Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

Περικλῆς (29.1-29.8)


[29.1] Μετὰ ταῦτα κυμαίνοντος ἤδη τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου, Κερκυραίοις πολεμουμένοις ὑπὸ Κορινθίων ἔπεισε τὸν δῆμον ἀποστεῖλαι βοήθειαν καὶ προσλαβεῖν ἐρρωμένην ναυτικῇ δυνάμει νῆσον, ὡς ὅσον οὐδέπω Πελοποννησίων ἐκπεπολεμωμένων πρὸς αὐτούς. ψηφισαμένου δὲ τοῦ δήμου τὴν βοήθειαν, ἀπέστειλε δέκα ναῦς μόνας ἔχοντα Λακεδαιμόνιον, τὸν Κίμωνος υἱόν, οἷον ἐφυβρίζων· πολλὴ γὰρ ἦν εὔνοια καὶ φιλία τῷ Κίμωνος οἴκῳ πρὸς Λακεδαιμονίους. [29.2] ὡς ἂν οὖν, εἰ μηδὲν ἔργον μέγα μηδ᾽ ἐκπρεπὲς ἐν τῇ στρατηγίᾳ τοῦ Λακεδαιμονίου γένοιτο, προσδιαβληθείη μᾶλλον εἰς τὸν λακωνισμόν, ὀλίγας αὐτῷ ναῦς ἔδωκε καὶ μὴ βουλόμενον ἐξέπεμψε, καὶ ὅλως διετέλει κολούων, ὡς μηδὲ τοῖς ὀνόμασι γνησίους, ἀλλ᾽ ὀθνείους καὶ ξένους, ὅτι τῶν Κίμωνος υἱῶν τῷ μὲν ἦν Λακεδαιμόνιος ὄνομα, τῷ δὲ Θεσσαλός, τῷ δ᾽ Ἠλεῖος. ἐδόκουν δὲ πάντες ἐκ γυναικὸς Ἀρκαδικῆς γεγονέναι. [29.3] κακῶς οὖν ὁ Περικλῆς ἀκούων διὰ τὰς δέκα ταύτας τριήρεις, ὡς μικρὰν μὲν βοήθειαν τοῖς δεηθεῖσι, μεγάλην δὲ πρόφασιν τοῖς ἐγκαλοῦσι παρεσχηκώς, ἑτέρας αὖθις ἔστειλε πλείονας εἰς τὴν Κέρκυραν, αἳ μετὰ τὴν μάχην ἀφίκοντο. [29.4] χαλεπαίνουσι δὲ τοῖς Κορινθίοις καὶ κατηγοροῦσι τῶν Ἀθηναίων ἐν Λακεδαίμονι προσεγένοντο Μεγαρεῖς, αἰτιώμενοι πάσης μὲν ἀγορᾶς, ἁπάντων δὲ λιμένων ὧν Ἀθηναῖοι κρατοῦσιν εἴργεσθαι καὶ ἀπελαύνεσθαι παρὰ τὰ κοινὰ δίκαια καὶ τοὺς γεγενημένους ὅρκους τοῖς Ἕλλησιν· [29.5] Αἰγινῆται δὲ κακοῦσθαι δοκοῦντες καὶ βίαια πάσχειν, ἐποτνιῶντο κρύφα πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους, φανερῶς ἐγκαλεῖν τοῖς Ἀθηναίοις οὐ θαρροῦντες. [29.6] ἐν δὲ τούτῳ καὶ Ποτείδαια, πόλις ὑπήκοος Ἀθηναίων, ἄποικος δὲ Κορινθίων, ἀποστᾶσα καὶ πολιορκουμένη μᾶλλον ἐπετάχυνε τὸν πόλεμον. [29.7] οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ πρεσβειῶν πεμπομένων Ἀθήναζε, καὶ τοῦ βασιλέως τῶν Λακεδαιμονίων Ἀρχιδάμου τὰ πολλὰ τῶν ἐγκλημάτων εἰς διαλύσεις ἄγοντος καὶ τοὺς συμμάχους πραΰνοντος, οὐκ ἂν δοκεῖ συμπεσεῖν ὑπό γε τῶν ἄλλων αἰτιῶν ὁ πόλεμος τοῖς Ἀθηναίοις, εἰ τὸ ψήφισμα καθελεῖν τὸ Μεγαρικὸν ἐπείσθησαν καὶ διαλλαγῆναι πρὸς αὐτούς. [29.8] διὸ καὶ μάλιστα πρὸς τοῦτο Περικλῆς ἐναντιωθεὶς καὶ παροξύνας τὸν δῆμον ἐμμεῖναι τῇ πρὸς τοὺς Μεγαρεῖς φιλονικίᾳ, μόνος ἔσχε τοῦ πολέμου τὴν αἰτίαν.


Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (Κεφ. 29 - 37)
Βοήθεια στους Κερκυραίους. Παράπονα ελληνικών πόλεων. Η Ποτίδαια αποστατεί
[29.1] Μετά τα γεγονότα αυτά φαινόταν να πλησιάζει η τρικυμία του Πελοποννησιακού πολέμου. Ο Περικλής έπεισε τότε το λαό να στείλουν βοήθεια στους Κερκυραίους που βρίσκονταν σε πόλεμο με τους Κορινθίους και να πάρουν με το μέρος τους την Κέρκυρα που είχε μεγάλη ναυτική δύναμη, γιατί οι Πελοποννήσιοι ήταν έτοιμοι από μέρα σε μέρα να τη χτυπήσουν.
Αλλά οταν ο λαός ψήφισε τη βοήθεια, έστειλε μόνο δέκα πλοία με αρχηγό το γιο του Κίμωνα, που ονομαζόταν Λακεδαιμόνιος. Το έκαμε αυτό σα να ήθελε να τον εξευτελίσει, γιατί η οικογένεια του Κίμωνα έδειχνε μεγάλη συμπάθεια και φιλία προς τους Λακεδαιμονίους. [29.2] Για να εκτεθεί λοιπόν ακόμη περισσότερο για τα φιλικά του αισθήματα προς τους Λάκωνες ο Λακεδαιμόνιος, αν κατά τη στρατηγία του δε γινόταν τίποτε μεγάλο και αξιόλογο, του έδωσε λίγα πλοία και τον έστειλε παρά τη θέλησή του. Γενικά προσπαθούσε με κάθε τρόπο να ταπεινώσει τους γιους του Κίμωνα, γιατί, όπως έλεγε, και τα ονόματά τους ακόμη δείχνουν πως δεν είναι γνήσιοι Αθηναίοι, παρά νόθοι και ξένοι, αφού ο ένας λεγόταν Λακεδαιμόνιος, ο δεύτερος Θεσσαλός και ο τρίτος Ηλείος. Φαίνεται μάλιστα ότι όλοι γεννήθηκαν από Αρκαδική μητέρα. [29.3] Επειδή όμως πολλοί κακολογούσαν τον Περικλή,γιατί έστειλε μόνο δέκα πλοία, και έτσι έδινε μικρή βοήθεια για τις ανάγκες των Κερκυραίων, αλλά μεγάλη αφορμή σ᾽ εκείνους που κατηγορούσαν τους Αθηναίους, έστειλε πάλι και άλλα περισσότερα στην Κέρκυρα· αλλ᾽ αυτά έφτασαν μετά τη μάχη. [29.4] Οι Κορίνθιοι τότε εξοργίστηκαν, γιατί οι Αθηναίοι έστειλαν βοήθεια στους Κερκυραίους, και τους κατηγορούσαν στη Λακεδαίμονα. Συγχρόνως και οι Μεγαρείς διατύπωναν παράπονα, γιατί οι Αθηναίοι τους εμποδίζουν και τους διώχνουν απ᾽ όλες τις αγορές και απ᾽ όλα τα λιμάνια που είχαν στην εξουσία τους, παραβαίνοντας τα κοινά δίκαια και τους όρκους των Ελλήνων. [29.5] Αλλά και οι Αιγινήτες από το άλλο μέρος είχαν παράπονα, γιατί νόμιζαν ότι αδικούνται και καταπιέζονται. Αυτοί ζητούσαν κρυφά τη βοήθεια των Λακεδαιμονίων, γιατί δεν τολμούσαν να κατηγορήσουν φανερά τους Αθηναίους. [29.6] Στο μεταξύ και η Ποτίδαια, πόλη που ήταν στην εξουσία των Αθηναίων, αλλ᾽ αποικία των Κορινθίων, αποστάτησε και οι Αθηναίοι την πολιόρκησαν. Αυτό επιτάχυνε τον πόλεμο. [29.7] Και όμως, επειδή πολλές πρεσβείες είχαν έρθει στην Αθήνα από διάφορες πόλεις και από το άλλο μέρος ο βασιλιάς των Λακεδαιμονίων Αρχίδαμος προσπαθούσε να συμβιβάσει τις διαφορές και να κατευνάσει τους συμμάχους, φαίνεται πως δε θα γινόταν ο πόλεμος από τις άλλες αφορμές που είχαν ώς τότε παρουσιαστεί, αν οι Αθηναίοι είχαν πειστεί να ακυρώσουν το «μεγαρικό ψήφισμα» και να συμφιλιωθούν με τους Μεγαρείς. [29.8] Αλλά ο Περικλής εναντιώθηκε εντονότατα σ᾽ αυτό και παρακίνησε το λαό να επιμείνει στη διαφορά του με τους Μεγαρείς. Γι᾽ αυτό κατηγορήθηκε ως ο μόνος αίτιος του πολέμου.