Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΟΜΗΡΟΣ

Ἰλιάς (2.76-2.141)


Ἤτοι ὅ γ᾽ ὣς εἰπὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο, τοῖσι δ᾽ ἀνέστη
Νέστωρ, ὅς ῥα Πύλοιο ἄναξ ἦν ἠμαθόεντος·
ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
«ὦ φίλοι, Ἀργείων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,
εἰ μέν τις τὸν ὄνειρον Ἀχαιῶν ἄλλος ἔνισπε, 80
ψεῦδός κεν φαῖμεν καὶ νοσφιζοίμεθα μᾶλλον·
νῦν δ᾽ ἴδεν ὃς μέγ᾽ ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι·
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽, αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν.»
Ὣς ἄρα φωνήσας βουλῆς ἐξ ἦρχε νέεσθαι,
οἱ δ᾽ ἐπανέστησαν πείθοντό τε ποιμένι λαῶν 85
σκηπτοῦχοι βασιλῆες· ἐπεσσεύοντο δὲ λαοί.
ἠΰτε ἔθνεα εἶσι μελισσάων ἁδινάων,
πέτρης ἐκ γλαφυρῆς αἰεὶ νέον ἐρχομενάων,
βοτρυδὸν δὲ πέτονται ἐπ᾽ ἄνθεσιν εἰαρινοῖσιν·
αἱ μέν τ᾽ ἔνθα ἅλις πεποτήαται, αἱ δέ τε ἔνθα· 90
ὣς τῶν ἔθνεα πολλὰ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
ἠϊόνος προπάροιθε βαθείης ἐστιχόωντο
ἰλαδὸν εἰς ἀγορήν· μετὰ δέ σφισιν Ὄσσα δεδήει
ὀτρύνουσ᾽ ἰέναι, Διὸς ἄγγελος· οἱ δ᾽ ἀγέροντο.
τετρήχει δ᾽ ἀγορή, ὑπὸ δὲ στεναχίζετο γαῖα 95
λαῶν ἱζόντων, ὅμαδος δ᾽ ἦν· ἐννέα δέ σφεας
κήρυκες βοόωντες ἐρήτυον, εἴ ποτ᾽ ἀϋτῆς
σχοίατ᾽, ἀκούσειαν δὲ διοτρεφέων βασιλήων.
σπουδῇ δ᾽ ἕζετο λαός, ἐρήτυθεν δὲ καθ᾽ ἕδρας
100 παυσάμενοι κλαγγῆς· ἀνὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων
ἔστη σκῆπτρον ἔχων, τὸ μὲν Ἥφαιστος κάμε τεύχων.
Ἥφαιστος μὲν δῶκε Διὶ Κρονίωνι ἄνακτι,
αὐτὰρ ἄρα Ζεὺς δῶκε διακτόρῳ Ἀργειφόντῃ·
Ἑρμείας δὲ ἄναξ δῶκεν Πέλοπι πληξίππῳ,
105 αὐτὰρ ὁ αὖτε Πέλοψ δῶκ᾽ Ἀτρέϊ ποιμένι λαῶν,
Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπεν πολύαρνι Θυέστῃ,
αὐτὰρ ὁ αὖτε Θυέστ᾽ Ἀγαμέμνονι λεῖπε φορῆναι,
πολλῇσιν νήσοισι καὶ Ἄργεϊ παντὶ ἀνάσσειν.
τῷ ὅ γ᾽ ἐρεισάμενος ἔπε᾽ Ἀργείοισι μετηύδα·
110 «ὦ φίλοι ἥρωες Δαναοὶ, θεράποντες Ἄρηος,
Ζεύς με μέγα Κρονίδης ἄτῃ ἐνέδησε βαρείῃ,
σχέτλιος, ὃς πρὶν μέν μοι ὑπέσχετο καὶ κατένευσεν
Ἴλιον ἐκπέρσαντ᾽ εὐτείχεον ἀπονέεσθαι,
νῦν δὲ κακὴν ἀπάτην βουλεύσατο, καί με κελεύει
115 δυσκλέα Ἄργος ἱκέσθαι, ἐπεὶ πολὺν ὤλεσα λαόν.
