Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (24.621-24.676)


Ἦ, καὶ ἀναΐξας ὄϊν ἄργυφον ὠκὺς Ἀχιλλεὺς
σφάξ᾽· ἕταροι δὲ δέρον τε καὶ ἄμφεπον εὖ κατὰ κόσμον,
μίστυλλόν τ᾽ ἄρ᾽ ἐπισταμένως πεῖράν τ᾽ ὀβελοῖσιν,
ὤπτησάν τε περιφραδέως, ἐρύσαντό τε πάντα.
625 Αὐτομέδων δ᾽ ἄρα σῖτον ἑλὼν ἐπένειμε τραπέζῃ
καλοῖς ἐν κανέοισιν· ἀτὰρ κρέα νεῖμεν Ἀχιλλεύς.
οἱ δ᾽ ἐπ᾽ ὀνείαθ᾽ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
ἤτοι Δαρδανίδης Πρίαμος θαύμαζ᾽ Ἀχιλῆα,
630 ὅσσος ἔην οἷός τε· θεοῖσι γὰρ ἄντα ἐῴκει·
αὐτὰρ ὁ Δαρδανίδην Πρίαμον θαύμαζεν Ἀχιλλεύς,
εἰσορόων ὄψίν τ᾽ ἀγαθὴν καὶ μῦθον ἀκούων.
αὐτὰρ ἐπεὶ τάρπησαν ἐς ἀλλήλους ὁρόωντες,
τὸν πρότερος προσέειπε γέρων Πρίαμος θεοειδής·
635 «λέξον νῦν με τάχιστα, διοτρεφές, ὄφρα καὶ ἤδη
ὕπνῳ ὕπο γλυκερῷ ταρπώμεθα κοιμηθέντες·
οὐ γάρ πω μύσαν ὄσσε ὑπὸ βλεφάροισιν ἐμοῖσιν
ἐξ οὗ σῇς ὑπὸ χερσὶν ἐμὸς πάϊς ὤλεσε θυμόν,
ἀλλ᾽ αἰεὶ στενάχω καὶ κήδεα μυρία πέσσω,
640 αὐλῆς ἐν χόρτοισι κυλινδόμενος κατὰ κόπρον.
νῦν δὴ καὶ σίτου πασάμην καὶ αἴθοπα οἶνον
λαυκανίης καθέηκα· πάρος γε μὲν οὔ τι πεπάσμην.»
Ἦ ῥ᾽, Ἀχιλεὺς δ᾽ ἑτάροισιν ἰδὲ δμῳῇσι κέλευσε
δέμνι᾽ ὑπ᾽ αἰθούσῃ θέμεναι καὶ ῥήγεα καλὰ
645 πορφύρε᾽ ἐμβαλέειν, στορέσαι τ᾽ ἐφύπερθε τάπητας,
χλαίνας τ᾽ ἐνθέμεναι οὔλας καθύπερθεν ἕσασθαι.
αἱ δ᾽ ἴσαν ἐκ μεγάροιο δάος μετὰ χερσὶν ἔχουσαι,
αἶψα δ᾽ ἄρα στόρεσαν δοιὼ λέχε᾽ ἐγκονέουσαι.
τὸν δ᾽ ἐπικερτομέων προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
650 «ἐκτὸς μὲν δὴ λέξο, γέρον φίλε, μή τις Ἀχαιῶν
ἐνθάδ᾽ ἐπέλθῃσιν βουληφόρος, οἵ τέ μοι αἰεὶ
βουλὰς βουλεύουσι παρήμενοι, ἣ θέμις ἐστί·
τῶν εἴ τίς σε ἴδοιτο θοὴν διὰ νύκτα μέλαιναν,
αὐτίκ᾽ ἂν ἐξείποι Ἀγαμέμνονι ποιμένι λαῶν,
655 καί κεν ἀνάβλησις λύσιος νεκροῖο γένηται.
ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,
ποσσῆμαρ μέμονας κτερεϊζέμεν Ἕκτορα δῖον,
ὄφρα τέως αὐτός τε μένω καὶ λαὸν ἐρύκω.»
Τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα γέρων Πρίαμος θεοειδής·
660 «εἰ μὲν δή μ᾽ ἐθέλεις τελέσαι τάφον Ἕκτορι δίῳ,
ὧδέ κέ μοι ῥέζων, Ἀχιλεῦ, κεχαρισμένα θείης.
οἶσθα γὰρ ὡς κατὰ ἄστυ ἐέλμεθα, τηλόθι δ᾽ ὕλη
ἀξέμεν ἐξ ὄρεος, μάλα δὲ Τρῶες δεδίασιν.
ἐννῆμαρ μέν κ᾽ αὐτὸν ἐνὶ μεγάροις γοάοιμεν,
665 τῇ δεκάτῃ δέ κε θάπτοιμεν δαινῦτό τε λαός,
ἑνδεκάτῃ δέ κε τύμβον ἐπ᾽ αὐτῷ ποιήσαιμεν,
τῇ δὲ δυωδεκάτῃ πολεμίξομεν, εἴ περ ἀνάγκη.»
Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς·
«ἔσται τοι καὶ ταῦτα, γέρον Πρίαμ᾽, ὡς σὺ κελεύεις·
670 σχήσω γὰρ πόλεμον τόσσον χρόνον ὅσσον ἄνωγας.»
Ὣς ἄρα φωνήσας ἐπὶ καρπῷ χεῖρα γέροντος
ἔλλαβε δεξιτερήν, μή πως δείσει᾽ ἐνὶ θυμῷ.
