Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ

Εἰρήνη (1039-1079)


ΤΡ. ταυτὶ δέδραται. τίθεσο τὼ μηρὼ λαβών·
1040ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ σπλάγχν᾽ εἶμι καὶ θυλήματα.
ΟΙ. ἐμοὶ μελήσει ταῦτά γ᾽· ΤΡ. ἀλλ᾽ ἥκειν ἐχρῆν.
ΟΙ. ἰδού, πάρειμι. μῶν ἐπισχεῖν σοι δοκῶ;
ΤΡ. ὄπτα καλῶς νυν αὐτά· καὶ γὰρ οὑτοσὶ
προσέρχεται δάφνῃ τις ἐστεφανωμένος.
1045ΟΙ. τίς ἄρα ποτ᾽ ἐστίν; ΤΡ. ὡς ἀλαζὼν φαίνεται.
ΟΙ. μάντις τίς ἐστιν; ΤΡ. οὐ μὰ Δί᾽, ἀλλ᾽ Ἱεροκλέης
οὗτός γέ πού ᾽σθ᾽ ὁ χρησμολόγος οὑξ Ὠρεοῦ.
ΟΙ. τί ποτ᾽ ἄρα λέξει; ΤΡ. δῆλός ἐσθ᾽ οὗτός γ᾽ ὅτι
ἐναντιώσεταί τι ταῖς διαλλαγαῖς.
1050ΟΙ. οὔκ, ἀλλὰ κατὰ τὴν κνῖσαν εἰσελήλυθεν.
ΤΡ. μή νυν ὁρᾶν δοκῶμεν αὐτόν. ΟΙ. εὖ λέγεις.
ΙΕΡΟΚΛΗΣ
τίς ἡ θυσία ποθ᾽ αὑτηὶ καὶ τῷ θεῶν;
ΤΡ. ὄπτα σὺ σιγῇ κἄπαγ᾽ ἀπὸ τῆς ὀσφύος.
ΙΕ. ὅτῳ δὲ θύετ᾽ οὐ φράσεθ᾽; ΤΡ. ἡ κέρκος ποεῖ
1055καλῶς. ΟΙ. καλῶς δῆτ᾽, ὦ πότνι᾽ Εἰρήνη φίλη.
ΙΕ. ἄγε νυν ἀπάρχου κᾆτα δὸς τἀπάργματα.
ΤΡ. ὀπτᾶν ἄμεινον πρῶτον. ΙΕ. ἀλλὰ ταυταγὶ
ἤδη ᾽στὶν ὀπτά. ΤΡ. πολλὰ πράττεις, ὅστις εἶ.
κατάτεμνε. ΙΕ. ποῦ τράπεζα; ΤΡ. τὴν σπονδὴν φέρε.
1060ΙΕ. ἡ γλῶττα χωρὶς τέμνεται. ΤΡ. μεμνήμεθα.
ἀλλ᾽ οἶσθ᾽ ὃ δρᾶσον; ΙΕ. ἢν φράσῃς. ΤΡ. μὴ διαλέγου
νῷν μηδέν· Εἰρήνῃ γὰρ ἱερὰ θύομεν.

ΙΕ. ὦ μέλεοι θνητοὶ καὶ νήπιοι— ΤΡ. ἐς κεφαλὴν σοί.
ΙΕ. οἵτινες ἀφραδίῃσι θεῶν νόον οὐκ ἀίοντες
1065συνθήκας πεπόησθ᾽ ἄνδρες χαροποῖσι πιθήκοις—
ΤΡ. αἰβοιβοῖ. ΙΕ. τί γελᾷς; ΤΡ. ἥσθην χαροποῖσι πιθήκοις.
ΙΕ. καὶ κέπφοι τρήρωνες ἀλωπεκιδεῦσι πέπεισθε,
ὧν δόλιαι ψυχαί, δόλιαι φρένες. ΤΡ. εἴθε σου εἶναι
ὤφελεν, ὦλαζών, οὑτωσὶ θερμὸς ὁ πλεύμων.
1070ΙΕ. εἰ γὰρ μὴ νύμφαι γε θεαὶ Βάκιν ἐξαπάτασκον,
μηδὲ Βάκις θνητούς, μηδ᾽ αὖ νύμφαι Βάκιν αὐτὸν—
ΤΡ. ἐξώλης ἀπόλοι᾽, εἰ μὴ παύσαιο βακίζων.
ΙΕ. οὔπω θέσφατον ἦν Εἰρήνης δέσμ᾽ ἀναλῦσαι,
ἀλλὰ τόδε πρότερον— ΤΡ. τοῖς ἁλσί γε παστέα ταυτί.
1075ΙΕ. οὐ γάρ πω τοῦτ᾽ ἐστὶ φίλον μακάρεσσι θεοῖσιν,
1076aφυλόπιδος λῆξαι, πρίν κεν λύκος οἶν ὑμεναιοῖ.
1076bΤΡ. καὶ πῶς, ὦ κατάρατε, λύκος ποτ᾽ ἂν οἶν ὑμεναιοῖ;
ΙΕ. ἕως ἡ σφονδύλη φεύγουσα πονηρότατον βδεῖ,
χἠ κώδων ἀκαλανθὶς ἐπειγομένη τυφλὰ τίκτει,
τουτάκις οὔπω χρῆν τὴν εἰρήνην πεποῆσθαι.


