Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ

Δραπέται (4-6)


ΖΕΥΣ
[4] Οἱ φιλόσοφοι ἐπιβουλήν τινα ἐπιβεβουλεύκασί σοι;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Οὐδαμῶς, ὦ πάτερ, οἵ γε ξυνηδίκηνταί μοι καὶ αὐτοί.
ΖΕΥΣ
Πρὸς τίνων οὖν ἠδίκησαι, εἰ μήτε τοὺς ἰδιώτας μήτε τοὺς φιλοσόφους αἰτιᾷ;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Εἰσίν τινες, ὦ Ζεῦ, ἐν μεταιχμίῳ τῶν τε πολλῶν καὶ τῶν φιλοσοφούντων, τὸ μὲν σχῆμα καὶ βλέμμα καὶ βάδισμα ἡμῖν ὅμοιοι καὶ κατὰ τὰ αὐτὰ ἐσταλμένοι· ἀξιοῦσι γοῦν ὑπ᾽ ἐμοὶ τάττεσθαι καὶ τοὔνομα τὸ ἡμέτερον ἐπιγράφονται, μαθηταὶ καὶ ὁμιληταὶ καὶ θιασῶται ἡμῶν εἶναι λέγοντες· ὁ βίος δὲ παμμίαρος αὐτῶν, ἀμαθίας καὶ θράσους καὶ ἀσελγείας ἀνάπλεως, ὕβρις οὐ μικρὰ καθ᾽ ἡμῶν. ὑπὸ τούτων, ὦ πάτερ, ἠδικημένη πέφευγα.
ΖΕΥΣ
[5] Δεινὰ ταῦτα, ὦ θύγατερ. ἀλλὰ τί μάλιστα ἠδικήκασί σε;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Σκόπει, ὦ πάτερ, εἰ μικρά. σὺ γὰρ κατιδὼν τὸν βίον ἀδικίας καὶ παρανομίας μεστὸν ἅτε ἀμαθίᾳ καὶ ὕβρει ξυνόντα καὶ ταραττόμενον ὑπ᾽ αὐτῶν, κατελεήσας τὸ ἀνθρώπειον ὑπὸ τῇ ἀγνοίᾳ ἐλαυνόμενον ἐμὲ κατέπεμψας, ἐντειλάμενος ἐπιμεληθῆναι ὡς παύσαιντο μὲν ἀδικοῦντες ἀλλήλους καὶ βιαζόμενοι καὶ ὅμοια τοῖς θηρίοις βιοῦντες, ἀναβλέψαντες δὲ πρὸς τὴν ἀλήθειαν εἰρηνικώτερον ξυμπολιτεύοιντο. ἔφης γοῦν πρός με καταπέμπων, «Ἃ μὲν πράττουσιν οἱ ἄνθρωποι καὶ ὡς διάκεινται ὑπὸ τῆς ἀμαθίας, ὦ θύγατερ, καὶ αὐτὴ ὁρᾷς· ἐγὼ δέ (ἐλεῶ γὰρ αὐτούς) σέ, ἣν μόνην ἰάσασθαι ἂν τὰ γιγνόμενα οἶμαι, προκρίνας ἐξ ἁπάντων ἡμῶν πέμπω ἰασομένην.»
ΖΕΥΣ
[6] Οἶδα πολλὰ καὶ ταῦτα εἰπὼν τότε. σὺ δὲ τὰ μετὰ ταῦτα ἤδη λέγε, ὅπως μὲν ὑπεδέξαντό σε καταπταμένην τὸ πρῶτον, ἅτινα δὲ νῦν ὑπ᾽ αὐτῶν πέπονθας.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ἦιξα μέν, ὦ πάτερ, οὐκ ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας εὐθύς, ἀλλ᾽ ὅπερ ἐδόκει μοι χαλεπώτερον τοῦ ἔργου εἶναι, τὸ βαρβάρους παιδεύειν καὶ διδάσκειν, τοῦτο πρῶτον ἠξίουν ἐργάσασθαι· τὸ Ἑλληνικὸν δὲ εἴων ὡς ῥᾷστα ὑποβαλέσθαι οἷόν τε καὶ τάχιστα, ὥς γε ᾤμην, ἐνδεξόμενον τὸν χαλινὸν καὶ ὑπαχθησόμενον τῷ ζυγῷ. ὁρμήσασα δὲ εἰς Ἰνδοὺς τὸ πρῶτον, ἔθνος μέγιστον τῶν ἐν τῷ βίῳ, οὐ χαλεπῶς ἔπεισα καταβάντας ἀπὸ τῶν ἐλεφάντων ἐμοὶ συνεῖναι, ὥστε καὶ γένος ὅλον, οἱ Βραχμᾶνες, τοῖς Νεχραίοις καὶ Ὀξυδράκαις ὅμορον, οὗτοι πάντες ὑπ᾽ ἐμοὶ τάττονται καὶ βιοῦσίν τε κατὰ τὰ ἡμῖν δοκοῦντα, τιμώμενοι πρὸς τῶν περιοίκων ἁπάντων, καὶ ἀποθνήσκουσι παράδοξόν τινα τοῦ θανάτου τρόπον.


