Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ

Ἁλιεὺς ἢ Ἀναβιοῦντες (49-52)


ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
[49] Ἰδού τις ἄλλος ὑπόπλατος ὥσπερ ἡμίτομος ἰχθὺς πρόσεισιν, ψῆττά τις, κεχηνὼς εἰς τὸ ἄγκιστρον· κατέπιεν, ἔχεται, ἀνεσπάσθω. τίς ἐστιν;
ΕΛΕΓΧΟΣ
Ὁ Πλατωνικὸς εἶναι λέγων.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Καὶ σύ, ὦ κατάρατε, ἥκεις ἐπὶ τὸ χρυσίον; τί φής, ὦ Πλάτων; τί ποιῶμεν αὐτόν;
ΠΛΑΤΩΝ
[50] Ἀπὸ τῆς αὐτῆς πέτρας καὶ οὗτος· ἐπ᾽ ἄλλον καθείσθω.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Καὶ μὴν ὁρῶ τινα πάγκαλον προσιόντα, ὡς ἂν ἐν βυθῷ δόξειεν, ποικίλον τὴν χρόαν, ταινίας τινὰς ἐπὶ τοῦ νώτου ἐπιχρύσους ἔχοντα. ὁρᾷς, ὦ Ἔλεγχε;
ΕΛΕΓΧΟΣ
Ὁ τὸν Ἀριστοτέλη προσποιούμενος οὗτός ἐστιν.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Ἦλθεν, εἶτα πάλιν ἄπεισιν. περισκοπεῖ ἀκριβῶς, αὖθις ἐπανῆλθεν, ἔχανεν, εἴληπται, ἀνιμήσθω.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Μὴ ἀνέρῃ με, ὦ Παρρησιάδη, περὶ αὐτοῦ· ἀγνοῶ γὰρ ὅστις ἐστίν.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Οὐκοῦν καὶ οὗτος, ὦ Ἀριστότελες, κατὰ τῶν πετρῶν. [51] ἀλλ᾽ ἢν ἰδού, πολλούς που τοὺς ἰχθῦς ὁρῶ κατὰ ταὐτὸν ὁμόχροας, ἀκανθώδεις καὶ τὴν ἐπιφάνειαν ἐκτετραχυσμένους, ἐχίνων δυσληπτοτέρους. ἦ που σαγήνης ἐπ᾽ αὐτοὺς δεήσει;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ἀλλ᾽ οὐ πάρεστιν. ἱκανὸν εἰ κἂν ἕνα τινὰ ἐκ τῆς ἀγέλης ἀνασπάσαιμεν. ἥξει δὲ ἐπὶ τὸ ἄγκιστρον δηλαδὴ ὃς ἂν αὐτῶν θρασύτατος ᾖ.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Κάθες, εἰ δοκεῖ, σιδηρώσας γε πρότερον ἐπὶ πολὺ τῆς ὁρμιᾶς, ὡς μὴ ἀποπρίσῃ τοῖς ὀδοῦσι καταπιὼν τὸ χρυσίον.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Καθῆκα. καὶ σὺ δέ, ὦ Πόσειδον, ταχεῖαν ἐπιτέλει τὴν ἄγραν. βαβαί, μάχονται περὶ τοῦ δελέατος, καὶ οἱ μὲν συνάμα πολλοὶ περιτρώγουσι τὴν ἰσχάδα, οἱ δὲ προσφύντες ἔχονται τοῦ χρυσίου. εὖ ἔχει· περιεπάρη τις μάλα καρτερός. φέρ᾽ ἴδω τίνος ἐπώνυμον σεαυτὸν εἶναι λέγεις; καίτοι γελοῖός εἰμι ἀναγκάζων ἰχθὺν λαλεῖν· ἄφωνοι γὰρ οὗτοί γε. ἀλλὰ σύ, ὦ Ἔλεγχε, εἰπὲ ὅντινα ἔχει διδάσκαλον αὐτοῦ.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Χρύσιππον τουτονί.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Μανθάνω· διότι χρυσίον προσῆν, οἶμαι, τῷ ὀνόματι. σὺ δ᾽ οὖν, Χρύσιππε, πρὸς τῆς Ἀθηνᾶς εἰπέ, οἶσθα τοὺς ἄνδρας ἢ τοιαῦτα παραινεῖς αὐτοῖς ποιεῖν;
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Νὴ Δί᾽, ὑβριστικὰ ἐρωτᾷς, ὦ Παρρησιάδη, προσήκειν τι ἡμῖν ὑπολαμβάνων τοιούτους ὄντας.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Εὖ γε, ὦ Χρύσιππε, γενναῖος εἶ. οὗτος δὲ καὶ αὐτὸς ἐπὶ κεφαλὴν μετὰ τῶν ἄλλων, ἐπεὶ καὶ ἀκανθώδης ἐστί, καὶ δέος μὴ διαπαρῇ τις τὸν λαιμὸν ἐσθίων.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
[52] Ἅλις, ὦ Παρρησιάδη, τῆς ἄγρας, μὴ καί τίς σοι, οἷοι πολλοί εἰσιν, οἴχηται ἀποσπάσας τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἄγκιστρον, εἶτά σε ἀποτῖσαι τῇ ἱερείᾳ δεήσῃ. ὥστε ἡμεῖς μὲν ἀπίωμεν περιπατήσουσαι· καιρὸς δὲ καὶ ὑμᾶς ἀπιέναι ὅθεν ἥκετε, μὴ καὶ ὑπερήμεροι γένησθε τῆς προθεσμίας. σφὼ δέ, σὺ καὶ ὁ Ἔλεγχος, ὦ Παρρησιάδη, ἐν κύκλῳ ἐπὶ πάντας αὐτοὺς ἰόντες ἢ στεφανοῦτε ἢ ἐγκάετε, ὡς ἔφην.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Ἔσται ταῦτα, ὦ Φιλοσοφία. χαίρετε, ὦ βέλτιστοι ἀνδρῶν. ἡμεῖς δὲ κατίωμεν, ὦ Ἔλεγχε, καὶ τελῶμεν τὰ παρηγγελμένα.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Ποῖ δὲ καὶ πρῶτον ἀπιέναι δεήσει; μῶν εἰς τὴν Ἀκαδημίαν ἢ εἰς τὴν Στοὰν ἢ ἀπὸ τοῦ Λυκείου ποιησώμεθα τὴν ἀρχήν;
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Οὐδὲν διοίσει τοῦτο. πλὴν οἶδά γε ἐγὼ ὡς ὅποι ποτ᾽ ἂν ἀπέλθωμεν, ὀλίγων μὲν τῶν στεφάνων, πολλῶν δὲ τῶν καυτηρίων δεησόμεθα.


ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
[49] Νά, πλησιάζει κάποιο άλλο ψάρι, πεπλατυσμένο σαν κομμένο στη μέση, μια γλώσσα, με το στόμα ορθάνοιχτο προς το αγκίστρι· το κατάπιε, πιάστηκε, ας το τραβήξουμε πάνω. Ποιός είναι;
ΕΛΕΓΧΟΣ
Αυτός που λέει πως είναι πλατωνικός.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Κι εσύ, καταραμένε, ήρθες για το χρυσάφι; Τί λες, Πλάτωνα; Τί να τον κάνουμε;
ΠΛΑΤΩΝΑΣ
[50] Από τον ίδιο βράχο κι αυτός. Ρίξε το αγκίστρι για άλλον.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Και μάλιστα βλέπω να πλησιάζει ένα πανέμορφο, όσο τουλάχιστον φαίνεται κάτω στον βυθό, με δέρμα πολύχρωμο, που έχει στη ράχη του μερικές επίχρυσες λουρίδες. Βλέπεις, Έλεγχε;
ΕΛΕΓΧΟΣ
Αυτός είναι που προσποιείται αφοσίωση στον Αριστοτέλη. Ήρθε, αλλά τώρα πάλι απομακρύνεται κολυμπώντας. Παρατηρεί προσεκτικά. Ξαναγύρισε πίσω· άνοιξε το στόμα του, πιάστηκε· ας τον τραβήξουμε επάνω.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Μη με ρωτήσεις, Παρρησιάδη, γι᾽ αυτόν, γιατί δεν ξέρω ποιός είναι.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Θα πάει λοιπόν κι αυτός, Αριστοτέλη, κάτω στα βράχια. [51] Τώρα όμως, νά, βλέπω πολλά ψάρια συγκεντρωμένα μαζί, ομοιόχρωμα, αγκαθωτά και με πολύ τραχιά επιφάνεια, που πιάνονται δυσκολότερα κι από αχινούς. Λες τάχα να χρειαστεί κανένα δίχτυ γι᾽ αυτά;
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Δεν υπάρχει δίχτυ διαθέσιμο. Από το κοπάδι όμως μας αρκεί να τραβήξουμε επάνω έστω κι ένα οποιοδήποτε ψάρι. Ασφαλώς θα έρθει στο αγκίστρι όποιο απ᾽ αυτά είναι το τολμηρότερο.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Ρίξε πάλι, αν θέλεις, αφού όμως πρώτα ενισχύσεις με σύρμα την πετονιά σε μεγάλο μήκος, για να μην την πριονίσει με τα δόντια του, και καταπιεί το χρυσάφι.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Την έριξα. Κι εσύ, Ποσειδώνα, δώσε να είναι γρήγορη η ψαριά μου. Πω, πω! Μαλώνουν για το δόλωμα, και μερικά, πολλά μαζί, τριγύρισαν το ξεραμένο σύκο και το τσιμπολογούνε, ενώ κάποια άλλα γαντζώθηκαν πάνω στο χρυσάφι και το κρατάνε. Ωραία! Πιάστηκε στο αγκίστρι ένα πολύ δυνατό ψάρι. Γιά να δω. Με τίνος το όνομα λες πως ταυτίζεσαι; Είναι όμως γελοίο να προσπαθώ να αναγκάσω ένα ψάρι να μιλήσει, μια και αυτά τουλάχιστον είναι άφωνα. Αλλά εσύ, Έλεγχε, πες μου ποιόν θεωρεί δάσκαλο του.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Αυτόν εδώ τον Χρύσιππο.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Καταλαβαίνω· επειδή υπήρχε χρυσός, υποθέτω, στο όνομα. Εσύ όμως, Χρύσιππε, πες μας, για όνομα της Αθηνάς, γνωρίζεις αυτούς τους ανθρώπους; Μήπως τους πρότρεπες να κάνουν τέτοιου είδους πράγματα;
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Μά τον Δία, μου κάνεις προσβλητικές ερωτήσεις, Παρρησιάδη, υπονοώντας πως μπορεί να έχουν κάποια σχέση μ᾽ εμένα τέτοιου είδους υποκείμενα.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Μπράβο, Χρύσιππε, είσαι λεβέντης. Ας πάει κι αυτός με το κεφάλι κάτω μαζί με τους άλλους, γιατί είναι και αγκαθωτός, και υπάρχει κίνδυνος να τρυπηθεί ο λαιμός κάποιου, καθώς θα τον τρώει.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
[52] Αρκετά ψάρεψες, Παρρησιάδη. Άσε που μπορεί κάποιος, τέτοιοι που είναι οι περισσότεροι, να σου αρπάξει το χρυσάφι και το αγκίστρι και να φύγει, κι έπειτα να χρειαστεί να το πληρώσεις εσύ στην ιέρεια. Εμείς λοιπόν ας φύγουμε, να πάμε να κάνουμε τον περίπατό μας. Είναι βέβαια καιρός κι εσείς να επιστρέψετε εκεί απ᾽ όπου ήρθατε, για να μην ξεπεράσετε την προθεσμία που σας δόθηκε. Κι εσείς οι δύο, Παρρησιάδη, εσύ και ο Έλεγχος, πηγαίνετε σε όλους αυτούς, κάνοντας έναν γύρο, και ή στεφανώστε τους ή σφραγιστέ τους με έγκαυμα, όπως είπα.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Θα γίνουν αυτά, Φιλοσοφία. Χαίρετε, αξιότιμοι άνθρωποι. Κι εμείς ας κατεβούμε, Έλεγχε, κι ας αρχίσουμε να εκτελούμε τις εντολές που μας έδωσαν.
ΕΛΕΓΧΟΣ
Πού άραγε θα χρειαστεί να πάμε πρώτα; Μήπως στην Ακαδημία ή στη Στοά; Ή να κάνουμε την αρχή από το Λύκειο;
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Δεν υπάρχει καμία διαφορά. Ωστόσο εγώ τουλάχιστον ξέρω πως, οπουδήποτε και να πάμε, θα είναι λίγα τα στεφάνια, πολλά όμως τα πυρωμένα σίδερα που θα χρειαστούμε.