Ξαναβγαίνουν από το σπίτι, ο Τρυγαίος μ᾽ ένα τραπεζάκι,
ο υπηρέτης με δυο μπούτια αρνίσια.
ΤΡΥ. Τέλειωσε αυτό. Στα κάρβουνα τα μπούτια!
1040Για εντόσθια και γλυκά εγώ τώρα πάω.
ΥΠΗ. Εγώ θα τα φροντίσω. ΤΡΥ. Εδώ είσ᾽ ακόμα;
Ο υπηρέτης τρέχει στο σπίτι σαν αστραπή και φέρνει εντόσθια
και γλυκίσματα.
ΥΠΗ. Γύρισα κιόλας· λες πως έχω αργήσει;
ΤΡΥ. Ψήνε τα αυτά καλά· νά, βλέπω κάποιον
κι έρχετ᾽ εδώ με δάφνη στο κεφάλι.
ΥΠΗ. Ποιός να ᾽ναι τάχα; ΤΡΥ. Σαν αγύρτης μοιάζει.
ΥΠΗ. Μην είναι μάντης; ΤΡΥ. Όχι· ο χρησμολόγος
απ᾽ τον Ωρεό, ο Ιεροκλής, νομίζω.
ΥΠΗ. Τί θα ᾽χει να μας πει; ΤΡΥ. Το δίχως άλλο
θα θέλει ν᾽ αντιδράσει στην Ειρήνη.
1050ΥΠΗ. Μπα, το ψητό τού μύρισε εγώ λέω.
ΤΡΥ. Κάνε πως δεν τον βλέπεις. ΥΠΗ. Έχεις δίκιο.
ΙΕΡΟΚΛΗΣ, πλησιάζοντας.
Για τί, για ποιόν θεό είν᾽ αυτή η θυσία;
ΤΡΥ., στον υπηρέτη.
Ψήνε και σώπα· πρόσεχε τη μέση.
ΙΕΡ. Για ποιόν είν᾽ η θυσία; δε θα μιλήσεις;
ΤΡΥ. Η ουρά είν᾽ ωραία. ΥΠΗ. Ωραία, μα την Ειρήνη.
ΙΕΡ. Μπρος, κάμε αρχή και μοίραζε μεζέδες.
ΤΡΥ. Ψήσιμο θέλει ακόμα. ΙΕΡ. Αυτό το μέρος
ψήθηκε. ΤΡΥ. Σαν πολύ μπαίνεις στη μέση.
Στον υπηρέτη.
Κόβε μερίδες. ΙΕΡ. Πού είναι το τραπέζι;
ΤΡΥ., στον υπηρέτη.
Φέρε κρασί για τη σπονδή. ΙΕΡ. Τη γλώσσα
1060την κόβουν χωριστά. ΤΡΥ. Το ξέρω· ωστόσο,
το χρέος σου ξέρεις ποιό είναι; ΙΕΡ. Μάθε μου το.
ΤΡΥ. Να μη μιλάς· θυσιάζω στην Ειρήνη.

ΙΕΡ., με γελοίο στόμφο.
Άμυαλοι, δόλιοι θνητοί… ΤΡΥ. Στο κεφάλι σου απάνω να πέσει.
ΙΕΡ. που απ᾽ αμυαλιά και χωρίς τη βουλή των θεών να ερευνάτε
με αστραπομάτες μαϊμούδες τολμάτε και κλείνετε ειρήνη…
ΤΡΥ. Χα χα. ΙΕΡ. Γελάς; ΤΡΥ. Βρε πώς μ᾽ άρεσαν οι αστραπομάτες μαϊμούδες.
ΙΕΡ. και, κουτορνίθια χαζά, σε αλεπόπουλα δίνετε μπέσα,
που έχουνε νου δολερό και ψυχές δολερές. ΤΡΥ. Α, βρε αγύρτη,
να ᾽τανε τέτοια φωτιά να σου κάψει βαθιά τα πλεμόνια.
1070ΙΕΡ. Αν στον προφήτη το Βάκη δεν είπανε ψέματα οι Νύμφες
και στους ανθρώπους ο Βάκης κι οι Νύμφες, λέω πάλι, στο Βάκη…
ΤΡΥ. Στρόφος κακός να σε κάψει, αν δεν πάψεις, μωρέ, να βακίζεις.
ΙΕΡ. τις αλυσίδες δεν ήταν γραφτό της Ειρήνης να λύσουν·
έπρεπε πριν απ᾽ αυτό…
ΤΡΥ., στον υπηρέτη. Ρίξε αλάτι σ᾽ αυτά τα κομμάτια.
ΙΕΡ. Δεν επιτρέπουν οι αθάνατοι μάχες κι αντάρες να λήξουν,
η προβατίνα κι ο λύκος πριν σμίξουνε πρώτα σε γάμο.
ΤΡΥ. Καταραμένε! Πώς σμίγουνε, βρε, προβατίνα και λύκος;
ΙΕΡ. Όσο η βρομούσα από πίσω της βρόμα αμολάει όταν φεύγει,
όσο τυφλά τα κουτάβια της κάνει απ᾽ τη βιά της η σκύλα,
όλον αυτό τον καιρό δεν μπορείτε να κλείσετε ειρήνη.