ΔΙΑΣ
[4] Οι φιλόσοφοι οργάνωσαν κάποια συνωμοσία εναντίον σου;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Κάθε άλλο, πατέρα μου, αφού έχουν αδικηθεί κι αυτοί μαζί μ᾽ εμένα.
ΔΙΑΣ
Από ποιούς λοιπόν έχεις αδικηθεί, αν δεν κατηγορείς γι᾽ αυτό ούτε τους απαίδευτους ούτε τους φιλοσόφους;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Υπάρχουν κάποιοι, Δία μου, στο ενδιάμεσο μεταξύ των πολλών και αυτών που φιλοσοφούνε. Στην εμφάνιση και στο βλέμμα και στο βάδισμα είναι όμοιοι μ᾽ εμάς, κι είναι και ντυμένοι με τον ίδιο τρόπο. Έχουν λοιπόν την αξίωση να ανήκουν στη δική μου παράταξη, και τιτλοφορούνται με το δικό μου όνομα, λέγοντας πως είναι μαθητές και σύντροφοι και ακόλουθοι μου. Η ζωή τους όμως, υπερβολικά απαίσια, γεμάτη από αμάθεια και θράσος και ακολασία, είναι μεγάλη προσβολή εναντίον μας. Αδικημένη από αυτούς, πατέρα μου, σηκώθηκα κι έφυγα.
ΔΙΑΣ
[5] Αυτό είναι φοβερό, κόρη μου. Αλλά σε τί ακριβώς σε έχουν αδικήσει;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Πρόσεξε, πατέρα μου, να δεις αν είναι κάτι ασήμαντο. Εσύ, βλέποντας την ανθρώπινη ζωή να είναι γεμάτη από αδικία και παρανομία, επειδή τη συντρόφευε η αμάθεια και η αλαζονεία, οι οποίες και την αναστάτωναν, λυπήθηκες το ανθρώπινο γένος, που παρασυρόταν από την άγνοια, και έστειλες εμένα, με την εντολή να φροντίσω να σταματήσουν να αδικούν ο ένας τον άλλο και να συμπεριφέρονται βίαια και να ζούνε σαν άγρια θηρία, αλλά, στρέφοντας το βλέμμα τους προς την αλήθεια, να αρχίσουν να συμβιώνουν πιο ειρηνικά. Στέλνοντάς με λοιπόν μου είπες: «Αυτά που κάνουν οι άνθρωποι, κόρη μου, και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται εξαιτίας της αμάθειας, τα βλέπεις κι εσύ η ίδια. Εγώ όμως (επειδή τους λυπάμαι) εσένα, που νομίζω πως είσαι η μόνη που μπορείς να γιατρέψεις όσα γίνονται, εσένα επέλεξα από όλους εμάς, και σε στέλνω για να τους γιατρέψεις».
ΔΙΑΣ
[6] Το ξέρω πως τότε είπα πολλά μ᾽ αυτό το περιεχόμενο. Εσύ όμως πες μου τώρα τί έγινε μετά: πώς σε υποδέχτηκαν στην αρχή, τότε που πετώντας προσγειώθηκες ανάμεσα τους, και τί σου έχουν κάνει τώρα.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Εξόρμησα, πατέρα μου, όχι αμέσως στους Έλληνες, αλλά αυτό που μου φαινόταν το δυσκολότερο μέρος του έργου, το να εκπαιδεύσω δηλαδή και να διδάξω τους βαρβάρους, αυτό αποφάσισα να πραγματοποιήσω πρώτο. Το ελληνικό γένος το άφησα, ως ικανότερο να υποταχτεί ευκολότερα, όπως τουλάχιστον φανταζόμουν, και να δεχτεί γρηγορότερα το χαλινάρι μου και να μπει κάτω από τον ζυγό μου. Κατέφτασα λοιπόν πρώτα στους Ινδούς, το μεγαλύτερο από τα έθνη που υπάρχουν στον κόσμο, και τους έπεισα χωρίς δυσκολία να κατεβούν από τους ελέφαντες και να κάνουν συντροφιά μαζί μου, με αποτέλεσμα μια ολόκληρη φυλή, οι Βραχμάνες, που συνορεύουν με τους Νεχραίους και τους Οξυδράκες, όλοι τους να ανήκουν στην παράταξή μου και να ζούνε σύμφωνα με τις απόψεις μου· τους τιμούν όλοι οι γείτονές τους, και πεθαίνουνε με έναν παράξενο τρόπο θανάτου.