ΚΟΜΜΟΣ
1670ΑΝΤ. Αχ, αχ, τώρα ᾽ναι πὄχομε και αν έχομε
να κλαίμε όσο ποτέ
το αίμα το θεοκατάρατο, οι βαριόμοιρες,
που τρέχει μες στις φλέβες μας
απ᾽ τον πατέρα·
που γι᾽ αυτόν άλλοτε είχαμε
τους τόσους κόπους πάντα νύχτα-μέρα,
μα στερνά τώρα κι άλλα αλόγιαστα,
που ᾽δαμε και που πάθαμε
θενά ᾽χομε να βάλομε από πάνω.
ΧΟΡ. Τί γίνηκε; ΑΝΤ. Μπορείς να συμπεράνεις, φίλε.
ΧΟΡ. Τέλειωσε; ΑΝΤ. Κι όπως πιο καλύτερα κανείς
δε θα μπορούσε να ποθήσει.
Πώς όχι; αφού ούτε πόλεμος
1680ούτε της θάλασσας το κύμα
τον άρπαξε, μα οι σκοτεινοί τον ρούφηξαν
κρυψώνες του Άδη, όπου τον έσυρε
θάνατος άφανος, κρυφός·
κι ω αλίμονο στις δυο μας, άπλωσε,
στα μάτια μας ολέθρου νύχτα.
Γιατί πώς, παραδέρνοντας
σε ξένες χώρες μακρινές
ή απάνω σ᾽ άγριες θάλασσες
τη ζήση θα πορεύομε
την κακοπόρευτή μας;
ΙΣΜ. Δεν ξέρω· άμποτε ο Άδης ο φονιάς
1690και μένα την τρισάμοιρη να πάρει,
να πήγαινα μαζί
με το γέρο πατέρα μου·
γιατί θα μου είναι αβίωτος
ο βίος που με περιμένει.
ΧΟΡ. Μα, ω ζευγάρι μέσα σ᾽ όλες
πιο ξεχωριστό,
κανείς πρέπει να υποφέρει
ό,τι ᾽ν᾽ από το Θεό.
Γιατί τόσο καρδιοσώνεστε;
μα δεν είναι κι η ζωή σας
να την κλαίει κανείς.

ΑΝΤ. Μα υπάρχει, υπάρχει, φαίνεται,
πόθος και για τις δυστυχίες·
κι ό,τι ήταν άστρεγο, εγώ το ᾽στρεγα,
κάθε φορά που μες στα χέρια μου
τονε κρατούσα εκείνον.
1700Ω αγάπες μου, ω πατέρα μου,
ω που το σκότος το παντοτινό
κάτω απ᾽ τη γη σε περιζώνει,
ποτέ, μόλο που γέροντας, ποτέ
η αγάπη εμάς των δυο δε θα σου λείψει.
ΧΟΡ. Τον πήρε η μοίρα— ΑΝΤ. Ναι, η μοίρα που ήθελε.
ΧΟΡ. Η ποιά; ΑΝΤ. Σε ξένη γη τα μάτια του,
καθώς ποθούσε, τα ᾽χει κλείσει
και κλίνη έχει καλοΐσκιωτη
κάτω στη γης για πάντα,
όχι χωρίς αθρήνητο
πίσω ν᾽ αφήσει πένθος·
γιατί ρονιά το δάκρυ μου
1710τρέχει για σε απ᾽ τα μάτια μου,
και πώς, δεν ξέρω η άμοιρη
τον τόσο πόνο μου να πνίξω.
Αλίμονο, σε ξένη γη το θέλησες
να πέθαινες κι έτσι μου πέθανες
έρημος και παρατημένος.
ΙΣΜ. Ω η δύστυχη, και ποιά άραγε
με περιμένει μοίρα,
μαζί και σένα, αγαπημένη μου,
που έτσι απομείναμ᾽ έρημες
στην ξενιτιά
κι απ᾽ τον πατέρα μας ορφανεμένες;
1720ΧΟΡ. Μ᾽ αφού πήρε τέτοιο τέλος τρισμακαριστό
η ζωή του, ω αγαπητές μου,
παύτε και σεις πια
απ᾽ τα τόσα μοιριολόγια σας
κι απ᾽ τις δυστυχίες κανένας
να ξεφύγει δεν μπορεί.

