Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ

Ἁλιεὺς ἢ Ἀναβιοῦντες (40-43)


ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ
[40] Ἄκουε, σίγα· τοὺς φιλοσόφους ἥκειν εἰς ἀκρόπολιν ἀπολογησομένους ἐπὶ τῆς Ἀρετῆς καὶ Φιλοσοφίας καὶ Δίκης.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Ὁρᾷς; ὀλίγοι ἀνίασι γνωρίσαντες τὸ κήρυγμα, καὶ ἄλλως δεδίασι τὴν Δίκην· οἱ πολλοὶ δὲ αὐτῶν οὐδὲ σχολὴν ἄγουσιν ἀμφὶ τοὺς πλουσίους ἔχοντες. εἰ δὲ βούλει πάντας ἥκειν, κατὰ τάδε, ὦ Συλλογισμέ, κήρυττε—
ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ
Μηδαμῶς, ἀλλὰ σύ, ὦ Παρρησιάδη, προσκάλει καθ᾽ ὅ τι σοι δοκεῖ.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
[41] Οὐδὲν τόδε χαλεπόν. Ἄκουε, σίγα. ὅσοι φιλόσοφοι εἶναι λέγουσιν καὶ ὅσοι προσήκειν αὐτοῖς οἴονται τοῦ ὀνόματος, ἥκειν εἰς ἀκρόπολιν ἐπὶ τὴν διανομήν. δύο μναῖ ἑκάστῳ δοθήσονται καὶ σησαμαῖος πλακοῦς· ὃς δ᾽ ἂν πώγωνα βαθὺν ἐπιδείξηται, καὶ παλάθην ἰσχάδων οὗτός γε προσεπιλήψεται. κομίζειν δ᾽ ἕκαστον σωφροσύνην μὲν ἢ δικαιοσύνην ἢ ἐγκράτειαν μηδαμῶς· οὐκ ἀναγκαῖα γὰρ ταῦτά γε, ἢν μὴ παρῇ· πέντε δὲ συλλογισμοὺς ἐξ ἅπαντος· οὐ γὰρ θέμις ἄνευ τούτων εἶναι σοφόν.
κεῖται δ᾽ ἐν μέσσοισι δύο χρυσοῖο τάλαντα,
τῷ δόμεν, ὃς μετὰ πᾶσιν ἐριζέμεν ἔξοχος εἴη.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
[42] Βαβαί, ὅσοι· πλήρης μὲν ἡ ἄνοδος ὠθιζομένων ἐπὶ τὰς δύο μνᾶς, ὡς ἤκουσαν μόνον· παρὰ δὲ τὸ Πελασγικὸν ἄλλοι καὶ κατὰ τὸ Ἀσκληπιεῖον ἕτεροι καὶ παρὰ τὸν Ἄρειον πάγον ἔτι πλείους, ἔνιοι δὲ καὶ κατὰ τὸν Τάλω τάφον, οἱ δὲ καὶ πρὸς τὸ Ἀνακεῖον προσθέμενοι κλίμακας ἀνέρπουσι βομβηδὸν νὴ Δία καὶ βοτρυδὸν ἑσμοῦ δίκην, ἵνα καὶ καθ᾽ Ὅμηρον εἴπω· ἀλλὰ κἀκεῖθεν εὖ μάλα πολλοὶ κἀντεῦθεν
μυρίοι, ὅσσα τε φύλλα καὶ ἄνθεα γίνεται ὥρῃ.
