Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΛΥΣΙΑΣ

Κατὰ τῶν σιτοπωλῶν (22) (11-16)


[11] Ἀλλὰ [μὲν] γάρ, ὦ ἄνδρες δικασταί, οἴομαι αὐτοὺς ἐπὶ μὲν τοῦτον τὸν λόγον οὐκ ἐλεύσεσθαι· ἴσως δ᾽ ἐροῦσιν, ὥσπερ καὶ ἐν τῇ βουλῇ, ὡς ἐπ᾽ εὐνοίᾳ τῆς πόλεως συνεωνοῦντο τὸν σῖτον, ἵν᾽ ὡς ἀξιώτατον ὑμῖν πωλοῖεν. μέγιστον δ᾽ ὑμῖν ἐρῶ καὶ περιφανέστατον τεκμήριον ὅτι ψεύδονται· [12] ἐχρῆν γὰρ αὐτούς, εἴπερ ὑμῶν ἕνεκα ἔπραττον ταῦτα, φαίνεσθαι τῆς αὐτῆς τιμῆς πολλὰς ἡμέρας πωλοῦντας, ἕως ὁ συνεωνημένος αὐτοὺς ἐπέλιπε· νῦν δ᾽ ἐνίοτε τῆς αὐτῆς ἡμέρας ἐπώλουν δραχμῇ τιμιώτερον, ὥσπερ κατὰ μέδιμνον συνωνούμενοι. καὶ τούτων ὑμᾶς μάρτυρας παρέχομαι. [13] δεινὸν δέ μοι δοκεῖ εἶναι, εἰ ὅταν μὲν εἰσφορὰν εἰσενεγκεῖν δέῃ, ἣν πάντες εἴσεσθαι μέλλουσιν, οὐκ ἐθέλουσιν, ἀλλὰ πενίαν προφασίζονται, ἐφ᾽ οἷς δὲ θάνατός ἐστιν ἡ ζημία καὶ λαθεῖν αὐτοῖς συνέφερε, ταῦτα ἐπ᾽ εὐνοίᾳ φασὶ τῇ ὑμετέρᾳ παρανομῆσαι. καίτοι πάντες ἐπίστασθε ὅτι τούτοις ἥκιστα προσήκει τοιούτους ποιεῖσθαι λόγους. τἀναντία γὰρ αὐτοῖς καὶ τοῖς ἄλλοις συμφέρει· τότε γὰρ πλεῖστα κερδαίνουσιν, ὅταν κακοῦ τινος ἀπαγγελθέντος τῇ πόλει τίμιον τὸν σῖτον πωλῶσιν. [14] οὕτω δ᾽ ἄσμενοι τὰς συμφορὰς τὰς ὑμετέρας ὁρῶσιν, ὥστε τὰς μὲν πρότεροι τῶν ἄλλων πυνθάνονται, τὰς δ᾽ αὐτοὶ λογοποιοῦσιν, ἢ τὰς ναῦς διεφθάρθαι τὰς ἐν τῷ Πόντῳ, ἢ ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἐκπλεούσας συνειλῆφθαι, ἢ τὰ ἐμπόρια κεκλῇσθαι, ἢ τὰς σπονδὰς μέλλειν ἀπορρηθήσεσθαι, καὶ εἰς τοῦτ᾽ ἔχθρας ἐληλύθασιν, [15] ὥστ᾽ ἐν τοῖς αὐτοῖς καιροῖς ἐπιβουλεύουσιν ὑμῖν, ἐν οἷσπερ οἱ πολέμιοι. ὅταν γὰρ μάλιστα σίτου τυγχάνητε δεόμενοι, συναρπάζουσιν οὗτοι καὶ οὐκ ἐθέλουσι πωλεῖν, ἵνα μὴ περὶ τῆς τιμῆς διαφερώμεθα, ἀλλ᾽ ἀγαπῶμεν ἂν ὁποσουτινοσοῦν πριάμενοι παρ᾽ αὐτῶν ἀπέλθωμεν· ὥστ᾽ ἐνίοτε εἰρήνης οὔσης ὑπὸ τούτων πολιορκούμεθα. [16] οὕτω δὲ πάλαι περὶ τῆς τούτων πανουργίας καὶ κακονοίας ἡ πόλις ἔγνωκεν, ὥστ᾽ ἐπὶ μὲν τοῖς ἄλλοις ὠνίοις ἅπασι τοὺς ἀγορανόμους φύλακας κατεστήσατε, ἐπὶ δὲ ταύτῃ μόνῃ τῇ τέχνῃ χωρὶς σιτοφύλακας ἀποκληροῦτε· καὶ πολλάκις ἤδη παρ᾽ ἐκείνων πολιτῶν ὄντων δίκην τὴν μεγίστην ἐλάβετε, ὅτι οὐχ οἷοί τ᾽ ἦσαν τῆς τούτων πονηρίας ἐπικρατῆσαι. καίτοι τί χρὴ αὐτοὺς τοὺς ἀδικοῦντας ὑφ᾽ ὑμῶν πάσχειν, ὁπότε καὶ τοὺς οὐ δυναμένους φυλάττειν ἀποκτείνετε;


