Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (19.309-19.348)


Ὣς εἰπὼν ἄλλους μὲν ἀπεσκέδασεν βασιλῆας,
310 δοιὼ δ᾽ Ἀτρεΐδα μενέτην καὶ δῖος Ὀδυσσεύς,
Νέστωρ Ἰδομενεύς τε γέρων θ᾽ ἱππηλάτα Φοῖνιξ,
τέρποντες πυκινῶς ἀκαχήμενον· οὐδέ τι θυμῷ
τέρπετο, πρὶν πολέμου στόμα δύμεναι αἱματόεντος.
μνησάμενος δ᾽ ἁδινῶς ἀνενείκατο φώνησέν τε·
315 «ἦ ῥά νύ μοί ποτε καὶ σύ, δυσάμμορε, φίλταθ᾽ ἑταίρων,
αὐτὸς ἐνὶ κλισίῃ λαρὸν παρὰ δεῖπνον ἔθηκας
αἶψα καὶ ὀτραλέως, ὁπότε σπερχοίατ᾽ Ἀχαιοὶ
Τρωσὶν ἐφ᾽ ἱπποδάμοισι φέρειν πολύδακρυν Ἄρηα.
νῦν δὲ σὺ μὲν κεῖσαι δεδαϊγμένος, αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ
320 ἄκμηνον πόσιος καὶ ἐδητύος, ἔνδον ἐόντων,
σῇ ποθῇ· οὐ μὲν γάρ τι κακώτερον ἄλλο πάθοιμι,
οὐδ᾽ εἴ κεν τοῦ πατρὸς ἀποφθιμένοιο πυθοίμην,
ὅς που νῦν Φθίηφι τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβει
χήτεϊ τοιοῦδ᾽ υἷος· ὁ δ᾽ ἀλλοδαπῷ ἐνὶ δήμῳ
325 εἵνεκα ῥιγεδανῆς Ἑλένης Τρωσὶν πολεμίζω·
ἠὲ τὸν ὃς Σκύρῳ μοι ἔνι τρέφεται φίλος υἱός,
εἴ που ἔτι ζώει γε Νεοπτόλεμος θεοειδής.
πρὶν μὲν γάρ μοι θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐώλπει
οἶον ἐμὲ φθίσεσθαι ἀπ᾽ Ἄργεος ἱπποβότοιο
330 αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ, σὲ δέ τε Φθίηνδε νέεσθαι,
ὡς ἄν μοι τὸν παῖδα θοῇ ἐνὶ νηῒ μελαίνῃ
Σκυρόθεν ἐξαγάγοις καί οἱ δείξειας ἕκαστα,
κτῆσιν ἐμὴν δμῶάς τε καὶ ὑψερεφὲς μέγα δῶμα.
ἤδη γὰρ Πηλῆά γ᾽ ὀΐομαι ἢ κατὰ πάμπαν
335 τεθνάμεν, ἤ που τυτθὸν ἔτι ζώοντ᾽ ἀκάχησθαι
γήραΐ τε στυγερῷ καὶ ἐμὴν ποτιδέγμενον αἰεὶ
λυγρὴν ἀγγελίην, ὅτ᾽ ἀποφθιμένοιο πύθηται.»
Ὣς ἔφατο κλαίων, ἐπὶ δὲ στενάχοντο γέροντες,
μνησάμενοι τὰ ἕκαστος ἐνὶ μεγάροισιν ἔλειπον·
340 μυρομένους δ᾽ ἄρα τούς γε ἰδὼν ἐλέησε Κρονίων,
αἶψα δ᾽ Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«τέκνον ἐμόν, δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος.
ἦ νύ τοι οὐκέτι πάγχυ μετὰ φρεσὶ μέμβλετ᾽ Ἀχιλλεύς;
κεῖνος ὅ γε προπάροιθε νεῶν ὀρθοκραιράων
345 ἧσται ὀδυρόμενος ἕταρον φίλον· οἱ δὲ δὴ ἄλλοι
οἴχονται μετὰ δεῖπνον, ὁ δ᾽ ἄκμηνος καὶ ἄπαστος.
ἀλλ᾽ ἴθι οἱ νέκταρ τε καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν
στάξον ἐνὶ στήθεσσ᾽, ἵνα μή μιν λιμὸς ἵκηται.»


Είπε· τους άλλους βασιλείς απόλυσε, κι εμείναν
310οι Ατρείδες, ο Ιδομενεύς και ο θείος Οδυσσέας,
ο Νέστωρ με τον Φοίνικα, και τον παρηγορούσαν
με λόγια φρόνιμα, αλλ᾽ αυτός παρηγοριά δεν είχε
ή μες στον λάρυγγα να μπει του αιματηρού πολέμου·
και στεναγμός βγήκε βαθύς απ᾽ την ψυχή του κι είπε:
315«Άλλοτε, άμοιρε και συ, ω φίλε της καρδιάς μου,
εδώ το γεύμα ευτρέπιζες γρήγορος και όπως πρέπει,
όταν εβιάζοντ᾽ οι Αχαιοί να ορμήσουν και να φέρουν
τον Άρη τον πολύθρηνον στους ιπποδάμους Τρώας·
τώρα συ κείτεσαι νεκρός κι εμένα δεν αφήνει
320ο πόθος σου μήτε φαγί μήτε πιοτό να πάρω,
ότι κακό χειρότερο να πάθω δεν μπορούσα
και αν άκουα ν᾽ απέθανεν ο γέρος μου πατέρας,
οπού στην Φθίαν τήκεται στα δάκρυα, που του λείπει
τέτοιος υιός, κι εγώ μακριά, να πολεμώ τους Τρώας
325μένω στα ξένα εξ αφορμής της μισητής Ελένης·
ή αυτό που μου ανατρέφεται στην Σκύρον, το παιδί μου
ο θείος ο Νεοπτόλεμος, εάν μου ζει ακόμη.
Άλλην ελπίδα έτρεφα εγώ στα βάθη της ψυχής μου,
μόνος να πέσω εγώ μακράν απ᾽ το ιπποτρόφον Άργος
330εδώ στην Τροίαν, και να πας οπίσω εσύ στην Φθίαν
και από την Σκύρον το παιδί να βγάλεις εις το πλοίον
μαζί σου να τον οδηγείς και να του δείξεις όλα,
το είναι μου, τους δούλους μου και το υψηλό παλάτι.
Ότι φοβούμαι που ο Πηλεύς ή πεθαμένος είναι
335ή έχ᾽ ημέρες μετρητές και λύπη τον μαραίνει
και τα κακά γεράματα, και πάντοτε αναμένει
είδησις του θανάτου μου να πλήξει την καρδιά του».
Έλεγε κλαίοντας, και ομού και οι βασιλείς στενάζαν,
θυμούμενος καθένας τους στο σπίτι τ᾽ είχε αφήσει.
340Είδε και τους συμπόνεσεν ο Ζευς οπού θρηνούσαν
κι έλεγε προς την Αθηνά: «Ω τέκνον μου, τελείως
το πρόσωπόν σου έστρεψες από τον θείον άνδρα;
Τωόντι πλέον εις τον νουν δεν έχεις τον Πηλείδη;
Τον βλέπεις οπού κάθεται κατέμπροσθεν στα πλοία
345και κλαίει για τον φίλον του· κι οι άλλοι αναχωρήσαν
να γευματίσουν· και τροφήν να πάρει αυτός δεν θέλει.
Αλλά κατέβα, την γλυκιά να στάξεις αμβροσίαν
και νέκταρ μες στα στήθη του, να μην τον πνίξ᾽ η πείνα».