Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

(ii) Δίπτωτα ρήματα

Ι. Με δύο αιτιατικές

§3.48. Με δύο αιτιατικές, από τις οποίες άμεσο αντικείμενο είναι εκείνη ου δηλώνει πρόσωπο, συντάσσονται οι παρακάτω κατηγορίες ρημάτων:

§3.49. Τα ρήματα αἰτῶ, ἐρωτῶ, εἰσπράττω, ἀποκρύπτω, ἀποστερῶ, ἀφαιρῶ κ.τ.ό.
Για το ρήμα ἀποστερῶ όμως βλ. και §3.57..

§3.50. Τα ρήματα διδάσκω, ἀναμιμνῄσκω κ.τ.ό.

§3.51. Τα ρήματα ἐνδύω, ἐκδύω.

§3.52. Πολλά μεταβατικά ρήματα, όταν εκτός από το βασικό αντικείμενό τους σε αιτιατική, παίρνουν και δεύτερο σύστοιχο αντικείμενο. Τέτοια ρήματα είναι πολύ συχνά τα δρῶ, ποιῶ, ἐργάζομαι, ἀγορεύω, λέγω.

§3.53. Με δύο αιτιατικές συντάσσονται και τα ρήματα ὀνομάζω, νομίζω, αἱροῦμαι, χειροτονῶ, ποιῶ κ.ά. Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως η δεύτερη αιτιατική είναι κατηγορούμενο της πρώτης (κατηγορούμενο του αντικειμένου).
Το κατηγορούμενο στο αντικείμενο μπορεί να είναι και προληπτικό.

ΙΙ. Με αιτιατική και γενική

§3.54. Με δύο αντικείμενα, το ένα σε αιτιατική (άμεσο) και το άλλο σε γενική (έμμεσο) συντάσσονται ρήματα που σημαίνουν:

§3.55. Πλήρωση και κένωση: πληρῶ, γεμίζω, ἑστιῶ, κενῶ, εὐωχῶ κ.ά.

ΙΣΟΚΡ 8.79 πληροῦντες τούτων τὰς τριήρεις || αφού γέμιζαν με αυτούς τις τριήρεις.

ΘΟΥΚ 7.53.4 ὁλκάδα παλαιὰν κληματίδων καὶ δᾳδός γεμίσαντες || γέμισαν παλιό φορτηγό σκάφος με κλήματα και ξύλα.

§3.56. Τα ρήματα ἀκούω, μανθάνω, πυνθάνομαι.

ΠΛ Πρωτ 318d ὁ Πρωταγόρας ἐμοῦ ταῦτα ἀκούσας || ο Πρωταγόρας αφού άκουσε από εμένα αυτά.

ΠΛ Μεν 93d ἢ ταῦτα οὐκ ἀκήκοας τῶν πρεσβυτέρων; || Ή μήπως δεν τα έχεις ακούσει αυτά από τους παλαιοτέρους;

ΞΕΝ Ελλ 2.2.13 ἐπεὶ […] ἐπύθοντο οἱ ἔφοροι αὐτῶν ἃ ἔλεγον || όταν […] έμαθαν απ' αυτούς (=τους πρέσβεις) οι έφοροι τις προτάσεις τους.

§3.57. Τα ρήματα λαμβάνω, ἄγω, κωλύω, ἀποστερῶ, εἴργω, ἀπολύω, παύω.

ΑΝΔΟΚ 1.140 μηδὲ βούλεσθε τὴν πόλιν ἀποστερῆσαι ταύτης τῆς δόξης || μητε να θελήσετε να στερήσετε από την πόλη αυτή τη δόξα.

ΠΛ ΙππΕ 372c οὐδένα πώποτε ἀπεστέρησα χάριτος || ποτέ δεν αρνήθηκα να αναγνωρίσω την ευγνωμοσύνη μου σε κάποιον.

ΞΕΝ Ελλ 2.2.9 καὶ τὰ πλοῖα εἶργε τοῦ εἴσπλου || απέκλεισε την είσοδο του λιμανιού για τα εμπορικά πλοία.

ΙΣΟΚΡ 4.58 κἀκεῖνον τῆς ὕβρεως ἔπαυσαν || κι έβαλαν τέρμα στην αλαζονεία του.
Για το ρήμα ἀποστερῶ όμως βλ. και §3.49..