οἱ μὲν ἄρ᾽ ἐν προδόμῳ δόμου αὐτόθι κοιμήσαντο,
κῆρυξ καὶ Πρίαμος, πυκινὰ φρεσὶ μήδε᾽ ἔχοντες.
675 αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς εὗδε μυχῷ κλισίης ἐϋπήκτου·
τῷ δὲ Βρισηῒς παρελέξατο καλλιπάρῃος.


Είπε, σηκώθη κι έσφαξεν αρνί λευκό σαν χιόνι,
το γδάραν το συγύρισαν οι σύντροφοί του ως πρέπει,
με τέχνην το ελιάνισαν, το πέρασαν στες σούβλες
και όμορφα αφού το ᾽ψησαν απ᾽ την φωτιά το σύραν·
625και στο τραπέζι εμέραζε τον άρτον ο Αυτομέδων,
μέσα στα ωραία κάνιστρα, τα κρέατα ο Πηλείδης·
και άπλωσαν όλοι στα καλά φαγιά που εμπρός τους είχαν.
Και αφού εφάγαν κι έπιαν όσο ήθελε η ψυχή τους,
ο Πρίαμος εθαύμαζεν εκεί του Αχιλλέα
630την πλάση και τ᾽ ανάστημα που ωσάν θεού φαντάζαν.
Και του Πριάμου την ειδή την αγαθήν κοιτώντας
και την λαλιά του ακούοντας εθαύμαζε ο Πηλείδης.
Και αφού ν᾽ αντικοιτάζονται ευφράνθησαν και οι δύο
πρώτος ο θείος Πρίαμος προς τον Πηλείδην είπε:
635«Βάλε με, ω θρέμμα του Διός, αμέσως να πλαγιάσω
και την γλυκιάν ανάπαυσιν είν᾽ ώρα να χαρούμε·
και μάτι εγώ δεν έκλεισα, Πηλείδη, από την ώρα
που απέθανε απ᾽ τα χέρια σου το αγαπητό παιδί μου,
αλλά στενάζω πάντοτε, την λύπην δεν χορταίνω
640ημέρα νύκτα στης αυλής την λάσπην κυλισμένος·
χαψιά ψωμί, ρουφιά κρασί δεν είχα βάλ᾽ εις τούτο
το στόμα, ώσπου μ᾽ έκαμες μαζί σου να δειπνήσω».
Και στους συντρόφους ο Αχιλλεύς τότ᾽ είπε και στους δούλους
κάτωθε από την αίθουσαν κρεβάτια να τους στρώσουν
645με πορφυρά παπλώματα και τάπητες επάνω,
και με χλαμύδες χνουδωτές να σκεπασθούν μ᾽ εκείνες.
Και οι δούλες απ᾽ το μέγαρον εβγήκαν με λαμπάδες
και γρήγορα και όμορφα τους έστρωναν δυο κλίνες·
και ακρογελώντας ο Αχιλλεύς τότ᾽ είπε του Πριάμου:
650«Έξω θα πας να κοιμηθείς, αγαπητέ μου γέρε,
των βουληφόρων Αχαιών μη κάποιος ξάφνου φθάσει
ως συνηθούν να έρχονται για να συμβουλευθούμε·
και αν κάποιος απ᾽ αυτούς σε ιδεί, μέσα στην μαύρην νύκτα
μη δώσει ευθύς την είδησιν στον αρχηγόν Ατρείδην
655και του νεκρού την λύτρωσιν μη τύχη ν᾽ αντισκόψει·
ειπέ μου τώρα φανερά, πόσες ημέρες θέλεις
να θάψεις τον λαμπρόν σου υιόν, και τόσες θα ησυχάζω
από τον πόλεμον εγώ και θα κρατώ τα πλήθη».
Και απάντησεν ο Πρίαμος: «Πηλείδη, αφού το στέργεις
660να κάμ᾽ ως πρέπει την ταφήν εις τον λαμπρόν υιόν μου,
αυτήν την χάριν κάμε μου· γνωρίζεις οπού οι Τρώες
κλειστοί ᾽ναι και περίφοβοι στην πόλιν, και θα φέρνουν
πέρ᾽ από δάσος μακρινό του ενταφιασμού τα ξύλα·
εννέα ημέρες θέλομε στο σπίτι να τον κλαίμε
665στες δέκα θα γινεί η ταφή και νεκρικό τραπέζι·
στες ένδεκα θα υψώσομεν επάνω του τον τάφον,
στες δώδεκα ο πόλεμος θ᾽ αρχίσει αν είναι ανάγκη».
Και προς αυτόν ο Αχιλλεύς αντείπε ο φτεροπόδης:
«Θα γίνουν, γέρε Πρίαμε, και τούτα όπως τα λέγεις·
670τον πόλεμον, όσον καιρόν ηθέλησες θα παύσω».
Αυτά ᾽πε και του έπιασε την δεξιάν παλάμην
απ᾽ τον αρμόν, ότ᾽ ήθελε να μη φοβείται ο γέρος.
Και έξω αυτού στον πρόδρομον επλάγιασαν εκείνοι
ο κήρυξ και ο Πρίαμος, άνδρες κι οι δυο με γνώση.
675Και μες στα βάθη της σκηνής κοιμήθηκε ο Πηλείδης
κι είχε καλήν του ομόκλινην την κόρην του Βρισέως.