[12] Όταν τελείωσε και αυτή η συζήτηση, εγώ είπα ότι το θεωρώ σωστό οι άνδρες αυτοί να μας μιλήσουν για το πώς πρέπει να κυβερνιέται ένα σπιτικό: «Βασίλεια και πόλεις κυβερνιούνται από λίγους, με εστίες όμως και σπίτια έχουμε σχέση όλοι μας». Γέλασε λοιπόν ο Αίσωπος και είπε: «Όχι φυσικά, αν, λέγοντας “όλοι”, [155a] βάζεις μέσα και τον Ανάχαρση· γιατί αυτός όχι μόνο δεν έχει σπίτι, αλλά και υπερηφανεύεται πως είναι άστεγος και πως ζει σε αμάξι, όπως λένε και για τον ήλιο ότι κάνει τους γύρους του μέσα σε ένα άρμα, καταλαμβάνοντας τη μια φορά αυτόν και άλλοτε πάλι έναν άλλο τόπο στον ουρανό». «Αυτός όμως ακριβώς είναι και ο λόγος», είπε ο Ανάχαρσης, «που μόνος αυτός απ᾽ όλους τους θεούς ή περισσότερο αυτός από όλους τους είναι ελεύθερος και ανεξάρτητος και εξουσιάζει τα πάντα χωρίς να εξουσιάζεται από τίποτε: είναι βασιλιάς και είναι κυβερνήτης του άρματός του. Εσύ όμως, Αίσωπε, δεν έχεις, φαίνεται, ιδέα τί εξαιρετική ομορφιά έχει το άρμα του και [155b] πόσο θαυμαστό είναι το μέγεθός του· αλλιώς δεν θα προχωρούσες σε σύγκριση ανάμεσα σ᾽ αυτό και στα δικά μας, κάνοντας αστεία για να προκαλέσεις το γέλιο. Φαίνεται ότι εσύ θεωρείς σπίτι αυτά εδώ τα στεγάσματα από λάσπη, ξύλα και κεραμίδια — ακριβώς σαν να θεωρούσες σαλιγκάρι το κέλυφος και όχι το ίδιο το ζώο. Ήταν λοιπόν πολύ φυσικό που ο Σόλωνας σε έκανε να γελάσεις, τότε που αυτός, βλέποντας το σπίτι του Κροίσου στολισμένο με μεγάλη πολυτέλεια, δεν έσπευσε να πει ότι ο ιδιοκτήτης του ζει εκεί μέσα ευτυχισμένος και μακάριος, προφανώς γιατί ήθελε πιο πολύ να δει τα αγαθά που υπήρχαν μέσα στον Κροίσο παρά τριγύρω του. Εσύ όμως φαίνεται πως δεν θυμάσαι ούτε την αλεπού σου, αυτήν που, όταν κάποτε συναγωνιζόταν τη λεοπάρδαλη ποιά ήταν πιο ωραία στολισμένη, ζητούσε από το δικαστή να δώσει προσοχή στα καλά που είχε μέσα της· [155c] γιατί τότε θα φαινόταν στολισμένη ωραιότερα. Εσύ όμως τριγυρνάς και χαζεύεις τα έργα των ξυλουργών και των λιθοξόων, και θεωρείς ότι αυτά είναι το σπίτι και όχι όσα έχει μέσα του ο καθένας και είναι δικά του: τα παιδιά του, τη σύντροφό του, τους φίλους και τους δούλους του, που με όλους αυτούς —φτάνει να έχουν μυαλό και φρόνηση— και σε μυρμηγκοφωλιά ακόμη να ζει ή σε φωλιά πουλιών και να μοιράζεται μαζί τους τα υπάρχοντά του, ζει, στην πραγματικότητα, σε ένα ωραίο και ευτυχισμένο σπίτι. Αυτή λοιπόν», είπε, «είναι η απάντησή μου στον Αίσωπο και η συμβολή μου στον Διοκλή. Το σωστό όμως είναι τώρα να πει και ο καθένας από τους υπόλοιπους τη δική του γνώμη». Ο Σόλωνας λοιπόν είπε τότε ότι άριστο, κατά τη γνώμη του, είναι το σπιτικό στο οποίο η απόκτηση της περιουσίας δεν συνοδεύεται από αδικία, [155d] η διαφύλαξή της δεν συνοδεύεται από έλλειψη εμπιστοσύνης και το ξόδεμά της δεν συνοδεύεται από μεταμέλεια. Ο Βίαντας είπε ότι άριστο είναι το σπίτι στο οποίο ο οικοδεσπότης συμπεριφέρεται, από δική του προσωπική επιλογή, με τον τρόπο που συμπεριφέρεται έξω από αυτό κάτω από την επιταγή του νόμου. Ο Θαλής είπε ότι άριστο είναι το σπίτι που επιτρέπει στον οικοδεσπότη να έχει τον μεγαλύτερο δυνατό ελεύθερο χρόνο. Ο Κλεόβουλος είπε ότι είναι εκείνο στο οποίο ο οικοδεσπότης έχει πιο πολλούς που να τον αγαπούν παρά να τον φοβούνται. Ο Πιττακός είπε ότι άριστο, κατά τη γνώμη του, είναι το σπίτι που δεν χρειάζεται τίποτε το περιττό και δεν του λείπει τίποτε από τα απαραίτητα. Ο Χίλωνας είπε ότι το σπίτι πρέπει να μοιάζει όσο γίνεται πιο πολύ με μια βασιλευόμενη πόλη, και πρόσθεσε ότι ο Λυκούργος, όταν κάποιος τον πρότρεπε κάποτε να εγκαταστήσει δημοκρατία [155e] στην πόλη, του είπε: «Κάνε πρώτα εσύ δημοκρατία στο σπίτι σου».
|