§3.58. Ρήματα σύνθετα με τις προθέσεις ἀπό, ἐκ, πρό:

ΙΣΟΚΡ 12.27 τὰ μαθήματα ταῦτα […] ἀποτρέπει γε τοὺς νεωτέρους πολλῶν ἄλλων ἁμαρτημάτων || τα μαθήματα αυτά […] αποτρέπουν τουλάχιστον τους νεότερους από πολλές άλλες παρεκτροπές.

ΞΕΝ Ελλ 7.1.29 ὡς ἀποκλείσοντες αὐτὸν τῆς ἐπ’ οἶκον ὁδοῦ || για να του αποκλείσουν το δρόμο του γυρισμού.

§3.59. Ρήματα σύνθετα με την πρόθεση κατὰ και δικαστική σημασία: καταγιγνώσκω, καταψηφίζομαι, κατηγορῶ, καταβοῶ, καταψεύδομαι.

ΛΥΣ 14.17 εἰ αὐτοῦ μὲν ἐκείνου θάνατον κατέγνωτε || αν εκείνον τον καταδικάσατε σε θάνατο.

ΔΗΜ 18.275 ταῦτ’ ἐμοῦ κατηγορεῖ || για αυτά κατηγορεί εμένα.

ΛΥΣ 13.95 μηδαμῶς […]θάνατον ἐκείνων τῶν ἀνδρῶν καταψηφίσησθε || σε καμιά περίπτωση […] μην καταδικάσετε σε θάνατο εκείνους τους άνδρες.

ΑΝΔΟΚ 1.8 ῥᾳδίως γνώσεσθ’ ἅ μου κατεψεύσαντο οἱ κατήγοροι || εύκολα θα αντιληφθείτε όσα ψευδώς μου καταλογίσουν οι κατήγοροι.

ΙΙΙ. Με αιτιατική και δοτική

§3.60. Με δύο αντικείμενα, το ένα σε αιτιατική (άμεσο) και το άλλο σε δοτική (έμμεσο) συντάσσονται οι παρακάτω κατηγορίες ρημάτων:

§3.61. Ρήματα με τη σημασία των λέγω, ὑπισχνοῦμαι, προστάττω, δείκνυμι, δίδωμι, φέρω, προσάγω, προσαρμόττω, ἀντιτάττω.

ΞΕΝ Ιερ 5.1 χαλεπὸν δ’ ἐρῶ σοι καὶ ἄλλο πάθημα, ὦ Σιμωνίδη, τῶν τυράννων || θα σου πω και ένα άλλο δυσάρεστο πάθημα των τυράννων, Σιμωνίδη.

ΙΣΟΚΡ 14.45 ἤν τι παράσπονδον αὐτοῖς ἐκεῖνοι προστάττωσιν || εάν εκείνοι τους διατάσσουν κάτι αντίθετο προς τις συμφωνίες.

ΞΕΝ Οικ 2.15 εἰ […] δείξαιμί σοι πολὺ δεινοτέρους ἐμοῦ περὶ μουσικήν || αν […] σου υποδείκνυα κάποιους πολύ πιο ικανούς από μένα στη μουσική.

ΙΣΟΚΡ 2.35 τὸ μὲν γὰρ φιλοσοφεῖν τὰς ὁδούς σοι δείξει || γιατί η θεωρία θα σου δείξει τον δρόμο.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 3.2.12 προσάγουσι τῷ Κύρῳ τοὺς αἰχμαλώτους || οδήγησαν μπροστά στον Κύρο τους αιχμαλώτους.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 3.3.44 εὖ ἴστε ὅτι παραδώσετε ταῦτα πάντα τοῖς πολεμίοις || να ξέρετε καλά ότι όλα αυτά θα τα παραδώσετε στους εχθρούς.

ΛΥΣ 2.40 τὰς δ’ αὑτῶν ψυχὰς ὀλίγας οὔσας ἀντιτάξαντες τῷ πλήθει τῷ τῆς Ἀσίας || αφού αντέταξαν τις ψυχές τους, αν και ήταν λίγες, απέναντι στις ορδές των βαρβάρων της Ασίας.

§3.62. Ρήματα που σημαίνουν εξίσωση, εξομοίωση, μείξη, συμφιλίωση: κεράννυμι, μείγνυμι, ὁμοιῶ, συναλλάττω κ.ά.

ΘΟΥΚ 1.24.6 δεόμενοι […]τούς τε φεύγοντας ξυναλλάξαι σφίσι || παρακαλώντας [τους Κερκυραίους …] να τους συμφιλιώσουν με τους εξόριστους.

ΙΣΟΚΡ 8.131 σκοποῦσιν […] ὅπως τοὺς ἔχειν τι δοκοῦντας τοῖς ἀπόροις ἐξισώσουσιν || σκέφονται […] πώς θα εξισώσουν με τους φτωχούς όσους φαίνονται να έχουν περιουσία.

§3.63. Σύνθετα με τις προθέσεις ἐν, σύν, πρός, παρά.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 8.7.18 οἵους μὲν φόβους τοῖς μιαιφόνοις ἐμβάλλουσιν || πόσο φόβο προξενούν στους δολοφόνους.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 5.5.11 πᾶσιν αὐτοῖς ὁμόνοιαν ἐμβάλλειν || να τους κάνους όλους να ομονοήσουν.

ΞΕΝ Ελλ 6.1.2 οἱ Φαρσάλιοι παρακατέθεντο αὐτῷ τὴν ἀκρόπολιν || οι Φαρσάλιοι του εμπιστεύτηκαν την ακρόπολη.

ΔΗΜ 15.7 ταὔτ’ ἂν αὐτῷ παραινέσαιμ’ ἅπερ ὑμῖν || θα τον συμβούλευα αυτά που συμβουλεύω κι εσάς.

ΛΥΣ 28.16 ἐγὼ μὲν οὖν ταῦθ’ ὑμῖν παρακελεύομαι || εγώ λοιπόν αυτά σας συμβουλεύω.

ΛΥΣ 16.14 καὶ οὐ μόνον τοῦτο συνεβούλευον τοῖς ἄλλοις || και όχι μόνο έδινα στους άλλους αυτές τις συμβουλές.

ΑΡΙΣΤ ΑθΠολ 63.3 ὅ τι ἂν αὐτῷ προστιμήσῃ τὸ δικαστήριον || το πρόστιμο που θα του επιβάλει το δικαστήριο.

IV. Με γενική και δοτική

§3.64. Με δύο αντικείμενα, το ένα σε γενική (άμεσο) και το άλλο σε δοτική (έμμεσο) συντάσσονται ρήματα που σημαίνουν:

§3.65. Μετοχή: μετέχω, κοινωνῶ, μεταδίδωμι (δίνω μερίδιο σε κάποιον από κάτι), παραχωρῶ, ἀντιποιοῦμαι (διεκδικώ κάτι από κάποιον) κ.ά.

ΔΗΜ 21.96 τῶν ἴσων μετεῖχε τοῖς ἄλλοις ἡμῖν || θα απολάμβανε τα ίδια προνόμια με μας

ΞΕΝ Ελλ 2.4.20 μετεσχήκαμεν δὲ ὑμῖν καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν καὶ ἑορτῶν τῶν καλλίστων || μαζί σας έχουμε πάρει μέρος στα ιερότερα μυστήρια και σε θυσίες και στις λαμπρότερες τελετές.

ΙΣΟΚΡ 6.43 κοινωνήσαντες δὲ τῶν κινδύνων ἡμῖν || κι αφού συμμετείχαν στους ίδιους κινδύνους μαζί μας.

ΔΗΜ 23.65 μετεδώκαμεν αὐτῷ καὶ ἱερῶν καὶ ὁσίων καὶ νομίμων || του δώσαμε τη δυνατότητα να συμμετάσχει στις θρησκευτικές τελετές και στις νομικές διαδικασίες.

ΞΕΝ ΚΑναβ 2.3.23 ἐπεὶ δὲ Κῦρος τέθνηκεν, οὔτε βασιλεῖ ἀντιποιούμεθα τῆς ἀρχῆς || από τότε όμως που σκοτώθηκε ο Κύρος ούτε προσπαθούμε να πάρουμε τη βασιλική εξουσία.

§3.66. Τα δικαστικά ρήματα τιμῶ (ορίζω ως δικαστής για κάποιον κάποια ποινή) και τιμῶμαι (ορίζω ως δικαστής για κάποιον κάποια ποινή).