Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (16.1-16.45)


Ραψωδία Π


Ὣς οἱ μὲν περὶ νηὸς ἐϋσσέλμοιο μάχοντο·
Πάτροκλος δ᾽ Ἀχιλῆϊ παρίστατο, ποιμένι λαῶν,
δάκρυα θερμὰ χέων ὥς τε κρήνη μελάνυδρος,
ἥ τε κατ᾽ αἰγίλιπος πέτρης δνοφερὸν χέει ὕδωρ.
5 τὸν δὲ ἰδὼν ᾤκτιρε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς,
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«τίπτε δεδάκρυσαι, Πατρόκλεες, ἠΰτε κούρη
νηπίη, ἥ θ᾽ ἅμα μητρὶ θέουσ᾽ ἀνελέσθαι ἀνώγει,
εἱανοῦ ἁπτομένη, καί τ᾽ ἐσσυμένην κατερύκει,
10 δακρυόεσσα δέ μιν ποτιδέρκεται, ὄφρ᾽ ἀνέληται·
τῇ ἴκελος, Πάτροκλε, τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβεις.
ἠέ τι Μυρμιδόνεσσι πιφαύσκεαι, ἢ ἐμοὶ αὐτῷ,
ἦέ τιν᾽ ἀγγελίην Φθίης ἒξ ἔκλυες οἶος;
ζώειν μὰν ἔτι φασὶ Μενοίτιον, Ἄκτορος υἱόν,
15 ζώει δ᾽ Αἰακίδης Πηλεὺς μετὰ Μυρμιδόνεσσι,
τῶν κε μάλ᾽ ἀμφοτέρων ἀκαχοίμεθα τεθνηώτων.
ἦε σύ γ᾽ Ἀργείων ὀλοφύρεαι, ὡς ὀλέκονται
νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσιν ὑπερβασίης ἕνεκα σφῆς;
ἐξαύδα, μὴ κεῦθε νόῳ, ἵνα εἴδομεν ἄμφω.»
20Τὸν δὲ βαρὺ στενάχων προσέφης, Πατρόκλεες ἱππεῦ·
«ὦ Ἀχιλεῦ, Πηλῆος υἱέ, μέγα φέρτατ᾽ Ἀχαιῶν,
μὴ νεμέσα· τοῖον γὰρ ἄχος βεβίηκεν Ἀχαιούς.
οἱ μὲν γὰρ δὴ πάντες, ὅσοι πάρος ἦσαν ἄριστοι,
ἐν νηυσὶν κέαται βεβλημένοι οὐτάμενοί τε.
25 βέβληται μὲν ὁ Τυδεΐδης κρατερὸς Διομήδης,
οὔτασται δ᾽ Ὀδυσεὺς δουρικλυτὸς ἠδ᾽ Ἀγαμέμνων,
βέβληται δὲ καὶ Εὐρύπυλος κατὰ μηρὸν ὀϊστῷ.
τοὺς μέν τ᾽ ἰητροὶ πολυφάρμακοι ἀμφιπένονται,
ἕλκε᾽ ἀκειόμενοι· σὺ δ᾽ ἀμήχανος ἔπλευ, Ἀχιλλεῦ.
30 μὴ ἐμέ γ᾽ οὖν οὗτός γε λάβοι χόλος, ὃν σὺ φυλάσσεις,
αἰναρέτη· τί σευ ἄλλος ὀνήσεται ὀψίγονός περ,
αἴ κε μὴ Ἀργείοισιν ἀεικέα λοιγὸν ἀμύνῃς;
νηλεές, οὐκ ἄρα σοί γε πατὴρ ἦν ἱππότα Πηλεύς,
οὐδὲ Θέτις μήτηρ· γλαυκὴ δέ σε τίκτε θάλασσα
35 πέτραι τ᾽ ἠλίβατοι, ὅτι τοι νόος ἐστὶν ἀπηνής.
εἰ δέ τινα φρεσὶ σῇσι θεοπροπίην ἀλεείνεις
καί τινά τοι πὰρ Ζηνὸς ἐπέφραδε πότνια μήτηρ,
ἀλλ᾽ ἐμέ περ πρόες ὦχ᾽, ἃμα δ᾽ ἄλλον λαὸν ὄπασσον
Μυρμιδόνων, ἤν πού τι φόως Δαναοῖσι γένωμαι.
40 δὸς δέ μοι ὤμοιιν τὰ σὰ τεύχεα θωρηχθῆναι,
αἴ κ᾽ ἐμὲ σοὶ ἴσκοντες ἀπόσχωνται πολέμοιο
Τρῶες, ἀναπνεύσωσι δ᾽ ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν
τειρόμενοι· ὀλίγη δέ τ᾽ ἀνάπνευσις πολέμοιο.
ῥεῖα δέ κ᾽ ἀκμῆτες κεκμηότας ἄνδρας ἀϋτῇ
45 ὤσαιμεν προτὶ ἄστυ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων.»


