαστε να γίνεται ο άνθρωπος αυτός όλο και πιο ισχυρός, επειδή ο καθένας νομίζει, όπως εγώ τουλάχιστον κρίνω, ότι κερδίζει τον χρόνο κατά τον οποίο ο άλλος χάνεται, χωρίς να σκέφτεται και να ενεργεί πώς θα σωθούν οι Έλληνες. Γιατί κανείς δεν αγνοεί ότι ο Φίλιππος παρουσιάζεται ξαφνικά ακόμη και σ᾽ εκείνον που τώρα νομίζει ότι βρίσκεται πάρα πολύ μακριά του, όπως μια περιοδική ή ξαφνική προσβολή πυρετού ή κάποιας άλλης αρρώστιας. [30] Επίσης γνωρίζετε καλά και εκείνο, ότι, όσα υπέφεραν οι Έλληνες από τους Λακεδαιμονίους ή από μας, τουλάχιστον τα υφίσταντο από γνήσια τέκνα της Ελλάδας· και αυτό θα μπορούσε να το παρομοιάσει κανείς με την περίπτωση γνήσιου γιου κληρονόμου μεγάλης περιουσίας, την οποία δεν διαχειριζόταν συνετά ούτε ορθά και που ως προς αυτό και μόνο θα ήταν άξιος μομφής και κατηγορίας· δεν μπορεί όμως να πει κανείς ότι έκανε αυτά, χωρίς να έχει δικαιώματα ή χωρίς να είναι κληρονόμος αυτής της περιουσίας. [31] Αν εξάλλου κάποιος δούλος ή ένας νόθος σπαταλούσε και λυμαινόταν όσα δεν του ανήκαν, πόσο περισσότερο φοβερό, μα τον Ηρακλή, και πόσο εξοργιστικό θα έλεγαν όλοι ότι είναι. Αλλά για τον Φίλιππο και για τα όσα κάνει τώρα δεν αντιδρούν κατά τον ίδιο τρόπο, μολονότι όχι μόνο δεν είναι Έλληνας, όχι μόνο δεν έχει καμιά σχέση με τους Έλληνες μα ούτε και βάρβαρος από μέρος από το οποίο είναι τιμητικό να πει κανείς ότι κατάγεται, αλλά ένας όλεθρος από τη Μακεδονία, από όπου ούτε και έναν δούλο της προκοπής δεν ήταν δυνατόν να αγοράσει κανείς πρωτύτερα.