οὕτω που Διὶ μέλλει ὑπερμενέϊ φίλον εἶναι,
ὃς δὴ πολλάων πολίων κατέλυσε κάρηνα
ἠδ᾽ ἔτι καὶ λύσει· τοῦ γὰρ κράτος ἐστὶ μέγιστον.
αἰσχρὸν γὰρ τόδε γ᾽ ἐστὶ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι,
120 μὰψ οὕτω τοιόνδε τοσόνδε τε λαὸν Ἀχαιῶν
ἄπρηκτον πόλεμον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι
ἀνδράσι παυροτέροισι, τέλος δ᾽ οὔ πώ τι πέφανται·
εἴ περ γάρ κ᾽ ἐθέλοιμεν Ἀχαιοί τε Τρῶές τε,
ὅρκια πιστὰ ταμόντες, ἀριθμηθήμεναι ἄμφω,
125 Τρῶας μὲν λέξασθαι ἐφέστιοι ὅσσοι ἔασιν,
ἡμεῖς δ᾽ ἐς δεκάδας διακοσμηθεῖμεν Ἀχαιοί,
Τρώων δ᾽ ἄνδρα ἕκαστοι ἑλοίμεθα οἰνοχοεύειν,
πολλαί κεν δεκάδες δευοίατο οἰνοχόοιο.
τόσσον ἐγώ φημι πλέας ἔμμεναι υἷας Ἀχαιῶν
130 Τρώων, οἳ ναίουσι κατὰ πτόλιν· ἀλλ᾽ ἐπίκουροι
πολλέων ἐκ πολίων ἐγχέσπαλοι ἄνδρες ἔασιν,
οἵ με μέγα πλάζουσι καὶ οὐκ εἰῶσ᾽ ἐθέλοντα
Ἰλίου ἐκπέρσαι εὖ ναιόμενον πτολίεθρον.
ἐννέα δὴ βεβάασι Διὸς μεγάλου ἐνιαυτοί,
135 καὶ δὴ δοῦρα σέσηπε νεῶν καὶ σπάρτα λέλυνται·
αἱ δέ που ἡμέτεραί τ᾽ ἄλοχοι καὶ νήπια τέκνα
ἥατ᾽ ἐνὶ μεγάροις ποτιδέγμεναι· ἄμμι δὲ ἔργον
αὔτως ἀκράαντον, οὗ εἵνεκα δεῦρ᾽ ἱκόμεσθα.
ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽, ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πειθώμεθα πάντες·
140 φεύγωμεν σὺν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν·
οὐ γὰρ ἔτι Τροίην αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν.»


Αυτά είπε κι εκάθισε και ο Νέστωρ εσηκώθη
ο γέρος που εβασίλευεν εις την αμμώδη Πύλον·
κι είπε καλοπροαίρετα: « Ω φίλοι πολεμάρχοι,
ω των Αργείων αρχηγοί, αν τ᾽ όνειρον απ᾽ άλλον
80των Αχαιών ακούαμεν, θα λέγαμε πως είναι
μύθος να τ᾽ αψηφήσομεν· αλλά το είπε ο πρώτος,
ο υπέρτατος των Αχαιών, κι ελάτε ας κινηθούμε,
αν γίνεται, να οπλίσομεν των Αχαιών τα πλήθη».
Είπε κι εβγήκε απ᾽ την βουλήν πρώτος αυτός κι οι άλλοι
85εις του ποιμένος των λαών τον λόγον υπακούσαν
οι σκηπτροφόροι βασιλείς κι ετάραξαν τα πλήθη
και ωσάν μελίσσια στριμωκτά μέσ᾽ από κούφιον βράχον
βλέπεις να βγαίνουν άπειρα και πάντοτε αναβρύζουν
κι εδώ πολλά κι εκεί πολλά, πετώντας τριγυρίζουν
90και στ᾽ άνθη τ᾽ ανοιξιάτικα σταφυλωτά κρεμιώνται,
ομοίως από τες σκηνές τα πλήθη κι απ᾽ τα πλοία
να μυρμηγκιάζουν έβλεπες στ᾽ απέραντο ακρογιάλι
και αυτού μηνύτρα του Διός τούς άναβεν η Φήμη,
όσον οπού στην σύνοδον συναθροισθήκαν όλοι.