Ραψωδία Π

Πατρόκλεια.

Και αυτοί για το καλόστρωτο καράβι επολεμούσαν.
Και ο Πάτροκλος εστέκονταν εμπρός στον Αχιλλέα
κι έχυνε δάκρυα θερμά, σαν βρύση οπού κυλάει
επάνω εις βράχον γλιστερόν τα σκοτεινά νερά της.
5Τον είδε και συμπόνεσεν ο θείος Αχιλλέας,
και αμέσως τον ερώτησεν: «Ω Πάτροκλε, τι κλαίεις;
Κοράσι ομοιάζεις τρυφερό που οπίσω απ᾽ την μητέρα
τρέχει και την παρακαλεί στον κόρφο να το πάρει,
και απ᾽ την ποδιά της την κρατεί, που βιαστικά πηγαίνει,
10και ως να το πάρει την κοιτά με μάτια δακρυσμένα·
ομοίως, Πάτροκλε, θερμά και συ τα δάκρυα χύνεις.
Στους Μυρμιδόνας ή σ᾽ εμέ θα φανερώσεις κάτι;
Ή κάποιο μήνυμα κρυφό σού έφθασε απ΄ την Φθίαν;
Ζει ακόμη ο Μενοίτιος, του Άκτορος, ως λέγουν,
15ζει και ο Πηλεύς του Αιακού, στην γην των Μυρμιδόνων,
που άκουσμα θα ᾽ταν θλιβερό σ᾽ εμάς ο θάνατός των·
ή κλαίεις για τους Αχαιούς, καθώς παθαίνουν θραύσιν
στες πρύμνες και τ᾽ αδίκημα πλερώνουν το δικό τους;
Λέγε, μη το ᾽χεις μυστικό, κι εγώ να το γνωρίσω».
20Πάτροκλ᾽, εβαρυστέναξες, ιππόμαχε, και του ᾽πες:
«Των Αχαιών υπέρτατε, Πηλείδη Αχιλλέα,
πώς να μη κλάψω; Συμφορά μεγάλη τους Αργείους
εβρήκεν, ότι κείτονται στες πρύμνες λαβωμένοι
αυτοί που ως τώρα ελέγονταν οι πρώτοι πολεμάρχοι.
25Κει λαβωμένος κείτεται και ο δυνατός Τυδείδης,
ο Οδυσσεύς και ο δοξαστός στην λόγχην Αγαμέμνων,
και στο μερί λαβώθηκεν ο Ευρύπυλος με βέλος.
Και πολυβόταν᾽ ιατροί κοιτάζουν τες πληγές των
αλλά συ είσαι αμάλακτος, Πηλείδη· μη ποτέ μου
30χολή με πιάσει ωσάν αυτή που συ στα στήθη τρέφεις.
Ποιον θα ωφελήσει απόγονον η άτυχή σου ανδρεία
αν τώρ᾽ από τον όλεθρον δεν σώσεις τους Αργείους;
Σκληρέ· πατέρας σου ο Πηλεύς δεν ήταν μήτε η Θέτις
μητέρ᾽, αλλά σ᾽ εγέννησαν η θάλασσα και οι βράχοι,
35τόσο είναι η γνώμη ασύντριφτη μες στ᾽ άπονά σου στήθη·
και αν εις τον νουν σου έχεις χρησμόν, που ν᾽ αποφύγεις θέλεις,
και η δέσποινα η μητέρα σου σου ανάφερε απ᾽ τον Δία,
εμέ καν στείλ᾽ ευθύς και ομού τους Μυρμιδόνας όλους,
ίσως μ᾽ εμένα ολίγο φως ιδούν οι νικημένοι.
40Και τ᾽ άρματά σου δώσε μου να τα φορώ στην μάχην,
ίσως ειπούν πως είσαι συ και ξεκοπούν οι Τρώες
από την μάχην, άνεσιν να λάβουν οι θλιμμένοι·
τ᾽ ανάσαμα είν᾽ ελάφρωσις, όσον μικρά και αν είναι.
Κι εύκολα εμείς ακόπωτοι τα πλήθη κοπωμένα
45θα διώχναμε, στην πόλιν τους να φύγουν απ᾽ τα πλοία».