Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (17.140-17.208)


140Γλαῦκος δ᾽ Ἱππολόχοιο πάϊς, Λυκίων ἀγὸς ἀνδρῶν,
Ἕκτορ᾽ ὑπόδρα ἰδὼν χαλεπῷ ἠνίπαπε μύθῳ·
«Ἕκτορ, εἶδος ἄριστε, μάχης ἄρα πολλὸν ἐδεύεο.
ἦ σ᾽ αὔτως κλέος ἐσθλὸν ἔχει φύξηλιν ἐόντα.
φράζεο νῦν ὅππως κε πόλιν καὶ ἄστυ σαώσῃς
145 οἶος σὺν λαοῖς τοὶ Ἰλίῳ ἐγγεγάασιν·
οὐ γάρ τις Λυκίων γε μαχησόμενος Δαναοῖσιν
εἶσι περὶ πτόλιος, ἐπεὶ οὐκ ἄρα τις χάρις ἦεν
μάρνασθαι δηΐοισιν ἐπ᾽ ἀνδράσι νωλεμὲς αἰεί.
πῶς κε σὺ χείρονα φῶτα σαώσειας μεθ᾽ ὅμιλον,
150 σχέτλι᾽, ἐπεὶ Σαρπηδόν᾽ ἅμα ξεῖνον καὶ ἑταῖρον
κάλλιπες Ἀργείοισιν ἕλωρ καὶ κύρμα γενέσθαι,
ὅς τοι πόλλ᾽ ὄφελος γένετο, πτόλεΐ τε καὶ αὐτῷ,
ζωὸς ἐών· νῦν δ᾽ οὔ οἱ ἀλαλκέμεναι κύνας ἔτλης.
τῶ νῦν εἴ τις ἐμοὶ Λυκίων ἐπιπείσεται ἀνδρῶν
155 οἴκαδ᾽ ἴμεν, Τροίῃ δὲ πεφήσεται αἰπὺς ὄλεθρος.
εἰ γὰρ νῦν Τρώεσσι μένος πολυθαρσὲς ἐνείη,
ἄτρομον, οἷόν τ᾽ ἄνδρας ἐσέρχεται οἳ περὶ πάτρης
ἀνδράσι δυσμενέεσσι πόνον καὶ δῆριν ἔθεντο,
αἶψά κε Πάτροκλον ἐρυσαίμεθα Ἴλιον εἴσω.
160 εἰ δ᾽ οὗτος προτὶ ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἄνακτος
ἔλθοι τεθνηὼς καί μιν ἐρυσαίμεθα χάρμης,
αἶψά κεν Ἀργεῖοι Σαρπηδόνος ἔντεα καλὰ
λύσειαν, καί κ᾽ αὐτὸν ἀγοίμεθα Ἴλιον εἴσω·
τοίου γὰρ θεράπων πέφατ᾽ ἀνέρος, ὃς μέγ᾽ ἄριστος
165 Ἀργείων παρὰ νηυσὶ καὶ ἀγχέμαχοι θεράποντες.
ἀλλὰ σύ γ᾽ Αἴαντος μεγαλήτορος οὐκ ἐτάλασσας
στήμεναι ἄντα κατ᾽ ὄσσε ἰδὼν δηΐων ἐν ἀϋτῇ,
οὐδ᾽ ἰθὺς μαχέσασθαι, ἐπεὶ σέο φέρτερός ἐστι.»
Τὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη κορυθαίολος Ἕκτωρ·
170 «Γλαῦκε, τίη δὲ σὺ τοῖος ἐὼν ὑπέροπλον ἔειπες;
ὢ πόποι, ἦ τ᾽ ἐφάμην σὲ περὶ φρένας ἔμμεναι ἄλλων,
τῶν ὅσσοι Λυκίην ἐριβώλακα ναιετάουσι·
νῦν δέ σευ ὠνοσάμην πάγχυ φρένας, οἷον ἔειπες,
ὅς τέ με φῂς Αἴαντα πελώριον οὐχ ὑπομεῖναι.
175 οὔ τοι ἐγὼν ἔρριγα μάχην οὐδὲ κτύπον ἵππων·
ἀλλ᾽ αἰεί τε Διὸς κρείσσων νόος αἰγιόχοιο,
ὅς τε καὶ ἄλκιμον ἄνδρα φοβεῖ καὶ ἀφείλετο νίκην
ῥηϊδίως, ὁτὲ δ᾽ αὐτὸς ἐποτρύνει μαχέσασθαι.
ἀλλ᾽ ἄγε δεῦρο, πέπον, παρ᾽ ἔμ᾽ ἵστασο καὶ ἴδε ἔργον,
180 ἠὲ πανημέριος κακὸς ἔσσομαι, ὡς ἀγορεύεις,
ἦ τινα καὶ Δαναῶν ἀλκῆς μάλα περ μεμαῶτα
σχήσω ἀμυνέμεναι περὶ Πατρόκλοιο θανόντος.»
Ὣς εἰπὼν Τρώεσσιν ἐκέκλετο μακρὸν ἀΰσας·
«Τρῶες καὶ Λύκιοι καὶ Δάρδανοι ἀγχιμαχηταί,
185 ἀνέρες ἔστε, φίλοι, μνήσασθε δὲ θούριδος ἀλκῆς,
ὄφρ᾽ ἂν ἐγὼν Ἀχιλῆος ἀμύμονος ἔντεα δύω
καλά, τὰ Πατρόκλοιο βίην ἐνάριξα κατακτάς.»
Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπέβη κορυθαίολος Ἕκτωρ
δηΐου ἐκ πολέμοιο· θέων δ᾽ ἐκίχανεν ἑταίρους
190 ὦκα μάλ᾽, οὔ πω τῆλε, ποσὶ κραιπνοῖσι μετασπών,
οἳ προτὶ ἄστυ φέρον κλυτὰ τεύχεα Πηλεΐωνος.
στὰς δ᾽ ἀπάνευθε μάχης πολυδακρύου ἔντε᾽ ἄμειβεν·
ἤτοι ὁ μὲν τὰ ἃ δῶκε φέρειν προτὶ Ἴλιον ἱρὴν
Τρωσὶ φιλοπτολέμοισιν, ὁ δ᾽ ἄμβροτα τεύχεα δῦνε
195 Πηλεΐδεω Ἀχιλῆος, ἅ οἱ θεοὶ Οὐρανίωνες
πατρὶ φίλῳ ἔπορον· ὁ δ᾽ ἄρα ᾧ παιδὶ ὄπασσε
γηράς· ἀλλ᾽ οὐχ υἱὸς ἐν ἔντεσι πατρὸς ἐγήρα.
Τὸν δ᾽ ὡς οὖν ἀπάνευθεν ἴδεν νεφεληγερέτα Ζεὺς
τεύχεσι Πηλεΐδαο κορυσσόμενον θείοιο,
200 κινήσας ῥα κάρη προτὶ ὃν μυθήσατο θυμόν·
«ἆ δείλ᾽, οὐδέ τί τοι θάνατος καταθύμιός ἐστιν,
ὃς δή τοι σχεδὸν εἶσι· σὺ δ᾽ ἄμβροτα τεύχεα δύνεις
ἀνδρὸς ἀριστῆος, τόν τε τρομέουσι καὶ ἄλλοι·
τοῦ δὴ ἑταῖρον ἔπεφνες ἐνηέα τε κρατερόν τε,
205 τεύχεα δ᾽ οὐ κατὰ κόσμον ἀπὸ κρατός τε καὶ ὤμων
εἵλευ· ἀτάρ τοι νῦν γε μέγα κράτος ἐγγυαλίξω,
τῶν ποινὴν ὅ τοι οὔ τι μάχης ἒκ νοστήσαντι
δέξεται Ἀνδρομάχη κλυτὰ τεύχεα Πηλεΐωνος.»


140Και ο Γλαύκος του Ιππολόχου υιός, ο άρχος των Λυκίων,
μ᾽ άγριαν ματιά στον Έκτορα βαρύν τον λόγον είπε:
«Έκτωρ, στα κάλλη ασύγκριτε, και αδύνατε στην μάχην,
είσαι δειλός και χάρισμα μεγάλην δόξαν έχεις.
Τώρα την πόλιν σκέψου εσύ να σώσεις και τον πύργον
145μόνος εσύ με τους λαούς που κατοικούν στην Τροίαν.
Διότι δια την πόλιν σας κανένας των Λυκίων
δεν θέλει μάχεται στο εξής, αφού δεν είχε χάριν
τούτος ο ατελεύτητος με τον εχθρόν αγώνας.
Πώς άνδρ᾽ άλλον κατώτερον, ελεεινέ, θα σώσεις,
150αφού ξένον και σύντροφον, τον μέγαν Σαρπηδόνα
να γίνει αφήκες άρπαγμα στα πλήθη των Αργείων;
Που μέγα κέρδος έφερε στην πόλιν και σ᾽ εσένα
και δεν τον φύλαξες, δειλέ, των σκύλων απ᾽ το στόμα.
Για τούτο οι Λύκιοι θᾲ πεισθούν στον λόγον μου να φύγουν
155εις την πατρίδα και όλεθρος θα πέσει στην Τρωάδα·
ότι αν ατρόμητην ορμήν είχαν στα στήθη οι Τρώες,
ως η καρδιά ᾽ναι των ανδρών οπού για την πατρίδα
με τους εχθρούς ακούραστον βαστούν πολέμου αγώνα,
τότ᾽ εύκολα τον Πάτροκλον θα εσέρναμε στην Τροίαν.
160Και αν απ᾽ της μάχης την βοήν στην πόλιν του Πριάμου
εσέρναμε μαχόμενοι τούτον τον πεθαμένον,
τον Σαρπηδόν᾽ αντάλλαγμα και τ᾽ άρματά του οι Αργείοι
θα έδιδαν να φέρομε στα τείχη της Ιλίου·
ότ᾽ ήταν κείνος ο νεκρός ακόλουθος μεγάλου
165ανδρός, οπού των Δαναών πρωτεύει στην ανδρείαν.
Αλλά τον μεγαλόψυχον υιόν του Τελαμώνος
στην μάχη συ δεν τόλμησες κατάματα να βλέπεις,
να πολεμήσεις κι είναι αυτός πολύ καλύτερός σου».
Του αντείπε μ᾽ άγριο βλέφαρο ο λοφοσείστης Έκτωρ:
170«Ω Γλαύκε, τόσον άδικον να μου προφέρεις λόγον;
Έλεγα πως στην φρόνησιν πρωτεύεις συ των άλλων
ανθρώπων, όπου κατοικούν την κάρπιμην Λυκίαν,
και τώρα ό,τ᾽ είπες μου ᾽δειξεν ότι σωστά δεν κρίνεις,
που εμπρός στον μέγαν Αίαντα δεν τόλμησα να μείνω.
175Με δεν παγώνει ο τάραχος της μάχης και των ίππων·
αλλά νικά πάντοτε ο νους του αιγιδοφόρου Δία
που εύκολα και άνδρ᾽ ατρόμητον δειλιάζει και την νίκην
του αφαιρεί και άλλη φορά τον σπρώχνει αυτός στην μάχην.
Αλλά στήσου στο πλάγι μου, να ιδείς, αγαπητέ μου,
180αν θα ᾽μαι ολήμερα δειλός καθώς μου τ᾽ ονειδίζεις,
ή αν πολλούς των Δαναών, όσον και αν είναι ανδρείοι,
θα στρώσω, εκεί που μάχονται τον Πάτροκλον να σώσουν».
Είπε κι εσήκωσε φωνήν μεγάλην εις τους Τρώας:
«Τρώες, Λύκιοι, Δάρδανοι και σεις κονταρομάχοι,
185άνδρες φανείτε μ᾽ όλην σας την δύναμιν, ω φίλοι,
τ᾽ άρματα όσο να ζωσθώ τα ωραία του Αχιλλέως,
που εφόνευσα τον Πάτροκλον και λάφυρα τα επήρα».
Αυτά είπε και ανεχώρησεν ο λοφοσείστης Έκτωρ·
κι εχύθηκεν ως αστραπή, να φθάσει τους συντρόφους,
190οπού στην πόλιν έφερναν τα όπλα του Αχιλλέως
και όχι μακράν τούς πρόφθασεν· και ανάμερ᾽ απ᾽ την μάχην
εστάθη, την πολύθρηνον, τα όπλα να ξαλλάξει,
και στην αγίαν Ίλιον να φέρουν τα δικά του
στους Τρώας έδωσε, και αυτός τ᾽ αθάνατα εζωνόνταν
195του Αχιλλέως, που οι θεοί χαρίσαν του πατρός του·
και τούτος, όταν γέρασε τα έδωκε του υιού του.
Αλλά ο υιός δεν γέρασε στα όπλα του πατρός του.
Και άμα τον είδε ο βροντητής Κρονίδης κατά μέρος
τα άρματα να ζώνεται του θείου Αχιλλέως,
200εκίνησε την κεφαλήν κι έλεγε μέσα ο νους του:
«Ω δύστυχε, δεν εννοείς τον θάνατον κοντά σου,
και τ᾽ άφθαρτ᾽ άρματα φορείς του πρώτου πολεμάρχου,
που την ανδραγαθίαν του τόσον τρομάζουν και άλλοι.
Και σύντροφον του φόνευσες καλόν και ανδρειωμένον,
205και άσχημα τον εγύμνωσες απ᾽ την αρματωσιά του.
Αλλά καν τώρα δύναμιν και νίκην θα σου δώσω
αφού δεν μέλλει σπίτι σου να γύρεις απ᾽ την μάχην,
η Ανδρομάχη τ᾽ άρματα να λάβει του Αχιλλέως».