Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

Παλιότερα και νεότερα σύνθετα

§ 28. Το σύνθετο αποτελεί καθ' αυτό μία λέξη και σαν τέτοια ακολουθεί τη δική του πορεία, καθώς βασικά αδιαφορεί για τις επιμέρους λέξεις που το απαρτίζουν. Έτσι μπορεί εύκολα να συμβεί το σύνθετο να μη συμμετέχει σε μια εξέλιξη που ακολουθεί ένα από τα συνθετικά του, ή αντίστροφα να μετεξελίσσεται αυτόνομα, με αποτέλεσμα και στις δύο περιπτώσεις να δημιουργείται ένα ολοένα βαθύτερο χάσμα. Η παλιά τοπική πτώση *ὁδοῖ 'καθ' οδόν' διατηρείται μόνο στο σύνθετο ὁδοιπόρος (Όμ.)· και γενικά τα αρχαία ελληνικά από την αρχή της γραπτής παράδοσης δεν γνωρίζουν πλέον την τοπική ως ζωντανή πτώση· το σύνθετο, λοιπόν, ὁδοι-πόρος δεν συμμετέσχε στην εξέλιξη της τοπικής πτώσης ὁδοῖ σε δοτική (ἐν) ὁδῷ. Ό,τι ισχύει για επιμέρους σύνθετα ισχύει και για τύπους συνθέτων: τα επίθετα νηλεής, νήνεμος, νήποινος, νήριθμος κτλ. (§ 56 κεξ.) περιέχουν την παλιά άρνηση *ne (πρβ. λατ. ne - sc ī re 'δεν γνωρίζω, αγνοώ'), που τα αρχαία ελληνικά δεν γνωρίζουν πια. Πρβ. § 118 κεξξ. σχετικά με τις φθογγολογικές μεταβολές στον αρμό της σύνθεσης. Για την αυτόνομη μετεξέλιξη των συνθέτων αρκεί να μνημονευθεί ένα από τα πολυάριθμα παραδείγματα: δημιουργός 'εργάτης (ἐργ-) της κοινότητας (δημιο-) > τεχνίτης > κατασκευαστής > δημιουργός του κόσμου'.

§ 29. Μεμονωμένα σύνθετα και τύποι συνθέτων μπορούν να προκύψουν εκ νέου σε κάθε γλωσσική περίοδο. Κατά συνέπεια πρέπει πάντα να διακρίνουμε διαφορετικά στρώματα συνθέτων. Τα νεότερα διαφέρουν συνήθως από τα παλιότερα ως προς τη μεγαλύτερη διαφάνεια της φθογγολογικής και μορφολογικής τους εικόνας και των συντακτικών τους σχέσεων· αποτελούν περισσότερο "παρατάξεις" (§ 30) παρά πραγματικές "συνθέσεις"· πρβ. § 74 .