1670ΑΝΤ. Οϊμένα! αλίμονο! έχουμε, [στρ. α]
έχουμε οι κακομοίρες
να κλαίμε, αλήθεια, για πολλά
κι όχι μόνο για το αίμα
του δύστυχου πατέρα μας,
που ήταν καταραμένο
και πριν τη γέννησή του·
να κλαίμ᾽ εμείς, που αδιάκοπα
άλλοτε τόσους πόνους
βαστούσαμε κι αμέτρητους
στο τέλος θενα ειπούμε,
γιατί είδαμε και πάθαμε
πολλά για τον πατέρα.
ΧΟΡ. Τί είναι; ΑΝΤ. Μπορείτε, φίλοι μου,
εσείς να το υποθέστε.
ΧΟΡ. Πέθανε; ΑΝΤ. Όσο καλύτερα
μπορούσες να ποθήσεις.
Γιατί τί περισσότερο
μπορείς να επιθυμήσεις
για κείνον, που ούτε πόλεμος
μήτε κι ανεμοζάλη
1680θαλασσινή τον χτύπησε,
αλλά τον εκατάπιαν
τόποι κρυφοί κι αθώρητοι,
ενώ τον ετραβούσε
αθώρητος ο θάνατος;
Ω! η κακομοίρα! νύχτα
μαύρη κι ολέθρια απλώθηκε
στα μάτια μας επάνω.
Γιατί πώς, τριγυρίζοντας
σε μακρυσμένη χώρα
ή μέσα σε θαλασσινή
φουρτούνα, θα μπορούμε
τη δυσκολόβρετη θροφή
για τη ζωή να βρούμε;
ΙΣΜ. Δεν ξέρω. Κι άμποτε ο φονιάς
1690ο Άδης να με σκοτώσει
για να πεθάνω η δύστυχη
μαζί με τον πατέρα·
γιατί θα είν᾽ κακορίζικη
για μένα πια η ζωή μου.
ΧΟΡ. Χρυσά μου διδυμιάρικα!
τη θεϊκιά τη μοίρα,
σαν ήλθε, να υποφέρετε
παλικαρίσια πρέπει.
Δεν πρέπει και να νιώθετε
τόσο μεγάλο πόνο,
γιατί και δεν εφτάσατε
σε τόση δυστυχία.

ΑΝΤ. Όμως ποθούσαμ᾽ εμείς κάπως [αντ. α]
και τη δυστυχία.
Γιατί κι εκείνο που δεν ήταν
διόλου αγαπημένο,
ήταν για εμάς αγαπημένο,
όταν τον κρατούσα εκείνον
μες στην αγκαλιά μου.
1700Αγαπημένε μου πατέρα,
που ᾽σαι διπλωμένος
της γης το αιώνιο σκοτάδι,
κι αν δε ζεις, θα σ᾽ αγαπάμε
πάντα εγώ και τούτη.
ΧΟΡ. Πέθανε πια; ΑΝΤ. Βρήκε αυτός τέλος
όπως το ποθούσε.
ΧΟΡ. Ποιό τέλος; ΑΝΤ. Πέθανε στην ξένη
χώρα, που ήθελε, και τάφο
πάντα ισκιερόν έχει,
κι άφησε ο θάνατός του λύπη,
που το θρήνο φέρνει.
Γιατί πατέρα μου για σένα
1710με στεναγμούς τα δάκρυα τρέχουν,
μήτε ξέρω η μαύρη
την τόση μου για σένα λύπη
πώς να τη μερώσω.
Οϊμέ! ήθελες σε χώρα ξένη
να πεθάνεις, πέθανες όμως
έτσι μόνος κι έρμος.
ΙΣΜ. Δύστυχη εγώ! τάχα ποιά μοίρα
…………………………
πάλι εμέ κι εσένα
μας περιμένει, αγαπημένη,
έτσι ορφανές από πατέρα;
1720ΧΟΡ. Αλλ᾽ αφού είχε τέλος
ευτυχισμένο, αγαπημένες,
παύτε αυτή τη λύπη·
γιατί κανένας δεν υπάρχει,
που δυστυχία να μη τον δέρνει.