μεστὴ δὲ ἡ ἀκρόπολις ἐν βραχεῖ κλαγγηδὸν προκαθιζόντων καὶ πανταχοῦ πήρα κολακεία, πώγων ἀναισχυντία, βακτηρία λιχνεία, συλλογισμὸς φιλαργυρία· οἱ ὀλίγοι δέ, ὁπόσοι πρὸς τὸ πρῶτον κήρυγμα ἐκεῖνο ἀνῄεσαν, ἀφανεῖς καὶ ἄσημοι, ἀναμιχθέντες τῷ πλήθει τῶν ἄλλων, καὶ λελήθασιν ἐν τῇ ὁμοιότητι τῶν ἄλλων σχημάτων.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Τοῦτο γοῦν τὸ δεινότατόν ἐστιν, ὦ Φιλοσοφία, καὶ ὅ τις ἂν μέμψαιτο μάλιστά σου, τὸ μηδὲν ἐπιβαλεῖν γνώρισμα καὶ σημεῖον αὐτοῖς· πιθανώτεροι γὰρ οἱ γόητες οὗτοι πολλάκις τῶν ἀληθῶς φιλοσοφούντων.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ἔσται τοῦτο μετ᾽ ὀλίγον, ἀλλὰ δεχώμεθα ἤδη αὐτούς.
ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ
[43] Ἡμᾶς πρώτους χρὴ τοὺς Πλατωνικοὺς λαβεῖν.
ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΟΣ
Οὔκ, ἀλλὰ τοὺς Πυθαγορικοὺς ἡμᾶς· πρότερος γὰρ ὁ Πυθαγόρας ἦν.
ΣΤΩΙΚΟΣ
Ληρεῖτε· ἀμείνους ἡμεῖς οἱ ἀπὸ τῆς Στοᾶς.
ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΙΚΟΣ
Οὐ μὲν οὖν, ἀλλ᾽ ἔν γε τοῖς χρήμασι πρῶτοι ἂν ἡμεῖς εἴημεν οἱ ἐκ τοῦ Περιπάτου.
ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ
Ἡμῖν τοῖς Ἐπικουρείοις τοὺς πλακοῦντας δότε καὶ τὰς παλάθας· περὶ δὲ τῶν μνῶν περιμενοῦμεν, κἂν ὑστάτους δέῃ λαβεῖν.
ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟΣ
Ποῦ τὰ δύο τάλαντα; δείξομεν γὰρ οἱ Ἀκαδημαϊκοὶ ὅσον τῶν ἄλλων ἐσμὲν ἐριστικώτεροι.
ΣΤΩΙΚΟΣ
Οὐχ ἡμῶν γε τῶν Στωϊκῶν παρόντων.


ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ
[40] Ακούστε, κάντε ησυχία. Οι φιλόσοφοι να έρθουν στην ακρόπολη, για να απολογηθούν μπροστά στην Αρετή και τη Φιλοσοφία και τη Δικαιοσύνη.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Βλέπεις; Λίγοι αναγνώρισαν την πρόσκληση και ανεβαίνουν· άλλωστε σέβονται και τη Δικαιοσύνη. Οι περισσότεροι όμως απ᾽ αυτούς ούτε καν έχουν καιρό να νοιαστούν, καθώς τριγυρνάνε γύρω από τους πλουσίους. Πάντως, Συλλογισμέ, αν θέλεις να έρθουν όλοι, κάνε την πρόσκληση ως εξής—
ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ
Δεν χρειάζεται, Παρρησιάδη· συγκάλεσέ τους εσύ όπως ακριβώς νομίζεις.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
[41] Δεν είναι καθόλου δύσκολο αυτό. Ακούστε, κάντε ησυχία. Όσοι λένε πως είναι φιλόσοφοι και όσοι νομίζουν πως αυτό το όνομα τους ταιριάζει, να έρθουν στην ακρόπολη για τη διανομή. Θα δοθούν στον καθένα δύο μνες και ένα γλύκισμα με σουσάμι. Κι όποιος παρουσιάσει μακριά γενειάδα, αυτός θα πάρει επιπλέον και μια αρμαθιά ξεραμένα σύκα. Να φέρει ο καθένας μαζί του σύνεση ή δικαιοσύνη ή εγκράτεια δεν χρειάζεται καθόλου, μια και αυτά δεν είναι απαραίτητα, αν δεν υπάρχουν. Οπωσδήποτε όμως να φέρει πέντε συλλογισμούς, γιατί χωρίς αυτούς δεν επιτρέπεται να είναι κανείς σοφός.
