ΧΑΡΟΝΤΑΣ
[22] Ένα πράγμα ακόμη θα ήθελα να μάθω, Ερμή, κι αν μου το δείξεις κι αυτό, θα μου έχεις κάνει την τέλεια ξενάγηση. Θα ήθελα να δω τις αποθήκες των σωμάτων, εκεί δηλαδή που τα θάβουνε.
ΕΡΜΗΣ
Μνήματα και τύμβους και τάφους τα ονομάζουν αυτά, Χάροντα. Βλέπεις όμως έξω από τις πόλεις εκείνους τους σωρούς χωμάτων και τις στήλες και τις πυραμίδες; Όλα εκείνα είναι νεκροδοχεία και σωματοφυλάκια.
ΧΑΡΟΝΤΑΣ
Γιατί λοιπόν εκείνοι στεφανώνουν τις πέτρες και τις αλείφουν με άρωμα, κι άλλοι από κει στοίβαξαν ξύλα για φωτιά μπροστά από τους σωρούς των χωμάτων, έσκαψαν κι έναν λάκκο, και καίνε αυτά εκεί τα πανάκριβα φαγητά και χύνουν στους λάκκους, απ᾽ όσο τουλάχιστον μπορώ να καταλάβω, κρασί και νερόμελο;
ΕΡΜΗΣ
Δεν ξέρω, περαματάρη, τί σχέση έχουν αυτά με τους κατοίκους του Άδη. Πιστεύουν όμως ότι μπορούν οι ψυχές να ανεβαίνουν από κάτω και να τρώνε, όσο τους είναι δυνατό, πετώντας γύρω από την τσίκνα και τον καπνό, και να πίνουν από τον λάκκο το νερόμελο.
ΧΑΡΟΝΤΑΣ
Να πίνουν και να τρώνε ακόμη εκείνοι, που τα κρανία τους είναι κατάξερα; Είναι βέβαια αστείο να τα λέω αυτά σ᾽ εσένα, που τους κατεβάζεις κάτω κάθε μέρα. Ξέρεις καλά αν μπορούν πια να ανεβούν επάνω, από τη στιγμή που έγιναν κάτοικοι του κάτω κόσμου. Κι ακόμη, Ερμή, θα ήμουνα για γέλια και θα βρισκόμουνα σε μεγάλη ταλαιπωρία, αν θα έπρεπε όχι μόνο να τους κατεβάζω κάτω, αλλά και να τους ανεβάζω πάλι επάνω για να πιούνε. Ανόητοι, τί παραλογισμός! Δεν ξέρουν με τί αξεπέραστα σύνορα διαχωρίζονται οι κόσμοι των νεκρών και των ζωντανών, και τί λογής είναι τα δικά μας, και ότι
πέθαν᾽ εξίσου ο άταφος κι αυτός που τάφο έχει,
ίδια τιμή ο Ίρος πια κι ο ένδοξος Αγαμέμνων·
με τον Θερσίτη, τον γνωστό για τη μεγάλη ασχήμια,
ίδιος ο γιος της Θέτιδας της ομορφομαλλούσας·
όλοι τους είναι πια νεκρών αδύναμα κεφάλια,
όλοι γυμνοί, μα και ξεροί, στο ασφοδελό λιβάδι.
ΕΡΜΗΣ
[23] Ηρακλή μου, πόσο πολλά αντλείς από τον Όμηρο! Αλλά, μια και μου το θύμισες, θέλω να σου δείξω και τον τάφο του Αχιλλέα. Βλέπεις αυτόν εκεί, κοντά στη θάλασσα; Το Σίγειο είναι εκεί κάτω το Τρωικό, ενώ απέναντι είναι θαμμένος ο Αίαντας στο Ροίτειο.
ΧΑΡΟΝΤΑΣ
Δεν είναι μεγάλοι, Ερμή, οι τάφοι τους. Δείξε μου όμως τώρα και τις διάσημες πόλεις, για τις οποίες ακούγαμε κάτω, τη Νινευή του Σαρδανάπαλου και τη Βαβυλώνα και τις Μυκήνες και τις Κλεωνές και την ίδια την Τροία. Θυμάμαι, ξέρεις, ότι πολλούς από κει τους μετέφερα απέναντι, ώστε επί δέκα ολόκληρα χρόνια δεν άραξα ούτε έκανα καθόλου συντήρηση στο καραβάκι μου.
ΕΡΜΗΣ
Η Νινευή, περαματάρη, έχει ήδη αφανιστεί και δεν υπάρχει πια ούτε καν κάποιο ίχνος της, ούτε και θα μπορούσες να εντοπίσεις πού ήταν κάποτε. Η Βαβυλώνα, που ρώτησες, είναι εκείνη με τους ωραίους πύργους, με το μεγάλο τείχος γύρω της, αλλά μετά από λίγο θα την αναζητούν κι αυτήν, όπως και τη Νινευή. Όσο για τις Μυκήνες και τις Κλεωνές, ντρέπομαι να σου τις δείξω, και ιδιαίτερα την Τροία. Ξέρω καλά πως, όταν κατεβείς κάτω, θα πνίξεις τον Όμηρο για την καυχησιολογία των ποιημάτων του. Παλαιότερα βέβαια ήταν ευτυχισμένες, τώρα όμως έχουν πεθάνει κι αυτές· γιατί πεθαίνουνε, περαματάρη, και οι πόλεις, και το πιο παράξενο, ακόμη και ολόκληρα ποτάμια. Του Ινάχου, για παράδειγμα, δεν υπάρχει πια στο Άργος ούτε καν τάφρος.