95Τάραχον είχε η σύνοδος, κ εβόγγα η γη στον κρότον
καθώς τα πλήθη εκάθιζαν και κήρυκες εννέα
βροντόφωνοι δεν πρόφθαναν να τους ειπούν να παύσουν
την χλαλοή για ν᾽ ακουσθούν οι βασιλείς οι θείοι·
τέλος τα πλήθ᾽ ησύχασαν κι εκάθισαν τριγύρω
100και ο κραταιός σηκώθηκεν Ατρείδης κι εφορούσε
το σκήπτρον, έργο θαυμαστό του φιλοτέχνου Ηφαίστου.
Πρώτα το εδώρησε ο θεός στον ύψιστον Κρονίδην,
ο Δίας το ᾽δωσε του Ερμή και ο μέγας Αργοφόνος
του ιπποδάμου Πέλοπος, και ο Πέλοψ στον Ατρέα,
105καλόν ποιμένα των λαών, και τούτος, πριν πεθάνει,
το ᾽δωσε στον πολύαρνον Θυέστην, και ο Θυέστης
τ᾽ αφήκε του Αγαμέμνονος να το κρατεί στο χέρι,
να βασιλεύει στα πολλά νησιά και στ᾽ Άργος όλο·
σ᾽ αυτό επάνω στέκονταν ο Ατρείδης και τους είπε:
110«Ήρωες φίλοι Δαναοί, θεράποντες του Άρη,
βαριά πολύ μ᾽ ετύφλωσε και μ᾽ έμπλεξε ο Κρονίδης.
Μου υποσχέθηκε ο σκληρός την πυργωμένην Τροίαν
πως θα πορθήσω κι ένδοξος θα γύρω στην πατρίδα
και δόλον τώρα εσκέφθηκε και αδόξως εις το Άργος
115θέλει να γύρω, αφού πολύς λαός εδώ μου εχάθη·
ναι, τούτο αρέσει, ως φαίνεται, του υπερηφάνου Δία,
οπού πολλών πολιτειών η άκρα δύναμίς του
τες κορυφές εξέκαμε και θα ξεκάμει ακόμα·
είν᾽ εντροπή μας κι άκουσμα κακό στους απογόνους,
120τόσος λαός των Αχαιών και τόσο ανδρειωμένος
πόλεμον ανωφέλευτον μ᾽ εχθρούς ολιγοτέρους
τόσους καιρούς να πολεμά και να μη φαίνετ᾽ άκρη·
ότι τωόντι αν θέλαμεν, οι Αχαιοί και οι Τρώες,
δεμένοι μ᾽ όρκους ιερούς εδώ να μετρηθούμε,
125εκείνοι να ξεδιαλεχθούν οι κάτοικοι της Τροίας,
και εις δεκάδες οι Αχαιοί να διαιρεθούμεν όλοι
και από τους Τρώας κεραστή να πάρ᾽ η καθεμία,
θα έλειπεν ο κεραστής από πολλές δεκάδες·
τόσα ᾽ναι τ᾽ Αχαιόπαιδα πλειότερα των Τρώων,
130όσοι στην πόλιν κατοικούν· αλλ᾽ από χώρες άλλες
πολλές τους ήλθαν σύμμαχοι κονταροσείστες άνδρες,
εκείνοι με οπισθοδρομούν πολύ και δεν μ᾽ αφήνουν
την πόλιν την περήφανην των Τρώων να πατήσω.
Κι εννέα τώρα διάβηκαν χρόνια του υψίστου Δία
135και τα καράβια σάπισαν, τα ξάρτια τους ελιώσαν
και κάθονται οι γυναίκες μας με τα μικρά παιδιά μας
στα σπίτια μας και καρτερούν και αυτό που εμείς με πόθον
ήλθαμ᾽ εδώ να κάμομεν ποσώς δεν κατορθώθη·
αλλά δεχθείτε ό,τι θα ειπώ· να φύγομεν σας λέγω
140όλοι με τα καράβια μας για την γλυκιά πατρίδα,
ότι δεν γίνεται ποτέ να πάρομε την Τροίαν».