Δύο τάλαντα στέκει χρυσάφι
αφημένο στη μέση εδωπέρα,
να δοθεί σ᾽ όποιον είναι ο πρώτος
που αρχίζει παντού τον καβγά.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
[42] Πω πω, πλήθος! Γέμισε η ανηφόρα από ανθρώπους που σπρώχνονται για τις δύο μνες, και μόνο που το άκουσαν. Κι άλλοι έρχονται από το Πελασγικό τείχος και άλλοι από το ιερό του Ασκληπιού κι ακόμη περισσότεροι από τον Άρειο Πάγο και μερικοί από τον τάφο του Τάλω, ενώ κάποιοι έβαλαν σκάλες από την πλευρά του ιερού των Διοσκούρων, και σέρνονται προς τα πάνω ζουζουνίζοντας, μά τον Δία, και σαν τσαμπιά, όπως ένα σμήνος, για να το πω όπως και ο Όμηρος. Αλλά κι από κει έρχονται πάρα πολλοί κι από δω
μυριάδες, σαν όλα τα φύλλα
και της άνοιξης όλα τα άνθη.
Γέμισε η ακρόπολη μέσα σε λίγα λεπτά, «καθώς κάθονται με πολύ φασαρία», και παντού σακούλι, κολακεία, γενειάδα, αδιαντροπιά, μπαστούνι, λαιμαργία, συλλογισμός, φιλαργυρία. Κι εκείνοι οι λίγοι, όσοι είχαν ανεβεί με την πρώτη εκείνη πρόσκλησή μας, μένουν αθέατοι και απαρατήρητοι, επειδή ανακατεύτηκαν με το πλήθος των άλλων, και δεν τους ξεχωρίζει πια κανείς εξαιτίας της όμοιας εμφάνισής τους με τους άλλους.
ΠΑΡΡΗΣΙΑΔΗΣ
Αυτό όμως είναι το χειρότερο, Φιλοσοφία, και αυτό για το οποίο θα μπορούσε κανείς να σε κατηγορήσει ιδιαίτερα, ότι δηλαδή δεν έβαλες επάνω τους κανένα διακριτικό γνώρισμα και σημάδι, με αποτέλεσμα οι απατεώνες αυτοί να είναι πολλές φορές πειστικότεροι από εκείνους που πραγματικά φιλοσοφούν.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Θα γίνει κι αυτό μετά από λίγο· τώρα όμως ας τους υποδεχτούμε.
ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ
[43] Εμείς οι πλατωνικοί πρέπει να πάρουμε πρώτοι.
ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΟΣ
Όχι βέβαια, αλλά εμείς οι πυθαγορικοί, αφού ο Πυθαγόρας ήταν παλαιότερος.
ΣΤΩΙΚΟΣ
Λέτε ανοησίες. Καλύτεροι είμαστε εμείς από τη Στοά.
ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΙΚΟΣ
Ασφαλώς όχι, αλλά στα χρήματα τουλάχιστον θα ήμασταν πρώτοι εμείς από τον Περίπατο.
ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ
Σ᾽ εμάς τους επικουρείους δώστε τα γλυκίσματα και τις αρμαθιές με τα ξεραμένα σύκα. Όσο για τις μνες, θα περιμένουμε, ακόμη κι αν χρειαστεί να τις πάρουμε τελευταίοι.
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ
Πού είναι τα δύο τάλαντα; Θα σας αποδείξουμε εμείς οι ακαδημαϊκοί πόσο πιο εριστικοί είμαστε από τους άλλους.
ΣΤΩΙΚΟΣ
Όχι δα, όσο τουλάχιστον είμαστε παρόντες εμείς οι στωικοί.