[11] Έχω όμως την εντύπωση, άνδρες δικαστές, ότι δεν θα καταφύγουν σε αυτό το επιχείρημα. Ίσως θα πουν, όπως ακριβώς και στη βουλή, ότι αγόραζαν και αποθήκευαν το σιτάρι για το καλό της πόλης, για να σας το πωλούν όσο το δυνατό φθηνότερο. Θα σας αναφέρω ένα στοιχείο που αποδεικνύει περίτρανα και αδιαμφισβήτητα ότι ψεύδονται. [12] Έπρεπε, αν αυτά τα έκαναν για το δικό σας το καλό, να τους βλέπουμε να το πωλούν στην ίδια τιμή επί πολλές ημέρες, ώσπου να εξαντληθεί το σιτάρι που είχαν αγοράσει και αποθηκεύσει. Τώρα όμως μερικές φορές μέσα στην ίδια ημέρα το πωλούσαν μία δραχμή ακριβότερο, λες και αγόραζαν και αποθήκευαν έναν ένα μέδιμνο. Και ως προς αυτό επικαλούμαι τη δική σας μαρτυρία. [13] Προσωπικά μου φαίνεται μάλιστα αλλοπρόσαλλο, όταν είναι να καταβάλουν κάποια έκτακτη πολεμική εισφορά, για την οποία θα μάθουν οι πάντες, να αντιδρούν και να προφασίζονται ότι είναι φτωχοί, όσον αφορά όμως ενέργειες που επισύρουν την ποινή του θανάτου και που τους συνέφερε να περάσουν απαρατήρητες, να ισχυρίζονται ότι παρανόμησαν για το καλό το δικό σας. Ωστόσο όλοι γνωρίζετε ότι αυτοί είναι οι τελευταίοι που δικαιούνται να προβάλλουν παρόμοιους ισχυρισμούς. Γιατί τα συμφέροντά τους είναι αντίθετα από τα συμφέροντα των άλλων. Γιατί τότε κερδίζουν περισσότερα, όταν φτάσει στην πόλη η είδηση για κάποια συμφορά και πωλούν ακριβό το σιτάρι. [14] Με τόση χαρά μάλιστα βλέπουν τις δικές σας συμφορές, ώστε κάποιες τις πληροφορούνται πριν από τους άλλους, και κάποιες τις χαλκεύουν οι ίδιοι διαδίδοντας ή ότι χάθηκαν τα πλοία στον Πόντο, ή ότι συνελήφθησαν από τους Λακεδαιμόνιους όταν απέπλεαν, ή ότι έχουν κλείσει τα λιμάνια, ή ότι πρόκειται να καταγγελθούν οι συνθήκες. Και έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο εχθρότητας, [15] ώστε συνωμοτούν εναντίον σας σε κρίσιμες στιγμές ταυτόχρονα με τους εχθρούς. Γιατί όταν χρειάζεστε επειγόντως σιτάρι, αυτοί το εξαφανίζουν και αρνούνται να πωλούν, για να μην διαφωνούμε για την τιμή, αλλά να είμαστε ευχαριστημένοι όταν φεύγουμε έχοντας αγοράσει όσο όσο. Μερικές φορές φτάνουμε να πολιορκούμαστε από αυτούς σε καιρό ειρήνης. [16] Πολλά χρόνια τώρα είναι τέτοια η στάση της πόλης απέναντι στην πανουργία τους και την εχθρότητά τους, ώστε για όλα τα άλλα εμπορεύματα έχετε αναθέσει την αρμοδιότητα της επιτήρησης στους αγορανόμους, ενώ γι᾽ αυτή τη δραστηριότητα και μόνο κληρώνετε χωριστά σιτοφύλακες. Και πολλές φορές στο παρελθόν έχετε επιβάλει σε εκείνους, που ήταν μάλιστα πολίτες, την εσχάτη των ποινών, επειδή δεν κατάφεραν να καταστείλουν την πανουργία αυτών. Ποιά πρέπει να είναι άραγε η αντιμετώπιση που θα έχουν από εσάς οι ίδιοι οι ένοχοι, όταν εκτελείτε ακόμα και αυτούς που δεν μπόρεσαν να τους ελέγξουν;