νόμος του Grassmann [Grassmann's law]

νόμος του Grassmann [Grassmann's law]

Νόμος που αναφέρεται γενικά στην απώλεια της δασύτητας των συμφώνων και περιγράφει μια περίπτωση συμφωνικής ανομοίωσης . Οφείλει το όνομά του στον Hermann Gunther Grassmann, γερμανό μαθηματικό και γλωσσολόγο, και διατυπώθηκε το 1863 για να περιγράψει ένα φωνολογικό φαινόμενο της ελληνικής και της ινδικής κληρονομημένο από την ινδοευρωπαϊκή. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό, το πρώτο δασύ μιας ακολουθίας δύο δασέων κλειστών που είναι αρκτικά συλλαβής χάνει τη δασύτητά του: ΣhΦΣh > ΣΦΣh: π.χ. */hekho/ > /ekho/ για το ἔχω το οποίο στον ενεστώτα εμφανίζεται χωρίς δασύτητα σε αντίθεση με τον μέλλοντα ἕξω /hekso/ όπου η παρουσία δασύτητας είναι δυνατή καθώς δεν ακολουθεί δασύ σύμφωνο. O νόμος αυτός βρίσκει ευρύ πεδίο εφαρμογής στις περιπτώσεις ρηματικού (π.χ. φεύγω > *φέφευγα [phepheuga] > πέφευγα [pepheuga], τί-θη-μι, κέ-χυ-μαι) και εκφραστικού αναδιπλασιασμού (π.χ. τίτθη, καγχάζω), ενώ ερμηνεύει και περιπτώσεις του τύπου θρίξ-τριχός.

M. Aραποπούλου

Πηγές

  • Asher, R. E., επιμ. 1994. The Encyclopedia of Language and Linguistics. 10 τόμ. Οξφόρδη & Νέα Υόρκη: Pergamon Press.
  • Allen, S. 2000. Vox Graeca. Μτφρ. Μ. Καραλή & Γ. Παράσογλου. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη]