Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (20.75-20.131)


75Ὣς οἱ μὲν θεοὶ ἄντα θεῶν ἴσαν· αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς
Ἕκτορος ἄντα μάλιστα λιλαίετο δῦναι ὅμιλον
Πριαμίδεω· τοῦ γάρ ῥα μάλιστά ἑ θυμὸς ἀνώγει
αἵματος ἆσαι Ἄρηα ταλαύρινον πολεμιστήν.
Αἰνείαν δ᾽ ἰθὺς λαοσσόος ὦρσεν Ἀπόλλων
80 ἀντία Πηλεΐωνος, ἐνῆκε δέ οἱ μένος ἠΰ·
υἱέϊ δὲ Πριάμοιο Λυκάονι εἴσατο φωνήν·
τῷ μιν ἐεισάμενος προσέφη Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων·
«Αἰνεία, Τρώων βουληφόρε, ποῦ τοι ἀπειλαί,
ἃς Τρώων βασιλεῦσιν ὑπίσχεο οἰνοποτάζων,
85 Πηλεΐδεω Ἀχιλῆος ἐναντίβιον πολεμίξειν;»
Τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Αἰνείας ἀπαμειβόμενος προσέειπε·
«Πριαμίδη, τί με ταῦτα καὶ οὐκ ἐθέλοντα κελεύεις,
ἀντία Πηλεΐωνος ὑπερθύμοιο μάχεσθαι;
οὐ μὲν γὰρ νῦν πρῶτα ποδώκεος ἄντ᾽ Ἀχιλῆος
90 στήσομαι, ἀλλ᾽ ἤδη με καὶ ἄλλοτε δουρὶ φόβησεν
ἐξ Ἴδης, ὅτε βουσὶν ἐπήλυθεν ἡμετέρῃσι,
πέρσε δὲ Λυρνησσὸν καὶ Πήδασον· αὐτὰρ ἐμὲ Ζεὺς
εἰρύσαθ᾽, ὅς μοι ἐπῶρσε μένος λαιψηρά τε γοῦνα.
ἦ κε δάμην ὑπὸ χερσὶν Ἀχιλλῆος καὶ Ἀθήνης,
95 ἥ οἱ πρόσθεν ἰοῦσα τίθει φάος ἠδ᾽ ἐκέλευεν
ἔγχεϊ χαλκείῳ Λέλεγας καὶ Τρῶας ἐναίρειν.
τῶ οὐκ ἔστ᾽ Ἀχιλῆος ἐναντίον ἄνδρα μάχεσθαι·
αἰεὶ γὰρ πάρα εἷς γε θεῶν, ὃς λοιγὸν ἀμύνει.
καὶ δ᾽ ἄλλως τοῦ γ᾽ ἰθὺ βέλος πέτετ᾽, οὐδ᾽ ἀπολήγει
100 πρὶν χροὸς ἀνδρομέοιο διελθέμεν. εἰ δὲ θεός περ
ἶσον τείνειεν πολέμου τέλος, οὔ κε μάλα ῥέα
νικήσει᾽, οὐδ᾽ εἰ παγχάλκεος εὔχεται εἶναι.»
Τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἄναξ Διὸς υἱὸς Ἀπόλλων·
«ἥρως, ἀλλ᾽ ἄγε καὶ σὺ θεοῖς αἰειγενέτῃσιν
105 εὔχεο· καὶ δὲ σέ φασι Διὸς κούρης Ἀφροδίτης
ἐκγεγάμεν, κεῖνος δὲ χερείονος ἐκ θεοῦ ἐστίν·
ἡ μὲν γὰρ Διός ἐσθ᾽, ἡ δ᾽ ἐξ ἁλίοιο γέροντος.
ἀλλ᾽ ἰθὺς φέρε χαλκὸν ἀτειρέα, μηδέ σε πάμπαν
λευγαλέοις ἐπέεσσιν ἀποτρεπέτω καὶ ἀρειῇ.»
110Ὣς εἰπὼν ἔμπνευσε μένος μέγα ποιμένι λαῶν,
βῆ δὲ διὰ προμάχων κεκορυθμένος αἴθοπι χαλκῷ.
οὐδ᾽ ἔλαθ᾽ Ἀγχίσαο πάϊς λευκώλενον Ἥρην
ἀντία Πηλεΐωνος ἰὼν ἀνὰ οὐλαμὸν ἀνδρῶν·
ἡ δ᾽ ἄμυδις στήσασα θεοὺς μετὰ μῦθον ἔειπε·
115 «φράζεσθον δὴ σφῶϊ, Ποσείδαον καὶ Ἀθήνη,
ἐν φρεσὶν ὑμετέρῃσιν, ὅπως ἔσται τάδε ἔργα.
Αἰνείας ὅδ᾽ ἔβη κεκορυθμένος αἴθοπι χαλκῷ
ἀντία Πηλεΐωνος, ἀνῆκε δὲ Φοῖβος Ἀπόλλων.
ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽, ἡμεῖς πέρ μιν ἀποτρωπῶμεν ὀπίσσω
120 αὐτόθεν· ἤ τις ἔπειτα καὶ ἡμείων Ἀχιλῆϊ
παρσταίη, δοίη δὲ κράτος μέγα, μηδέ τι θυμῷ
δευέσθω, ἵνα εἰδῇ ὅ μιν φιλέουσιν ἄριστοι
ἀθανάτων, οἱ δ᾽ αὖτ᾽ ἀνεμώλιοι οἳ τὸ πάρος περ
Τρωσὶν ἀμύνουσιν πόλεμον καὶ δηϊοτῆτα.
125 πάντες δ᾽ Οὐλύμποιο κατήλθομεν ἀντιόωντες
τῆσδε μάχης, ἵνα μή τι μετὰ Τρώεσσι πάθῃσι
σήμερον· ὕστερον αὖτε τὰ πείσεται ἅσσα οἱ Αἶσα
γιγνομένῳ ἐπένησε λίνῳ, ὅτε μιν τέκε μήτηρ.
εἰ δ᾽ Ἀχιλεὺς οὐ ταῦτα θεῶν ἐκ πεύσεται ὀμφῆς,
130 δείσετ᾽ ἔπειθ᾽, ὅτε κέν τις ἐναντίβιον θεὸς ἔλθῃ
ἐν πολέμῳ· χαλεποὶ δὲ θεοὶ φαίνεσθαι ἐναργεῖς.»


75Κι ενώ θεών αντίμαχοι θεοί τότ᾽ εκινούσαν,
ο Αχιλλεύς τον Έκτορα στο πλήθος ν᾽ αντικρίσει
ελαχταρούσε, ότι η ψυχή τον έσπρωχνε μ᾽ εκείνου
το αίμα να ποτίσει εκεί τον πολεμάρχον Άρην.
Και τον Αινείαν σήκωσεν ενάντια στον Πηλείδην
80ο Φοίβος και του εγέμισε τα στήθη ανδραγαθίαν.
Ομοιώθη του Λυκάονος εις την φωνήν ο Φοίβος,
του Πριαμίδη κι έλεγεν: «Ω βουληφόρ᾽ Αινεία,
τι γίναν οι φοβέρες σου με γεμιστό ποτήρι
που υπόσχοσουν κατέμπροσθεν στους βασιλείς της Τροίας
85πως θα ᾽βγαινες στον πόλεμον ενάντια του Αχιλλέως;»
«Τι μ᾽ αναγκάζεις κι άθελα», του απάντησ᾽ ο Αινείας,
«Πριαμίδη, τον απόκοτον Πηλείδη ν᾽ αντικρίσω;
Δεν θα είναι αυτή πρώτη φορά που θα στηθώ εμπρός του·
άλλοτε μ᾽ εκυνήγησεν αυτός από την Ίδην,
90σαν έπεσε τους μόσχους μας να λαφυραγωγήσει
και τα Λυρνήσσια πόρθησε και τα Πηδάσια τείχη·
αλλά εμένα εφύλαξεν η δύναμις του Δία
που την καρδιά μου εθάρρεψε και τα γοργά μου σκέλη.
Αλλέως θα μ᾽ εφόνευαν τα χέρια του Αχιλλέως,
95κι η Αθηνά που ανοίγοντας τον δρόμον έμπροσθέν του
τον εκεντούσε Λέλεγας και Τρώας να θερίζει·
να μάχεται δεν δύναται θνητός με τον Πηλείδη,
τ᾽ είναι στο πλάγι του θεός που πάντοτε τον σκέπει·
έπειτα εκείνου ίσια πετά το βέλος ουδέ γέρνει
100πριν σχίσει σάρκ᾽ ανθρώπινην· και αν ο θεός το τέλος
της μάχης ίδια ετέντωσε, εμέ δεν θα νικήσει
ευκόλως, αν κι επαίρεται στα ολόχαλκ᾽ άρματά του».
«Εμπρός, ω ήρως, ζήτησε», του απάντησεν ο Φοίβος,
«και συ την χάριν των θεών, αφθάρτων, αιωνίων·
105σε γέννησε η διογέννητη, ως λέγουν, Αφροδίτη,
και αυτός από κατώτερον θεόν γενιοκρατιέται·
είναι αυτή κόρη του Διός, η άλλη του Νηρέως·
αλλ᾽ ίσια ρίξε τον σκληρόν χαλκόν, και μη δειλιάσεις
από τα λόγια τα πικρά και τους φοβερισμούς του».
110Είπε και ανδρείαν έβαλε πολλήν στον βασιλέα
που ολόλαμπρος μες στ᾽ άρματα εβγήκε στους προμάχους·
και του Αγχίση τον υιόν είδεν ευθύς η Ήρα
πως μες στο πλήθος πήγαινεν ενάντια του Πηλείδου·
τους άλλους σύναξε θεούς και προς εκείνους είπε:
115«Ω Ποσειδών και Αθηνά, σκεφθείτε σεις οι δύο
στον λογισμόν σας πώς αυτά τα πράγματα θα γίνουν·
ο Αινείας ολαρμάτωτος ενάντια στον Πηλείδην
εκίνησε ως τον έσπρωξε τώρα η φωνή του Φοίβου·
και ημείς ή θα τον κάμομεν εκείθε να μακρύνει,
120ή κάποιος να στηθεί απ᾽ εμάς στο πλάγι του Αχιλλέως
να λάβει δύναμιν πολλήν και στην ψυχήν του θάρρος,
να μάθει ότι των θεών τον αγαπούν οι πρώτοι
και είν᾽ οι άλλοι ουτιδανοί που απ᾽ αρχής τους Τρώας
εις τους κινδύνους βοηθούν του φοβερού πολέμου·
125και όλ᾽ ήρθαμε απ᾽ τον Όλυμπον να σμίξομε στην μάχην
τούτην, μη πάθει τι κακόν αυτός από τους Τρώας
σήμερα, και μετέπειτα θα πάθει ό,τ᾽ η μοίρα
του έγνεσε, όταν εις το φως τον έβγαλε η μητέρα·
και αν όλ᾽ αυτά θεού φωνή δεν τον πληροφορήσει
130θα πάρει φόβον, αν θεός ενάντια του προβάλλει
στην μάχην· είναι φοβεροί θεοί φανερωμένοι».